Toshkent irrigatsiya va melioratsiya instituti

kuchlanish, QAUli transformatorning rostlash shoхobchalarini almashlab
ulash uchun avvalo uni tarmoqdan ajratish talab etiladi. Bunday almashlab
ulashlar kam – yuklamalarni sezonli o‘zgarishida amalga oshiriladi. Shu 
sababli sutka davomidagi eng katta va eng kichik yuklama holatlarida ( masalan,
kunduzi va tunda) QAUli transformator bitta rostlovchi shoхobcha va
shunga mos yagona transformatsiyalash koeffitsienti bilan ishlaydi. Bunda
kuchlanishni qarama-qarshi rostlash talablarini amalga oshirish, ya‘ni (3.2) va 
(3.3) s+hartlarni bajarish mumkin emas. Haqiqatdan ham (3.11) ga muvofiq

3.4. Kuchlanishni tarmoq qarshiligini o’zgartirib rostlash 

Iste‘molchidagi kuchlanish tarmoqdagi kuchlanish isrofi qiymatiga
bog‘liqdir. Kuchlanish isrofi esa o‘z navbatida tarmoq qarshiligi bog‘liq. 
Masalan,3.4-rasmda tasvirlangan tarmoqdagi kuchlanish pasayishining
bo‘ylama tashkil etuvchisi quyidagichadir: 

(3.6)

3.4-rasm 

3.4-rasm.Kuchlanishni tarmoqning parametrlarini o‘zgartirib rostlash.

Taqsimlovchi va ta‘minlovchi tarmqlar uchun aktiv va reaktiv 
qarshiliklarning nisbatlari turlicha bo‘ladi. Taqsimlovchi tarmoqlarda aktiv
qarshilik reaktiv qarshilikka nisbatan kata.Taqsimlovchi tarmoqlarda EUL 
o‘tkazgichining ko‘ndalang kesimi o‘zgarganda r0 va unga mos ravishda r12,
U12 va iste‘molchidagi kuchlanish anchagina o‘zgaradi. Shu sababli bunday 

---

34 
tarmoqlarda o‘tkazgichning ko‟ndalang kesimi ruхsat etilgan kuchlanish

isrofibo‘yicha aniqlanadi.Ta‘minlovchi elektr tarmoqlarda aksincha x0>r0 va