Toshkent moliya instituti andijon fakulteti

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI



ANDIJON FAKULTETI
“Moliya va moliyaviy texnologiyalar” yo’nalishi
I bosqich SMMT-70-22-guruh talabasi
Ne’matjanov Abbosbekning
“Iqtisodchilar uchun matematika” fanidan tayyorlagan mustaqil ish
REFERATI

Bajardi: A.Ne’matjanov

Tekshirdi: M. Kuchkarov
Andijon– 2023-y.
Hosila. Hosilaning geometrik, mexanik ma’nolari, iqtisodiy ma’nolari.


Reja:
Kirish .

1. 
   Hosila tushunchasiga olib keladigan masalalar
   
2. 
   Funksiya hosilasining ta’rifi.
   
3. 
   Hosilaning geometrik va fizik ma’nolari. Urinma va normal tenglamalari
   
4. 
   Hosila hisoblash qoidalari .
   

Xulosa.
Foydanilgan adabiyotlar ro’yxati.


Kirish
Hosila — differensial hisobning asosiy tushunchasi. U funksiya oʻzgarishi tezligini ifodalaydi. x0 nuqtaning atrofida berilgan f(x) nuqta uchun mavjud boʻlsa, u funksiyaning x0 nuqtadagi hosilasi deyiladi Va oʻ(x0) kabi belgilanadi. Ushbu miqdorlar funksiyaning x0 nuqtadagi oʻng va chap hosilalari deyiladi va oʻ(x+0),/’(x—0) kabi belgilanadi. Masalan, /(x)=\x\ funksiyaning x0=0 nuqtadagi o`ng va chap hosilalari mos ravishda f(+0)=1, L—0)=—1 boʻladi. f(x) funksiya x0nuqtada hosilaga ega bo`lishi uchun f(x0+0) va f(x0—0) funksiyalar mavjud bo`lib, ular oʻzaro teng boʻlishi zarur va yetarli. Kompleks oʻzgaruvchili funksiyalarda ham hosila tushunchasi shunga oʻxshash kiritiladi.
Hosila mаtеmаtikаning asosiy tushunchаlаridаn biri hisoblanadi. Hosila matematika, fizika va boshqa fanlarning bir qancha masalalarini yechishda,xususan har xil jarayonlarning tezliklarini o‘rganishda keng qo‘llaniladi. Aytaylik f(x) funksiya (a,b) intervalda aniqlangan bo‘lsin. Bu intervalga tegishli x₀ nuqta olib, unga shunday x orttirma beraylikki, x₀+x(a,b) bo‘lsin. Natijada f(x) funksiya ham x₀ nuqtada y=f(x₀+x)- f(x₀) orttirmaga ega bo‘ladi.
Ta’rif. Agar x0 da nisbatning limiti mavjud va chekli bo‘lsa, bu limit f(x) funksiyaning x₀ nuqtadagi hosilasi deyiladi va f’(x₀), yoki y’(x₀), yoki orqali, ba’zan esa yoki kabi belgilanadi.
Bu holda funksiya x₀ nuqtada hosilaga ega deb ham aytiladi.Demak,
.
Bunda x₀+x=x deb olaylik. U holda x=x-x₀ va x0 bo‘lib, natijada
bo‘ladi. Demak, f(x) funksiyaning x₀nuqtadagi hosilasi xx₀ da nisbatning limiti sifatida ham ta’riflanishi mumkin:
funksiya intervalda aniqlangan bo‘lsin. Ixtiyoriy nuqtani olamiz va bu nuqtada argumentga orttirma ( ) beramiz. Bunda funksiya orttirma oladi.