Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti sh. Shodmonov iqtisodiyot nazariyasi

 

---

671 
108
109,6
111
112,2
108,4
106,5
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
2014
2015
2016
2017
2018
2019
24.1-rasm. O‘zbekistonda aholi real daromadlarining o‘sishi
(o‘tgan yilga nisbatan foiz hisobida)
1
 
Aholining nominal pul daromadlari turli manbalar hisobiga shakllanib, 
ulardan asosiylari quyidagilar hisoblanadi: 
a) ishlab chiqarish omillari hisobiga olinadigan daromad; 
b) davlat yordam dasturlari bo‘yicha to‘lov va imtiyozlar shaklidagi pul 
tushumlari; 
v) moliya-kredit tizimi orqali olinadigan pul daromadlari. 
Mamlakatimiz 
iqtisodiyotini 
modernizatsiya 
qilish 
sharoitida 
aholi 
daromadlari tarkibida qator o‘zgarishlar sodir bo‘ldi. 
Birinchidan
,
daromad 
shakllari o‘zgardi, ya’ni uning an’anaviy turlari (ish haqi, pensiya, nafaqa, 
stipendiya) qatoriga mutlaqo yangilari – tadbirkorlik faoliyatidan, (ko‘chmas) 
mulkdan, qimmatli qog‘ozlardan, chet el valyutasidan keladigan daromadlar 
qo‘shildi. 
Ikkinchidan
,
daromadlarning tarkibiy qismlari miqdor va sifat jihatidan 
o‘zgardi, bu borada fuqaro ixtiyoridagi haqiqiy daromadlar, to‘planish va ajralish 
koeffitsienti, daromad tanqisligi, tirikchilik minimumi, qashshoqlik darajasi, oila 
pul daromadlarining xarid qobiliyati kabi tushuncha va kategoriyalar paydo bo‘ldi. 
Uchinchidan,
daromadlardan foydalanishning yangi yo‘nalishi paydo bo‘ldi: 
majburiy to‘lovlar va badallar, chet el valyutasi, qimmatli qog‘ozlar va shaxsiy 
1
Manba: O‘zbеkiston Rеspublikasi Davlat statistika qo‘mitasi ma'lumotlari. 

---

672 
mulkni sotib olish uchun xarajatlar, tijorat banklariga qo‘yilmalar shular 
jumlasidandir. 
Respublikamiz iqtisodiyotining yanada rivojlanib borishi va aholining turli 
faoliyat turlari bilan shug‘ullanishiga keng yo‘l ochib berilganligi sababli aholining 
pul daromadlari yildan-yilga oshib bormoqda (24.2-rasm).