Toshkent davlat texnika universiteti olmaliq filiali s. A. Abdurahmonov

 

---

80 
4.6. Barabanli tegirmonlarning ishlab chiqarish unumdorligini 
hisoblash 
Barabanli 
tegirmonlarning 
ishlab 
chiqarish 
unumdorligi 
o‘xshashlik usuli bo‘yicha, ya’ni optimalga yaqin tartibda ishlashning 
amaliy ma’lumotlari asosida aniqlanadi. Hisoblash solishtirma ishlab 
chiqarish unumdorligi yoki yanchish samaradorligi bo‘yicha olib 
boriladi. 
Amaldagi fabrikada ishlab turgan (etalon) tegirmonning yangidan 
hosil bo‘lgan sinf bo‘yicha solishtirma ishlab chiqarish unumdorligi
tajriba yo‘li bilan aniqlanadi: 
q
1
= [t/m
3
· soat]. Odatda, hisoblanuvchi 
sinf deb – 0,074 mm li sinf qabul qilinadi. Loyihalanayotgan 
tegirmonning solishtirma ishlab chiqarish unumdorligi – 
q
2
= [t/m · soat] 
quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi: 
q
2
= q
1
· k
ya
· k
y
· k
D
· k
t
,
bunda: k
ya
– rudalaming yanchiluvchanligidagi farqni hisobga oluvchi 
koeffitsiyent (tajriba yo‘li bilan aniqlanadi); k
y
– dastlabki mahsulot va 
yanchilgan mahsulot yirikligidagi farqni hisobga oluvchi koeffitsiyent; 
K
D
=(D
2
/D
1
)0,5 – tegirmon o‘lchamlaridagi farqni hisobga oluvchi 
koeffitsiyent; k
t
– tegirmonning turidagi farqni hisobga oluvchi 
koeffitsiyent. Loyihalanayotgan tegirmonning ruda bo‘yicha solishtirma 
ishlab chiqarish unumdorligi: (4.7)
bunda: 
α
2
va 
β
2
– dastlabki va yanchilgan mahsulotlardagi hisoblanuvchi 
sinfining miqdori. 
Loyihalanayotgan tegirmonning ruda bo‘yicha ishlab chiqarish 
unumdorligi: (4.8)
bunda: 
V
2
– loyihalanayotgan tegirmon hajmi, m3. 
Ishlab 
turgan 
E
1
[t/(kW · soat)] va loyihalanayotgan 
E
2
[t/(kW·soat)J tegirmonning yangidan hosil bo‘lgan hisoblanuvchi sinf 
bo‘yicha yanchish samaradorligini quyidagi formuladan hisoblash 
mumkin: 

---

81 
(4.9) 
bunda: 
V
1
va 
V
2
– ishlab turgan va loyihalanayotgan tegirmonlarning 
hajmi, m
3
; 
N
1
va 
N
2
– ular iste’mol qiladigan quvvat, kW. (5) 
tenglamaga 
q
2
ning (1) tenglamadagi qiymatini qo‘ysak, 
Loyihalanayotgan 
N`
2
[kW/m
3
] va etalon 
N`
1
[kW/m
3
] tegirmonlar 
solishtirma quvvatlari orasida quyidagi bog‘liqlik mavjud: 
u holda: 
Loyihalanayotgan 
tegirmonning 
ruda 
bo‘yicha 
yanchish 
samradorligi: 
Loyihalanayotgan tegirmonning ruda bo‘yicha ishlab chiqarish 
unumdorligi: