O‘simlik o‘sadigan jarlikda 5 ga maydonda marshrut yo‘lakning xar 30 bo‘lagida 2 m kenglikdagi yo‘lakda, 20 qadam bilan otqulok o‘simligining nushalar sonini aniklaymiz.
Qadamning o‘rtacha uzunligi 65 sm. SHunday qilib, xar bir bulak yo‘lda tovar nushalar sonini 25 m maydonda aniqlanadi. (20 x 0.65 x 2)
30 bo‘lakdagi o‘simliklar sonining o‘rtacha arifmetigi 12.3 ni, hatolik 1.26 nushani tashkil etadi. Hisoblash M+m shuni ko‘rsatadiki, har bir bo‘lak yo‘lkasidagi tovar nushalar soni 12.3+1.26 ni tashkil etadi.
5 ta namunaviy nushalar olindi, har bir ildiz nushasi tortildi va bitta ildizni nushasining o‘rtacha massasi hisoblandi.
Ildizni og‘irligining o‘rtacha arifmetik 84.9 gr, hatolik 6.1 gr tashkil etdi, shunday kilib:
M+ m = 74.9+6.1
Xosildorlikni xisoblash (M+ m)x(M2 + m2 )
M1xM2=12, 3x74, 9-921,3
M1x m2 formula bo‘yicha
m1,2= (M2 x m1) + (M1 x m2) = (103 x 6,1) +(74,9 x 1,26) = (76)2+ (94,37) =14530,7= 120
SHunday qilib hosildorlik 25 m2ga 921 + 120 yoki 1 m2 36.8 +4.8 g/m 2 ni tashkil etadi.
Bu erda: M1- nushalar sonini o‘rtacha arifmetik
M2 - xom ashyo massasining o‘rtacha arifmetik
m1 - nushalar sonining o‘rtacha arifmetik hatoligi
m2 - xom ashyo massasining o‘rtacha arifmetik hatoligi
Ekspluatatsion zahirani hisoblash uchun hosildorlikni o‘simlik o‘sadiganmaydonga ko‘paytirib aniqlaymiz.
(36.8-2x4.8)x50000=27.2x50000=1360000 g=1360kg xo‘l xom ashyo.
Olingan ma’lumotlarni inventarizatsiya vedomostiga o‘tkazamiz. Hisoblash maydonchalarida xom ashyoni kanday hisoblagan bo‘lsak, namunaviy nushalar usulida ham faqat xul xom ashyo uchun massasi aniqlanadi.
