Toshkent moliya instituti “Audit” kafedrasi

planning 
Планирование аудита 
Auditni rejalashtirish – bu 
auditorlik 
tekshiruvi 
jarayonida 
bajariladigan 
vazifalar, tekshiruvni amalga 
oshiruvchi 
auditor-
mutaxassislar, 
tekshiruvni 
amalga 
oshirish 
uchun 
sarflanadigan 
vaqt 
me’yorlari, 
auditorlik 
tekshiruvida qo’llaniladigan 
metodlar 
va 
amallarni 
oldindan 
belgilab 
olish 
jarayonidir. 
Auditning 
umumiy rejasi 
General plan 
of audit 
Общие план аудита 
Auditning umumiy rejasi bu - 
mijoz faoliyati bilan tanishish, 
dastlabki 
rejalashtirish, 
tekshiriladigan 
xo’jalik 
yurituvchi sub’ektning ichki 
nazorat 
tizimini 
baholash, 
tanlash hajmi va jiddiylik 
darajasini 
aniqlash, 
audit 
dasturini tayyorlash, auditni 
bevosita o’tkazish jarayoni 
(dasturni 
bajarish), 
bajarilgan ishlar natijalarini 
tahlil qilish, barcha oraliq va 
umumiy 
hujjatlarni 
tayyorlash, 
tekshiruv 
natijalarini mijozga taqdim 
etish va hokazolarni o’z ichiga 
olgan 
holda 
audit 
o’tkazishning 
barcha 
bosqichlari 
aks 
ettirilgan 
audit ish hujjati tushuniladi. 
Audit dasturi 
Program of 
audit 
Программа аудита 
Auditning umumiy rejasida 
belgilangan 
vazifalarni 
amalga oshirishning aniq va 
batafsil 
bosqichlari, 
bu 
bosqichlarni 
amalga 
oshirishning 
aniq 
vaqti, 
bosqichlarni 
amalga 
oshiruvchilar ro’yxati, audit 
bosqichlarida qo’llaniladigan 
usullar 
va 
amallar 
aks 
ettirilgan 
auditorlik 
ish 

---

hujjatidir.
Auditni 
rejalashtirish 
tamoyillari 
Principles of 
planning audit 
Принципы 
планирования аудита 
Auditni 
rejalashtirish 
auditorlik 
guruhi 
rahbari 
tomonidan 
audit 
o’tkazishning 
umumiy 
tamoyillari 
kabi, 
xususiy 
tamoyillariga ham muvofiq 
amalga oshirilishi lozim. Ular: 

uyg’unlik (komplekslik); 

uzluksizlik; 

 maqbullik. 
Audit 
metodlari 
Audit methods 
Методы аудита 
Auditorlik 
tekshiruvi 
bosqichlarini 
amalga 
oshirishda 
qo’llaniladigan 
qoidalar, tahliliy amallar va 
asosiy vazifalar majmuidir. 
Auditorlik 
riski 
Audit risk 
Аудиторский риск 
Auditorlik 
riski 
– 
bu 
auditorlik 
tekshiruvi 
natijalari bo’yicha auditorlar 
tomonidan sub’ektiv aniqla-
nadigan, moliyaviy hisobotda, 
uning 
ishonchliligi 
tasdiq-
langanidan 
so’ng 
xatolar 
mavjudligini tan olish yoki 
moliyaviy hisobotda bunday 
kamchiliklar haqiqatan ham 
yo’q 
bo’lgan-da, 
unda 
kamchiliklar mavjud deb tan 
olinish ehtimolidir. 
Auditning 
muhimlik 
darajasi 
Materiality of 
audit 
Существенность аудита 
Jiddiylik 
tushunchasi 
auditor 
tomonidan 
yo’l 
qo’yilishi mumkin bo’lgan 
xatoning 
hajmini 
va 
o’tkaziladigan 
auditorlik 
tekshiruvining 
ko’lamini 
aniqlash hamda tuziladigan 
auditorlik 
xulosasining 
shaklini belgilash (ijobiy yoki 
salbiy) uchun birlamchi va 
asos 
bo’luvchi 
manba 
hisoblanadi.
Ichki xo’jalik 
riski 
Internal risk 
Внутреннохозяйственное 
риск 
Ichki xo’jalik riski – bu 
mazkur 
buxgalteriya 
schyotida, balans moddasida, 
bir 
turdagi 
xo’jalik 
muomalalari 
guruhida 
yaxlitlanganda, 
xo’jalik 
yurituvchi sub’ekt hisobotida 
jiddiy 
kamchiliklarning, 
bunday kamchiliklar ichki 
nazorat 
tizimi 
vositalari 
yordamida 
aniqlangunga 

---

qadar yoki ichki xo’jalik 
nazorati 
umuman 
yo’q 
bo’lganda, auditor tomonidan 
sub’ektiv tarzda aniqlanish 
ehtimoli tushuniladi. 
Aniqlanmaslik 
riski 
Detektion risk 
Риск необнаружения 
Aniqlanmaslik riski
- bu 
xatolar 
va 
moliyaviy 
hisobotdagi kamchiliklarning 
aniqlanmaslik 
(ko’zga 
tashlanmaslik) 
riski 
tushunilib, 
bu 
auditorlik 
tekshiruvi 
jarayonida 
qo’llaniladigan 
auditorlik 
amallarining 
buxgalteriya 
hisobi va moliyaviy hisobotda 
haqiqatan mavjud bo’lgan 
har biri alohida-alohida yoki 
birgalikda jiddiy hisoblangan 
xatolar hamda kamchiliklarni 
aniqlash imkoni yo’qligining 
ehtimolidir. 
Nazorat riski 
Control risk 
Конрольный риск 
Nazorat 
riski 
–
bu 
korxonaning 
mavjud 
va 
muntazam 
qo’llanilib 
kelinayotgan 
buxgalterlik 
hisobi tizimi va ichki nazorat 
tizimi 
vositalari 
alohida-
alohida yoki birgalikda jiddiy 
ahamiyat-ga 
ega 
bo’lgan 
kamchiliklarni o’z vaqtida 
aniqlay olmaslik va tuzata 
olmaslik 
(yoki 
bunday 
kamchiliklar 
vujudga 
kelishining 
oldini 
olish) 
ehtimolining 
auditor 
tomonidan sub’ektiv tarzda 
aniqlangan ko’rsatkichdir. 
Auditorlik 
tekshiruvi
Auditing 
Аудиторская проверка 
Audit qilinishi lozim bo’lgan 
iqtisodiy 
sub’ektning 
moliyaviy holatiga dahldor 
bo’lgan auditorning dalillarini 
yig’ish, baholash va tahlil 
qilishdan iborat bo’lgan 
hamda auditorning mazkur 
iqtisodiy sub’ekt buxgalteriya 
hisobotining ishonchliligi va 
buxgalteriya hisobini yuritish 
to’g’riligi haqidagi fikrning 
bayon 
 
qilinishi 
natijasi 
bo’lgan tadbir. 

---

Auditni 
rejalashtirish 
bosqichlari 
Stages of audit 
planning 
Этапы планирования 
аудита 
Auditni 
rejalashtirish 
quyidagi bosqichlarda amalga 
oshiriladi:
a) 
auditni 
dastlabki 
rejalashtirish; 
b) 
auditning 
umumiy 
rejasini tayyorlash va tuzish; 
v) 
audit 
dasturini 
tayyorlash va tuzish.
Tahliliy 
amallar 
Analytical 
procedures 
Аналитические 
процедуры 
Auditor tomonidan olingan 
ma’lumotlarni tahlil qilish va 
baholash, 
g’ayrioddiy 
va 
buxgalteriya 
hisobida 
noto’g’ri 
aks 
ettirilgan 
xo’jalik faoliyati faktlarini 
aniqlash, 
hamda 
bunday 
xatolar va chalkashliklarning 
sabablarini 
aniqlash 
maqsadida 
tekshirilayotgan 
xo’jalik yurituvchi subektning 
muhim moliyaviy va iqtisodiy 
ko’rsatkichlarini 
o’rganish 
tushuniladi. 
 

---

“AUDITORLIK TEKSHIRISH VAQTIDA BUXGALTERIYA HISOBI VA ICHKI NAZORAT 
TIZIMINI O’RGANISH HAMDA BAHOLASH” MAVZUSI BO’YICHA GLOSSARIY 
ATAMANING 
O’ZBEK 
TILIDA 
NOMLANISHI 
ATAMANING 
INGLIZ 
TILIDA 
NOMLANISHI 
ATAMANING 
RUS TILIDA 
NOMLANISHI 
ATAMANING MA’NOSI 
Ichki nazorat 
tizimi
Internal 
control system 
Система 
внутреннего 
контроля 
Buxgalteriya hisobi va hisobotining 
to’g’riligini ta’minlashga qaratilgan 
hamda 
korxona 
resurslaridan 
maqsadga 
muvofiq 
oqilona 
foydalanishga 
imkon 
yaratadigan 
doimiy, kundalik ishlar majmuidir 
Buxgalteriya 
hisobi tizimi
Accounting 
System 
Система 
бухгалтерского 
учета 
Tegishli 
xo’jalik 
muomalalarini 
yozishga taalluqli hisob siyosati va 
amallardir 
Nazorat 
amallari 
Control 
procedures 
Контрольный 
процедуры 
Tekshirilayotgan korxona xodimlari 
tomonidan 
bajariladigan 
maxsus 
tekshiruvlar 
Nazorat muhiti 
Control 
Environment 
Контрольный 
среда 
Xo’jalik 
yurituvchi 
sub’ekt 
rahbariyatining 
xabardorligi, 
ichki 
nazorat tizimini o’rnatish va qo’llab-
quvvatlashga qaratilgan amaliy ishlari 
tushuniladi 
Ichki nazorat 
tizimini 
baholash 
Evaluation of 
the internal 
control system 
Оценка 
системы 
внутреннего 
контроля 
Tekshirilayotgan 
korxona 
ichki 
nazorat tizimi bilan tanishi,uning 
ishonchliligini aniqlash va tasdiqlash 
amallarining yig’indisidir 
Shartli 
majburiyatlar
Contingent 
liabilities 
Условные 
обязательства 
Tekshirilayotgan xo’jalik sub’ektining 
kelajakdagi 
xo’jalik 
faoliyatining 
natijasi bo’lgan va uning auditorlik 
firmasi 
tomonidan 
tasdiqlangan 
hozirgi buxgalteriya hisobotida aks 
ettirilgan moliyaviy holatiga sezilarli 
darajada 
ta’sir 
etuvchi 
noaniq 
summadagi 
kelgusi 
davr 
majburiyatlarning kutilishi 
Bog’liq 
tomonlar bilan 
operatsiyalar 
Transactions 
with related 
parties 
Операции со 
связанными 
сторонами 
Biror bir baho belgilanganligi yoki 
belgilanmaganligidan qat’iy nazar bir