Toshkent 2020 yil

1
/
10
 
qismini tashkil qiladi. 
Atmosferani quyidagi shartli 5 qatlamga ajratiladi 
(VII.1.1-rasm)
: 
1.
Troposfera 
– eng Yerga yaqin joylashgan atmosfera qavati bo‗lib
uning alinligi ekvator tepasida 16-18 km.ni, qutb tepasida esa, 7-9 km.ni tashkil 
etadi. Bu qavatda atmosfera havosining 80% joylashgan bo‗lib, asosiy ob-havo 
o‗zgarishlari shu yerda hosil bo‗ladi. Havoning harorati - 70°C gacha etadi. Bu 
qatlamda 8% namlik bordir. 
2.
Stratosfera
– 50-60 km.gacha masofada joylashgan bo‗lib, bu yerda 5% 
atmosfera havosi bordir. Bu qatlamda havoning tezligi 100 km (soat) harorat esa 
xar 1 km.da 1-2°C ga oshib boradi. Bu qatlamda qalinligi 3-4 mm.ga teng bo‗lgan 
ozon qatlami joylashgandir. 

---

Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
119 
3.
Mezosfera
–80 km.gacha masofani egallaydi. Bu yerda Yerdan uzoqlasha 
borgan sari harorat kamaya borib - 76°C ga etadi. 
4.
Termosfera
– bu qatlamda doimo harorat ortib boradi, havoning tozaligi 
esa, juda past bo‗ladi va 800 km.gacha masofani egallaydi. 
5
. 
Ekzosfera 
– atmosferaning eng yuqori qatlami bo‗lib, 800 km. dan yuqori 
masofalarni egallaydi. 
Gaz zarrachalari tezligi 12 km/sek.ga teng bo‗lib ionlashgan holatda 
bo‗ladi. Harorat esa 2000°c ga teng bo‗ladi. 
Ba‘zi hollarda Termosfera va Ekzosferalarni yuqori ionlashgan holda 
bo‗lganliklari uchun ionosfera 
–
 deb ham ataladi. 
 
Atmosferadagi toza havoning tarkibi quyidagichadir 
(VII.1.1-jadval)