Toshkent kimyo texnalogiya instituti B21-02u tm6 guruh talabasi xodjanov eldorning tmj fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

Toshkent kimyo texnalogiya instituti B21-02u TM6 guruh talabasi XODJANOV ELDORNING KONSTRUKSIYALAR PUXTALIGINFANIDAN TAYYORLAGAN MUSTAQIL ISHI.

Mavzu:KONSTRUKSIYALARNI VALLAR VA O’QLAR CHEKLI ELEMENTLAR USULIDA MODELLSHTIRISH.

Vallar va o’qlar mashina, mexanizmlarning detallarini tutib turish va xarakatni bir detaldan ikkinchi detalga uzatib beruvchi detaldir. Vallar va o’qlar bir-biridan ishlash sharoitiga ko’ra farq qiladi. O’qlar yuklanishni qabul qilib, uni tayanchlarga uzatadi va doim egilishga ishlaydi, vallar esa, yuklanishni qabul qilish bilan birga burovchi momentni uzatib beradi.

O’qlar detal bilan birga aylanishi ham, aylanmasligi ham mumkin. Masalan, yuk ko’tarish mexanizmining blok o’qlari shkiv bilan birga aylanmaydi ,temir yo’l vagonlarining o’qlari esa g’ildirak bilan birga aylanadi. Ba’zi vallar o’q vazifasini bajarib, detallarni tutib turish bilan birga shu detalь bilan birga aylanadi. (masalan, elastik vallar, tirsakli val). SHunday qilib val eguvchi kuch va burovchi moment ta’sirida xosil bo’ladigan kuchlanishlarga ishlasa, o’q esa faqat eguvchi kuch ta’sirida-gi kuchlanishga ishlaydi. O’qlar geometrik tuzilishiga ko’ra ko’pincha tekis bo’lsa, vallar esa to’g’ri tekis, pog’anali, tirsakli, egiluvchan bo’lishi mumkin. Eng ko’p ishlatiladigan to’g’ri vallardir.

• O’qlar detal bilan birga aylanishi ham, aylanmasligi ham mumkin. Masalan, yuk ko’tarish mexanizmining blok o’qlari shkiv bilan birga aylanmaydi ,temir yo’l vagonlarining o’qlari esa g’ildirak bilan birga aylanadi. Ba’zi vallar o’q vazifasini bajarib, detallarni tutib turish bilan birga shu detalь bilan birga aylanadi. (masalan, elastik vallar, tirsakli val). SHunday qilib val eguvchi kuch va burovchi moment ta’sirida xosil bo’ladigan kuchlanishlarga ishlasa, o’q esa faqat eguvchi kuch ta’sirida-gi kuchlanishga ishlaydi. O’qlar geometrik tuzilishiga ko’ra ko’pincha tekis bo’lsa, vallar esa to’g’ri tekis, pog’anali, tirsakli, egiluvchan bo’lishi mumkin. Eng ko’p ishlatiladigan to’g’ri vallardir.

Vallar va o`qlar - tishli g’ildirak , shkiv va shu kabi aylanuvchi qismlarni o`rnatish uchun ishlatiladigan asosiy detallardir. Tuzilishi jixatidan olinganda o’q bilan valning deyarli uncha farqi yo’q. Lekin bajariladigan vazifaga ko’ra, ular bir- biridan katta farq qiladi. O’qlar ning asosiy vazifasi detallarning mo’ljaldagi joyda aylanishiga sharoit yaratib berishdir . Bunda uning o’zi detal bilan birga aylanishi xam, aylanmasligi xam mumkin . Masalan, temir yo’l vagonlarining g’ildiraklari o’q bilan aylanadi, yuk ko`tarish moslamalarining blok o`qlari esa qo’zgalmas bo`ladi.

• Vallar va o`qlar - tishli g’ildirak , shkiv va shu kabi aylanuvchi qismlarni o`rnatish uchun ishlatiladigan asosiy detallardir. Tuzilishi jixatidan olinganda o’q bilan valning deyarli uncha farqi yo’q. Lekin bajariladigan vazifaga ko’ra, ular bir- biridan katta farq qiladi. O’qlar ning asosiy vazifasi detallarning mo’ljaldagi joyda aylanishiga sharoit yaratib berishdir . Bunda uning o’zi detal bilan birga aylanishi xam, aylanmasligi xam mumkin . Masalan, temir yo’l vagonlarining g’ildiraklari o’q bilan aylanadi, yuk ko`tarish moslamalarining blok o`qlari esa qo’zgalmas bo`ladi.

Val va o’qlar konstruktsion po’latlardan tayyorlangan bo’lib, zaruriyat tug’ilganda sirtlarning qattikligini oshirish uchun termik ishlov beriladi. Val va o’qlarning tayanchlarga o’rnatishga mo’ljallangan qismini tsapfa deyiladi.

Vallarning vazifasi undagi detallarning aylanishini ta`minlash bilan birga , burovchi momentni uzatishdan xam iborat. Demak, o`qlar egilish kuchlanishi ta`siiri ostida , vallar esa eguvchi va burovchi momentdan xosil bo`lgan kuchlanishlar ta’siri ostida bo`ladi.

Vallarni mustahkamlikka hisoblash plastik deformatsiya hosil bo’lishining va vaqtdan oldin sinib ketishining oldini olish uchun bajariladi. Ma’lumki, bunday hollar vallar o’ta yuklanish bilan harakatda bo’lganida sodir bo’ladi. Bunga asosiy sabab, tasodifiy omillar va mashinani ishga tushirish davri hisoblanadi. Vallarni mustahkamlikka hisoblash quyidagi bosqichlar iborat: - loyiha hisoblash asosida val diametri taxminiy aniqlanadi; - valning tuzilishi yaratiladi; - valning (taqribiy usulda) xavfli kesimidagi kuchlanishi va diametri aniqlanadi; - valning xavfli kesimlarini toliqishga tekshiriladi; - zaruriyat bo’lsa valning tuzilishiga aniqlik kiritiladi.

• Vallarni mustahkamlikka hisoblash plastik deformatsiya hosil bo’lishining va vaqtdan oldin sinib ketishining oldini olish uchun bajariladi. Ma’lumki, bunday hollar vallar o’ta yuklanish bilan harakatda bo’lganida sodir bo’ladi. Bunga asosiy sabab, tasodifiy omillar va mashinani ishga tushirish davri hisoblanadi. Vallarni mustahkamlikka hisoblash quyidagi bosqichlar iborat: - loyiha hisoblash asosida val diametri taxminiy aniqlanadi; - valning tuzilishi yaratiladi; - valning (taqribiy usulda) xavfli kesimidagi kuchlanishi va diametri aniqlanadi; - valning xavfli kesimlarini toliqishga tekshiriladi; - zaruriyat bo’lsa valning tuzilishiga aniqlik kiritiladi.

Uch rulonli egilish orqali hosil bo'lgan ichi bo'sh o'qlarning chekli elementlar modeli
chak
Rulon
Quvur ignasi

Sizlar bilan:XODJANOV ELDOR

Спасибо за внимание

Sizlar bilan:XODJANOV ELDOR