Tоshkеnt aхbоrоt tехnоlоgiyalari univеrsitеti «axborot xavfsizligi» kafеdrasi individual loyiha 2 mavzu

I BOB. BOUNCY CASTLE KRIPTOGRAFIK KUTUBXONASI TARIXI VA UNI O’RNATISH
1.1Bouncy castle kutubhonasining tarixi
Bouncy Castle, Java dasturlash tilida ishlov beradigan xavfsizlik kutubxonasi hisoblanadi. Bu kutubxona, xavfsizlik protokollari, açık anahtarlı shifreleme, simmetrik shifrlash, hash funksiyalari, sertifikatlar va diger xavfsizlik funksiyalarini o'z ichiga oladi. Bouncy Castle kutubxona, 2000 yilda Avstraliya'da Ian Castle tomonidan yaratilgan va uning nomi ushbu kutubxonaga berilgan.
Bouncy Castle kutubxonasi, Java dasturlash tilida ishlov beradi, ammo .NET Framework, C#, C++, Ruby, Python, JavaScript va boshqa dasturlash tillarida ham qo'llanilishi mumkin. Kutubxonada ko'plab xavfsizlik protokollari, shifrlash algoritmlari va hash funksiyalari mavjud. Masalan, AES, Blowfish, DES, RC4, RSA, DSA, ECDSA, MD5, SHA-1, SHA-2 va boshqa xavfsizlik algoritmlari o'z ichiga olgan.Bouncy Castle kutubxonasi, o'zining ochiq funksiyalari bilan ham ajralib turadi. Masalan, sertifikat yaratish, CMS (Cryptographic Message Syntax) va TSP (Time Stamp Protocol) funksiyalari kiritilgan. Bunday funksiyalar, elektronik imzolash, xavfsizlikli elektronik xatlar va boshqa xavfsizlikli kommunikatsiyalar uchun ishlatiladi.
Bouncy Castle kutubxonasi, avvaldan ko'p proyektlarda ishlatilgan va ko'p dasturchilar tomonidan sevimli kutubxona hisoblanadi. Kutubxonaning ochiq manba kodlari mavjud va uning yuqori xavfsizlik darajasi va ko'plik platformalarda ishlab chiqish imkoniyati kutubxonani keng tarqalgan qiladi.Bouncy Castle kutubxonasi, xavfsizlik sohasida yuqori darajada ishlov beradigan ma'lumotlar uchun birinchi tanlovdir. Ushbu kutubxona, xavfsizlik algoritmlari bo'yicha ko'proq variantlarni o'z ichiga oladi va xavfsizlik sohasida yuqori qo'llaniladi.
Bouncy Castle, Java dasturlash tilida amalga oshiriladigan shifrlash usullarini, protokollarni va xavfsizlik standartlarini implementatsiya qilishda foydalaniladigan yetakchi kutubxonalardan biridir. Bouncy Castle, simmetrik va asymmetrik shifrlash algoritmlari, hash funktsiyalari, parolni uzgartirish, sertifikatlar, dasturiy tasdiqlash protokollari (PKCS), o'zaro aloqalar va boshqa shifrlash vositalarini yaratishga yordam beradi.
Bouncy Castle, asosan, xavfsizlik sohasida ommalashtirilgan algoritmlarni qo'llab-quvvatlaydi. Shu jumladan, AES, Blowfish, Camellia, CAST5, CAST6, DESede, IDEA, SEED, SM4, RC2, RC4 kabi shifrlash algoritmlari, DSA, ECDSA, DH, ECDH kabi yashirin kalit algoritmlari, va SHA-1, SHA-2, SHA-3, MD2, MD4, MD5, Whirlpool kabi hash funktsiyalari mavjud.
Bouncy Castle kutubxonasida kalitlar yaratish, kalitlar bilan ishlash, sertifikatlar va jamiyatlar bilan ishlash, dasturiy tasdiqlash protokollari (PKCS) bilan ishlash, OpenPGP va S/MIME xavfsizlik protokollari bilan ishlash va boshqa xavfsizlik vositalarini yaratishga yordam beruvchi ko'p modullar mavjud. Bunda, bu vositalar orqali, ma'lumotlar shifrlash, ma'lumotlarni qog'ozda yoki internet orqali yuborish, imzo qo'yish va autentifikatsiya amallarini amalga oshirish mumkin.
Bouncy Castle kutubxonasining barcha funksiyalari, Java kriptografiyasi va xavfsizlik standartlari bilan juda yaxshi moslashtirilgan. Bundan tashqari, Bouncy Castle kutubxonasida Spongy Castle deb nomlangan Android uchun mos nusxa mavjud. Bu, Android platformasida amalga oshiriladigan barcha Bouncy Castle funksiyalarini o'rnatish uchun foydalaniladi.
Bouncy Castle kutubxonasida qo'llaniladigan funksiyalar, xavfsizlik sohasidagi yangiliklarga ham mos keladi. Bunda, kutubxona yangi xavfsizlik standartlarini qo'llab-quvvatlaydi va yangi shifrlash algoritmlarini ham o'z ichiga oladi. Masalan, Bouncy Castle 1.60 versiyasi, BLAKE2 hash funktsiyasini, ChaCha20 va Poly1305 shifrlash algoritmlarini, Ed25519 va Ed448 yashirin kalit algoritmlarini qo'llab-quvvatlaydi.
Bouncy Castle kutubxonasining xususiyatlaridan biri ham, u yerda yashirin kalitlar va sertifikatlar bilan ishlashga imkoniyat berishi. Bu, OpenSSL, PKCS #11 va Microsoft CAPI kabi boshqa xavfsizlik platformalarini qo'llab-quvvatlash uchun yordam beradi. Bundan tashqari, Bouncy Castle kutubxonasida ASN.1 kodi yaratish va aniqlash uchun vositalar ham mavjud.
Bouncy Castle kutubxonasining boshqa bir xususiyati esa, u ochiq manba kodidir. Bu, kutubxonani o'zgartirish, tahlil qilish va yangi xususiyatlar qo'shishga imkoniyat beradi. Bunday xususiyat, kutubxona ishlatuvchilari uchun alohida qadr qo'shilishini ta'minlaydi, chunki ular o'zlarining xususiyatlariga ko'ra kutubxonani moslashtirishlari mumkin.
Bunday ko'plab xususiyatlar bilan Bouncy Castle kutubxonasining o'ziga xosligi va qo'llab-quvvati, u bilan ishlashdan foydalanuvchilar uchun xavfsizlik, maxfiylik va shifrlashni ta'minlashda muhim bo'ladi.