Tоshkеnt aхbоrоt tехnоlоgiyalari univеrsitеti «axborot xavfsizligi» kafеdrasi individual loyiha 2 mavzu

Simmetrik kalitlar yaratishda qanday algoritmlar ishlatiladi?
Simmetrik kalitlar yaratishda ko'plab algoritmlar ishlatiladi, lekin ulardan ba'zilari odatda ko'p ishlatiladi. Quyidagi algoritmlar simmetrik kalitlar yaratishda keng ishlatiladi:
AES: Bu eng keng o'zgaruvchan uzunlikdagi kalitlarni qo'llab-quvvatlaydi. AES 128, 192 va 256 bit uzunligidagi kalitlarni ishlatish mumkin.
DES: Ushbu algoritm 56 bit uzunligidagi kalitlarni qo'llab-quvvatlaydi. Chunki kalit uzunligi qisqa, bu algoritm hozirgi kunda qo'shimcha xavfsizlik ko'rsatkichlari bilan birgalikda ishlatilmaydi.
TripleDES: Ushbu algoritm DES algoritmining o'zgaruvchan uzunlikdagi kalitlarining uchta marta ishlatilishini o'z ichiga oladi. TripleDES 168 bit uzunligidagi kalitlarni qo'llab-quvvatlaydi.
Blowfish: Ushbu algoritm 32 bitdan 448 bitgacha uzunligidagi kalitlarni qo'llab-quvvatlaydi. Bu algoritmning kalit uzunligi o'zgartirilganda, shifrlashni bajarish uchun kerak bo'lgan vaqtni oshirish mumkin.
RC4: Bu algoritm 8 dan 2048 bitgacha uzunligidagi kalitlarni qo'llab-quvvatlaydi. Ammo, ushbu algoritmning xavfsizlik darajasi vaqt o'tishi bilan kamayishi sababli, hozirgi kunda ishlatilmaydi.
Bu algoritmlar odatda simmetrik kalitlarni yaratishda ishlatiladi. Bunday kalitlar xavfsizlik amaliyotlarida, masalan, ma'lumotlarni shifrlashda, ishlatiladi.
Assimetrik kalit hosil qiluvchi algoritmlar
Bouncy Castle kutubxonasi, Java dasturlash tilida yozilgan xavfsizlik kutubxonasi hisoblanadi. Bu kutubxona, xavfsizlik protokollari, simmetrik shifrlash, hash funksiyalari, sertifikatlar va boshqa xavfsizlik funksiyalarini o'z ichiga oladi. Bouncy Castle, assimmetrik kalitlar yaratish uchun quyidagi assimmetrik shifrlash algoritmlarini taqdim etadi:
1. RSA: Bu, ko'p yordamda ishlatiladigan bir açık anahtarlı shifreleme algoritmidir. RSA, elektronik imzolash, xavfsizlikli elektronik xatlar va boshqa ko'plab xavfsizlikli kommunikatsiyalarda ishlatiladi.
2. DSA: Bu, Raqamli imzolash algoritmining qisqa shaklidir. DSA, elektronik imzolash, xavfsizlikli elektronik xatlar va boshqa ko'plab xavfsizlikli kommunikatsiyalarda ishlatiladi.
3. ECDSA: Bu, Elliptic Curve Digital Signature Algorithmning qisqa shaklidir. ECDSA, elektronik imzolash, xavfsizlikli elektronik xatlar, sertifikatlar va boshqa ko'plab xavfsizlikli kommunikatsiyalarda ishlatiladi.
4. ElGamal: Bu, bir necha xil xavfsizlik protokollari uchun ishlatiladigan bir açık anahtarlı shifreleme algoritmidir. ElGamal, elektronik imzolash, xavfsizlikli elektronik xatlar, sertifikatlar va boshqa ko'plab xavfsizlikli kommunikatsiyalarda ishlatiladi.

Bunday algoritmlar, xavfsizlik sohasida yuqori darajada ishlov beradi. Bouncy Castle kutubxonasi, bu algoritmlarni o'z ichiga oladi va ularning qo'llanilishi uchun yordamchi funksiyalarni taqdim etadi. Bu yordamchi funksiyalar, xavfsizlikli kommunikatsiyalar va ma'lumotlar o'tkazishini xavfsizlashtirishda qo'llaniladi. Bouncy Castle kutubxonasi, yuqoridagi algoritmlar va funksiyalari o'zbek tilida ham taqdim etilgan.