Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti m. M. Tashxodjayev, M. G. Umarxodjayeva
Yüklə 3,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kompaniya
8.3-rasm . Madaniyatning kompaniya muvaffaqiyati bilan aloqasi modeli (Piters-Uoterman bo‘yicha) T. Parsons modeli. T. Parsonsning g‘oyalari R. Kvin va Dj.Rorbax tomonidan “Raqobatchi qadriyatlar va tashkilotning samaradorligi” modelida ishlab chiqilib, konkretlashtirilgan bo‘lib, bu muayyan qadriyatlar guruhlarining tashkilotning samaradorligiga ta’sirini ochib beradi. AGIL modelini ishlab chiqishda ushbu ta’sirni bir emas, balki uch o‘lchamda ko‘rib chiqish taklif etildi, shuning uchun “raqobatbardosh qadriyatlar” modeli qo‘llanildi. 138 Bu model ishlash o‘lchami uchun har bir individual yondashuv munosabati bilan madaniyat tashkiloti qiymatini ifodalaydi va barcha boshqalar bilan bir yondashuv nuqtai-nazar bilan solishtiradi. Kvin- Rorbax modelida qadriyatlarni raqobatlasha o‘lchash “yirik” anketalar yordamida amalga oshiriladi, shuning uchun model tashkiliy tashxis uchun samarali vosita sifatida foydalanish mumkin. Bir o‘lchovli modellardan farqli o‘laroq, bu holatda tashkilotning samaradorligini faqat to‘g‘ri javobni olinishi mumkin emas. Model, tashkilotning faoliyatida mavjud bo‘lgan darajada to‘rtta qismida kamchiliklarni aniqlaydi. Kuchli korporativ madaniyat va uning kompaniya muvaffa- qiyatidagi roli Kuchli korporativ madaniyat konsepsiyasi qu- yidagilarni o‘z ichiga oladi; Shaxs va insonning ishi o‘rtasidagi yaqin aloqaning tan olinishi. Bilim va malakalarning rivojlanishi oldingi tayyorgarlik va mashqlarning natijasi sifatida emas, balki ishning o‘zi, mazmuni va tashkiloti o‘zgarishi natijasida baholanmaydi. Ishning davom etishining murakkabligi bo‘lishi kerak. Tashkilotda rasmiy va norasmiy tuzilmalar bir-biriga mos keladigan bo‘lsa, ishni insonga nisbatan yaxshiroq anglatadi. Xodimning shaxsi, ya’ni turli qobiliyatlar, ehtiyojlar va rollarning birligi, mazmuni qisman amaliyotlarga bo‘linmagan, balki turli vazifalar birligini ifodalaydigan bunday ishlarga mos kelishi kerak. Bu yuqori malakali ish joyidan universal, kollektiv ish joyiga, kasblarni birlashtirib, xodimga qo‘shimcha vakolatlar berish, turli darajadagi turli funksiyalarni bajarishni anglatadi. Agar inson o‘z faoliyati yakuniy natijalarini bilsa, uning ishiga qiziqish ortadi. O‘zining ishni rejalashtirish, uni bajarilishini nazorat qilish ishning tarkibiga kiritilishi kerak. Umumiy holda, samarali korporativ madaniyat quyidagilar bilan tavsiflanadi: izchil, o‘zaro ta’sir, jamoa ruhi deb ataladigan narsa; ishda qoniqish va uning natijalariga mag‘rurlik; tashkilotga sodiqligi va yuqori standartlarini qondirishga tayyorlik; ish sifatiga yuqori talablar; qiyinchiliklarga va byurokratik to‘siqlarga qaramay, taraqqiyot va raqobat talablariga bog‘liq o‘zgarishlarga tayyor turish. Yaponiyadagi Crazy nomli kompaniya sog‘lom uyqu uchun xodimlarga qo‘shimcha maosh to‘lashga qaror qildi. 139 “Tizim shunday tuzilganki, xodim haftaning besh kuni davomida kuniga olti soatdan ko‘proq vaqt uxlasa kompaniya unga to‘lov to‘laydi. Bir bal bir iyenga teng. Besh kunlik to‘liq uyqu uchun xodim 500 ball oladi, 6 kun uchun 600 ball yoki iyen. Agar hafta davomida u kuniga olti soatdan ko‘p vaqt uxlasa birdaniga 1000 ball oladi. Bir oy davomida sog‘lom uyqu tizimiga rioya qilgan xodimlarga 100 iyen miqdorida qo‘shimcha bonus to‘lov to‘lanadi. Shu tariqa bir oyda 5000 iyen (50 dollar) atrofida qo‘shimcha maosh ishlab topish mumkin”, – dedi Gorai. Crazy kompaniyasi 2012-yilda tashkil topgan. U to‘y marosimla- rini o‘tkazishga ixtisoslashgan. Xodimlar sog‘lig‘ini himoya qilish kompaniyaning asosiy tamoyili bo‘lib qoldi. “Birinchi navbatda xodimlarga bepul tushlik yo‘lga qo‘yildi. Buning uchun taom pishirish uchun maxsus jamoa tuzildi. Bu jamoa sog‘lom taom pishirish bo‘yicha ish olib boradi. Bizda ovqatlanish, dam olish va harakatlanish zarurligidan kelib chiqiladi. Hozir bir ikkinchi bosqichga o‘tdik – xodimlarning hordiq chiqarishlarini qo‘llab-quvvatlash. Kompaniyaning birinchi navbatdagi istiqbolida sog‘liq, ikkinchi o‘rinda – ish joyida o‘zaro munosabat, uchinchi o‘rinda – ish mazmunli bo‘lishi kerak, to‘rtinchi o‘rinda – halol iqti- sodiy faoliyat”, – deb ta’kidladi kompaniya xodimi. Hozirgi vaqtda sog‘lom uyqu uchun olingan ballarni kafe va oshx- onamizda xarid qilish mumkin. “Qo‘shimcha ballar uchun korporativ kafe va oshxonamizda turli pishiriqlar, yengil taom yoki notushta xarid qilish mumkin”, – deb qo‘shimcha qildi Goray. Kompaniya tizimi mobil dastur asosida ishlaydi. Dastur inson harakatini qayd etib boradi. Agar xodim uxlamasdan tinch yotsa ham uyqu sifatida inobatga olinadi. Ushbu dastur uyqu darajasini ham aniqlay oladi. Barcha ma’lumotlar kompaniyaning boshqaruv markaziga yuboriladi. U yerda hisob-kitob qilinib, ballarga aylantiri- ladi. Kitasato universiteti olimlari hisob-kitoblarga qaraganda, Yaponiya iqtisodiyoti har yili uyqusizlik bilan bog‘liq muammolar tufayli 3,5 trillion iyen (taxminan 31 milliard dollar) mablag‘ yo‘qotadi. 140 Yaponiya eng yuqori darajada rivojlangan davlatlardan biridir. U resurslarga boy emas; uning hududini Tinch okeanidagi atigi ikkita orol egallaydi. Ammo nima uchun bu mamlakatda yuqori turmush da- rajasi mavjud, zamonaviy texnologiyalar va insonlar 80 yoshgacha tinch yashaydimi? Ehtimol, ular uchun maxsus ish sharoitlari bormi? Yoki ular har kuni, uzilishlarsiz ishlashadimi? Va nega ko‘pgina vatandoshlarimiz quyosh chiqayotgan mamlakatga qaysarlik bilan in- tilishmoqda? Yüklə 3,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|