Quyida sanoat sohalarining, atmosfera havosini ifloslantirish ulushi (%) berilgan: Transport 40 Elektroenergetika 28,5 Rangli metallurgiya 21,6 Qora metallurgiya 15,2 Neft qazib chiqarish 7,9 Neftni qayta ishlash 5,1 Mashinasozlik 3,6 Ko‗mir sanoati 3,6 Gaz sanoati 3,3 Qurilish materiallarini ishlab chiqarish 3,2 Kimyo sanoati 2,7 Yog‘ochni qayta ishlash 2,6 Oziq – ovqat sanoati 1,5 Mudofaa sanoati 0,6 Engil sanoat 0,4 Bundan tashqari, barcha sanoat korxonalari o‗z energiya tizimlariga ega
bo‗lib, ulardan ajralayotgan gazlar ham havoni ifloslaydi.
Q.X.Muftaydinov, H.M.Qodirov, E.Yu.Yulchiyеv Ekologiya.
124
Kimyo sanoati korxonalarining atmosferani ifloslashini bir necha guruhlarga bo‗lish mumkin: 1.
Mahsulotni to‗liqsiz chiqishi voki xom ashyoning 100% ini ishlatishga imkon bermaydigan reaktsiyaning o‗ziga xos xususiyatlari, (masalan, kontakt usulida H 2 S0 4 ishlab chiqarish) yoki so‗nggi mahsulotni yo‗qotish (tsement yoki ko‗mir sanoatidagi chang. NN 3 ni oksidlash yo‗li bilan HNO 3 ishlab chiqarishda N0 x ning to‗liqsiz yuvib chiqarilishi); 2. Xom ashyoda mavjud bo‗lgan chiqindi va boshqa zararli moddalarning atmosferaga tashlash. Masalan, ftorni tabiiy fosfatdan, ruda va keramik xom ashyodan NF va SiF 4 ko‗rinishida, oltingugurtni tabiiy gaz, xom neft va toshko‗mirdan va yana SO 2 va H 2 S ko‗rinishida sulfid saqlovchi rudadan, kaliy birikmalarini tsement, margimush, selen ishlab chiqarishda va H 2 S0 4 ishlab chiqarishda oltingugurt kolchedonini atmosferaga tashlash; 3. Ishlab chiqarish jarayonlarida ishlatiladigan qator moddalarni, masalan sun‘iy shoyi va viskoza tayyorlashda uchuvchan organik erituvchilar, CS 2 va H 2 S larni, kamerali va minorali usullarda H 2 S0 4 ishlab chiqarishda NO x larni, Al ishlab chiqarishda Fe birikmalarini yo‗qotish. 4. Oksidlanish jarayonlari, qizdirish yoki quritish natijasida atrof-muhitga hidli yoki oksidlanish mahsulotlarining tushishi, natronniy tsellyuloza tayyorlashda qaynatish jarayonida merkaptan va H 2 S ajralishi, nordon azot tuzlaridan olinadigan katalizatorlarni kuydirishda NO 2 larning, karbonatlardan CO, CO 2 larning tushishi.
