Toshkent davlat sharqshunoslik instituti xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti va mamlakatshunoslik fakulteti

1.6-jadval
14
Prezidentimiz I.A.Karimovning "2007-2011 yillar mobaynida Kimyo sanoati korxonalarini modernizatsiya qilish, 
texnik va texnologik q
ayta jihozlash dasturi to‘g‘risida"
gi qarori. 2007. 
15
 http://uza.uz/uz/business/15179/  15.12.2010 

---

27 
O`zbekistonda sanoat tarmoqlarida tarkibiy o`zgarishining xususiyatlari 
(mlrd so`mda) 
Sanoat tarmoqlar 
2005 
2009 
2010 
2011 
2011 yil 
2005 yilga 
nisbatan 
%da 
2011yilda 
jami sanoat 
mahsulotida 
sanoat 
tarmoqlari 
ulushi %da 
2011yil 
YaIMda 
tarmoqlar 
ulushi 
%da 
Yalpi ichki mahsulot 
15210,4 
48097,0 
61831,2 
77750,6 
511,1 
 
100 
Jami sanoat mahsulotlari 
10913,4 
28009,3 
33580,5 
41655,9 
381,6 
100 
24,0 
shu jumladan: 
Elektiroenergetika 
1188,2 
2484,0 
2822,3 
3349,3 
281,8 
8,0 
4,3 
yonilg`i energetika 
1775,8 
6008,9 
6440,1 
7298,0 
410,9 
17,5 
9,3 
qora metallurgiya 
253,2 
684,1 
823,0 
1084,0 
428,1 
2,6 
1,3 
rangli metallurgiya 
1845,0 
3265,2 
3783,9 
4324,7 
234,4 
10,3 
5,5 
kimyo va neft-kimyo 
sanoati 
569,5 
1326,2 
1702,1 
2283,9 
401,0 
5,4 
2,9 
mashinasozlik va metalni 
qayta ishlash 
1405,6 
4541,8 
5432,6 
6714,0 
477,6 
16,1 
8,3 
o`rmonchilik, sellyuloza va 
qog`oz sanoati 
94,9 
296,7 
360,6 
447,1 
471,1 
1,0 
0,5 
qurulish materiallari 
422,4 
1325,5 
1674,8 
2188,6 
518,1 
5,2 
2,8 
yengil sanoat 
1845,1 
3408,4 
4489,1 
5629,6 
305,1 
13,5 
7,2 
oziq-avqat sanoati 
913,5 
3135,8 
4231,9 
5814,1 
632,6 
13,9 
7,4 
Manba: O`zbekiston statistika qo`mitasi 
ma’lumotlari, 2012
O`zbekistonda sanoat mahsulotlari hajmi va tarkibiy tuzulishi yildan yilga 
ijobiy o`zgarmoqda. Buni biz 1.6-jadvalda ko`rishibiz mumkin. 2005 yildan 2011 
yilgacha sanoat mahsulotlari hajmi 381,6% ga o`sgan, YaIM dagi ulushi 2000 
yilda 14,3%ni tashkil etgan bo`lsa, 2011 yilda 24%ga yetdi. Sanoat tarmoqlarida 
shu 5 yilichida eng yuqori suratlarda o`sgan tarmoqlar: oziq-avqat sanoati 632,6%, 
qurulish materiallari 518,1%, yonilg`i energetika 410,9%, qora metallurgiya %, 
mashinasozlik va metalni qayta ishlash 477,6%, kimyo va neft-kimyo sanoati 
401,0% o`sish kuzatilgan. Jami sanoat mahsulotlarida sanoat tarmoqlarida ulushi 
yuqori tarmoqlar: yonilg`i energetika 17,5%, mashinasozlik va metalni qayta 
ishlash 16,1%, oziq-avqat sanoati 13,9%, yengil sanoat 13,5%, rangli metallurgiya 
10,3%, kimyo va neft-kimyo sanoati 5,4% ulushga ega. 
Bu kabi samaraga erishishda davlatimiz rahbarining 2009 yil 11 martda qabul 
qilingan “Kimyo sanoati korxonalari qurilishini jadallashtirish va yangi turdagi 

---

28 
kimyo mahsulotlari ishlab chiqarishni o`zlashtirish bo`yicha chora-tadbirlar 
Dasturi to`g`
risida”gi 
qaroriga muvofiq berilgan imtiyozlar mahsulot turini 
kengaytirishda muhim omil bo`lmoqda. Tarmoq korxonalarida yangi turdagi 
mahsulotlar ishlab chiqarish yo`lga qo`yilgani, 2010 yilning to`qqiz oyida 
mamlakatimiz qishloq xo`jaligi sohasiga ular tomonidan ko`plab miqdorda 
fosfatlashtirilgan ammiak selitrasi, A markali metanol, ammiak ishlab chiqarish 
uchun katalizatorlar, karbamid-ammiak aralashmasi, natriy nitrati, trinatriyfosfat 
va karboksimetilselluloza kabi keng turdagi kimyo mahsulotlari yetkazib berilgani 
buning dalilidir. 
Bularning barchasi mamlakatimiz iqtisodiyotining muhim tarmog`i 
–
kimyo 
sanoatini yanada rivojlantirish, ichki va tashqi bozorda xaridorgir yangi mahsulot 
turlarini ishlab chiqarishni mahalliylashtirish, energiya sarfini kamaytirish, 
korxonalarda qo`shimcha ish o`rinlari yaratish, qishloq xo`jaligi mahsulotlari 
yetishtiruvchilarning mineral o`g`itlarga bo`lgan talabini qondirish borasida 
amalga oshirilayotgan islohotlar berayotgan yuksak samaralardandir. 
Tizim korxonalarida ishlab chiqarilayotgan mahsulotlarning sifati, 
raqobatbardoshligi yildan-yilga oshib borayotgani ichki va tashqi bozorda unga 
bo`lgan talabning ortishiga, jahon kimyo bozorida O`zbekiston mavqeini yanada 
mustahkamlashga xizmat qilmoqda. Joriy yil yurtimizda kimyo mahsulotlarini 
eksport qilish hajmi belgilangan prognozga nisbatan 100,6 foizni tashkil qildi. 
Mahsulot ishlab chiqarish hajmining ortishi, yangi quvvatlarning ishga tushirilishi 
hisobiga 2000 ga yaqin ish o`rni yaratildi. Uning 400dan ortig`i kasanachilikni 
rivojlantirish hisobiga ochildi. 
Bugungi kunda kimyo sanoati tizimidagi korxonalarda mineral o`g`itlar, 
sun’iy tolalar, polimer materiallar, energetika, kimyo, to
g`-kon sanoati uchun 
kimyoviy reagentlar, o`simliklarni himoya qilish vositalari, defoliantlar, chigit 
ekishda ishlatiladigan plyonkalar singari 150 turdan ko`proq mahsulot ishlab 
chiqarilmoqda. Bunda mamlakatimizdagi mavjud xomashyo resurslari va jahon 
bozoridagi mineral o`g`itlarga bo`lgan talabning o`
zgarishiga jiddiy e’tibor 

---

29 
qaratilyapti.
16
O`zbekiston kimyo sanoati mahsulotlari, ayniqsa mineral o`g`tlar 
amiyak, kimyoviy tola va iplar, kaliy, oltingugurt kislotasi, azot, fasfor, natriy kabi 
mahsulotlar ishlab chiqarish sezilarli ravishda oshib bormoqda. Buni biz 1.7- 
jadvalda ko`rishimiz mumkin.