1. Mutlaq moliyaviy mustahkamlik. Bu moliyaviy mustahkamlik bo‘lishi uchun korxonaning moddiy aylanma
mablag‘lariga bo‘lgan ehtiyoji bilan uni qoplovchi manbalar o‘rtasidagi nisbat
quyidagi moliyaviy vaziyatlar talablariga javob berishi lozim:
1. (E
s
: TMZ)x100 ≥ 100%.
2. (E
t
: TMZ)x100 ≥ 100%.
3. (E
Σ
: TMZ)x100 ≥ 100%.
Keltirilgan moliyaviy vaziyatlar shuni ko‘rsatadiki, korxonalar o‘zining moddiy
aylanma mablag‘larga bo‘lgan ehtiyojlarini ham o‘z manbalari, ham korxona
majburiyatlari — uzoq va qisqa muddatga olingan qarzlar bilan qoplashi mumkin.
Lekin yuqorida ifodalangan uchta manbalar bilan korxonaning moddiy aylanma
mablag‘lariga bo‘lgan ehtiyoji o‘rtasidagi nisbat hamma vaziyatlar bo‘yicha 100
foizga barobar yoki undan ko‘p bo‘lishi lozim. Demak, moliyaviy mustahkamlik
mutlaq darajada bo‘lishi uchun korxona ehtiyoji o‘z manbalari bilan to‘liq qoplanishi
kerak. Korxona shu vaziyatda ham tashqi majburiyat manbalaridan foydalanishi
mumkin.
Ko‘rinib turibdiki, korxona o‘zining moddiy aylanma mablag‘lariga bo‘lgan
ehtiyojini to‘liq qoplash bilan ortiqcha manbalarga ega bo‘lib, undan ishlab
chiqarishni kengaytirish va boshqa maqsadlarda foydalanishi mumkin.
Mutlaq moliyaviy mustahkamlik — moliyaviy mustahkamlikni eng yuqori
darajasi , bozor munosabatlariga o‘tilayotgan murakkab, og‘ir shart-sharoitlarda ham
mavjud.
2. Me’yoriy moliyaviy mustahkamlik. Bu moliyaviy mustahkamlik bo‘lishi uchun korxonaning moddiy aylanma
mablag‘larga bo‘lgan ehtiyoji bilan uni qoplovchi manbalar o‘rtasidagi nisbat
quyidagi moliyaviy vaziyatlar talablariga javob berishi lozim:
1. (E
s
: TMZ)x100 < 100%.
2. (E
t
: TMZ)x100 ≥ 100%.
3. (E
Σ
: TMZ)x100 ≥ 100%.
Ko‘rinib turibdiki, korxonaning moddiy aylanma mablag‘larga bo‘lgan
ehtiyojini qoplash uchun korxonaning o‘zlik manbalari hamda uzoq muddatga
olingan qarzlar yetishmaydi va korxona o‘z ehtiyojini qisqa muddatga olingan qarzlar
45
hisobidan qoplaydi. Ma’lumki, qisqa muddatli qarzlar bir yil muddatgacha olinadi,
demak, ular yaqin fursatda qaytarilishi lozim.
