Toshkent davlat agrar universiteti s. M. Aminov, S. I. Muxamadiyev, S. Sh. Rasulov axborot kommunikatsion

 
 
 
 

---

98 
13-amaliy mashg’ulot. Internet xizmatlaridan maqsadli foydalanish
. 
 
Ishdan maqsad:
 
Milliy tarmoq xizmatlaridan foydalanishni o‘rganish, 
internetda WWW xizmati, elektron pochta, FTP fayllar almashish protokoli, 
internetda milliy qidiruv tizimlaridan foydalanishni o‘rganish. Internet xizmatlaridan 
maqsadli foydalanishni o’rganish
I uslubiy ko’rsatmalar 
Internet tarmog‘i resurslari – bu internetning ajoyib imkoniyatlaridan biridir. WWW 
(World Wide Web) HTTP bayonnomasida amerikalik 
dasturchi Tim Berners-Li tomonidan 1990 yilda 
yaratildi. Veb saytlar elektron hujjatlarni va fayllarni 
o‘z ichiga oladi. Internetning resurslaridan foydalanish 
uchun biror brauzer dasturiga kiring va manzil 
maydoniga resurs nomini yozing. Masalan Ziyonet.uz 
yozuvini kiriting 
Sahifa, 
fayl yoki boshqa resursning Internetda joylashishini 
aniqlovchi manzil – URL deb ataladi. Internetdagi manzil odatda quyidagi 
elementlardan tarkib topadi: resursdan foydalanish protokoli (masalan, http://, ftp://) 
va domen nomi (masalan, domain.uz). Internetdagi manzil, Shuningdek, URL-manzil 
deb ham ataladi. 
O‘ng tomondan manzilning birinchi qismi (namunada uz) domenning birinchi 
sathi deb qabul qilinadi, keyingisi (namunada tuit) – domenning ikkinchi sathi va 
hokazo. Internetda manzillar ko‘p qavatli domen tizimida qurilgan. Birinchi sath 
domenlar umumjahon mavzular yoki geografik joylar bo‘yicha nomlanadi. 
Saytlar 
nomlari 
quyidagicha 
umumiy 
ko‘rinishda 
ifodalanadi:
http://www. sayt nomi. sayt sohasi. davlat kodi. 
 
Internet tarmog‘i xizmatlari:
WWW (World Wide Web) - internet tarmog‘idagi veb 
sahifalarni o‘qish xizmati. Bu xizmat eng asosiy xizmat turi bo‘lib hisoblanadi. Bu 
xizmat turi Brauzer dasturlari yordamida internet sahifalarini ko‘rishimizni ta’minlab 
beradi.
 
Elektron pochta (E-mail) xizmati bu Internetning qulay sohalaridan biri 
hisoblanadi. Elektron pochta kompyuterlarda o‘zaro ma’lumotlar ayirboshlash 
maqsadida kompyuter tarmog‘iga birlashtirishdir. Elektron pochta orqali xat jo‘natish 
oddiy pochta orqali jo‘natishdan arzon, ham tez amalga oshiriladi (bir necha 
daqiqalarda). Internetning bu xizmat turidan foydalanishni siz keyingi amaliy 
mashg‘ulotlarda o‘rganasiz. 
FTP (File transfer Protocol) fayllar almashish protokoli xizmati. FTP fayl 
almashish protokoli internet standarti bo‘lib, internetda boshqa kompyuterlar bilan 
fayl ma’lumotlarini jo‘natish va yuklashga ruxsat beradi. Ma’lumotlarni jo‘natish 
yuklashning aksidir: ma’lumotlarni jo‘natish internetda kompyuteringizdan serverga 
hujjatlar, grafiklar va boshqa predmetlarni o‘tkazish jarayonidir. Web sahifa 

---