Toshkent 2023 mavzu: Qattiq jismlarning magnit xususiyatlari

112-22-guruh talabasi Xo`jayev Said Akbarning “Fizika” fanidan bajargan
mustaqil ishi
TOSHKENT 2023

MAVZU:Qattiq jismlarning magnit xususiyatlari REJA: 1. Elektron harakat miqdorining orbital mexanik va magnit momentlari. 2. Giromagnitnisbat.Bormagnetoni. 3. Atomning spin magnit momenti. 4. Yadroning magnit momenti. 5. Magnit moddalarning klassifikasiyasi. 6.Xulosa. 7.Foydalanilgan adabiyotlar.

1.Elektron harakat miqdorining orbital mexanik va magnit momentlari Atom yadrosi momentlari — Atom yadrosining mexanik moment (spin) I, magnit moment va elektr momentlari. Atom yadrosini tashkil qiluvchi nuklonlar yadrodagi harakatlari tufayli orbital harakat miqdori momenti (l) ni hosil kiladi. Nuklon spini bilan qoʻshilib, nuklonning toʻla momentini tashkil qiladi. Atom yadrosining mexanik momenti yadroni tashkil qiluvchi nuklonlarning lari kombinatsiyasi yigʻindisiga teng boʻladi. Odatda, atom yadrosining mexanik momenti shu yadroning spini deb ataladi. Atom yadrosining magnit momenti uni tashkil qiluvchi nuklonlarning xususiy magnit momentlari yigʻindisidan iborat. Atom yadrolari magnit momentlardan tashqari elektr momentlarga ham ega boʻladi. Bu momentlar yadrodagi zaryadlarning taqsimlanishiga bogʻliq.

2.Giromagnitnisbat.Bormagnetoni. Giromagnit nisbat - elementar zarralar (atom, elektron va h.k.) magnit momentining ularning impuls momenti (harakat miqdori momenti) ga nisbati. Har qanday elementar zarra noldan farqli impuls momenti spiniga ega, demak G. n. anik, qiymatli boʻladi. Atomlar sistemasining har xil holati uchun G. n. r=g-F0 formula bilan aniqlanadi, bunda Go — G. n. birligi, (g-faktor — magnit ajralish faktori) — Lande koʻpaytuvchisi. Bu iborani nemis fizigi A. Lande 1921 y.da fanga kiritgan. G. n. birligi qilib atomda orbita boʻyicha harakat qilayotgan elektronning G.n.i —4-(i0 — qabul qilingan, bunda u0 —magnit doimiysi, ye — elektron zaryadi va te — uning massasi. Yadrolar uchun esa protonning G. n. i qabul qilingan, yaʼni -u s0 -^— , bunda tr — proton massasi. G. n. kattaligi modda (jism)ning magnit xossalarini, magnitlanish jarayonlarini, magnitomexanik — giromagnit hodisalarni tushuntirib berishga imkon beradi.