Toshkent moliya instituti “Audit” kafedrasi

qilib, qo’llaniladigan audit usullari auditning turi, maqsadi va vazifalariga bevosita bog’liq 
bo’ladi. 
AUDIT FANINING USULLARI 
So
lis
htir
is
h u
suli
 (
iqti
so
diy
 x
o
dis
a
la
r,
 
ko
’rsa
tkichl
arni o
’za
ro
 v
a 
biznes
 re
ja
 bil
an 
so
lis
htir
is
h)
 
Gip
oteza
u
su
li (
ho
dis
alar
nin
g 
so
dir
b
o’
lis
hi, 
n
atijalar
i tu
rli sh
ar
t-
sh
ar
oitlar
ni e
’tib
or
ga 
olg
an
h
old
a 
o’
rg
an
ilad
i)
T
af
tis
h 
us
uli (
ko
rx
on
an
in
g 
fao
liy
atig
a 
to
’liq
b
ah
o
b
er
is
h
u
ch
u
n
b
ar
ch
a 
o
p
er
atsi
y
alar
tasd
iq
lo
vch
i n
az
or
atd
an
o
’tk
az
ad
i)
T
a
hli
l 
va
 s
inte
z 
us
uli
 (
aud
it
 o
b’e
kti 
bo
’lg
an 
fa
oliy
at
 ko
’rsa
tkichl
ari 
omil
la
r 
as
os
ida
 
o’
rg
anil
adi, 
ma
vj
ud
 ichki
 im
ko
niy
at
la
r 
a
niq
la
na
di)
 
Inv
ent
a
riza
ts
iy
a

v
a
 x
ujj
a
tla
shtir
is
h us
uli
 
(ko
rx
o
na
da
g
i ha
qiq
iy
 a
ktiv
la
r 
v
a

ma
jbu
riy
at
la
rning
 his
ob ma
’lum
ot
 
la
rig
a

mo
sli
g
i mo
slig
i t
eks
hi
rila
di)
 
 B
a
la
ns
 us
uli
 (
ko
rx
o
na
 a
ktiv
la
ri 
v
a
 
ma
jbu
riy
at
la
rinin
g 
ma
’lum
 mu
dd
at
da
gi 
ho
la
ti, 
ula
rning
 j
oriy
 his
ob ma
’lum
ot
la
rig
a 
mo
sla
sh)
 
 
B
ux
g
a
lt
er
iy
a
 s
chy
o
tla
ri 
v
a
 i
kk
i y
o
qla
ma
 
y
o
zuv
 us
uli
 (
ko
rx
o
na
 a
ktiv
la
ri 
v
a
 ma
jbu
r 
iy
a
tla
rning
 ha
ra
ka
tin
i, 
qo
ldi
g
ini
 t
eks
hiri
sh)
 
 K
a
lku
ly
a
ts
iy
a
 us
uli

( 
ma
hs
ulo
t 
(is
h
-x
izma
t)
la
rning
 t
a
nn
a
rx
i, 
v
a
 
ula
rning
 s
ot
ilis
h ba
ho
si ni
ng
 t
o’
g’
rilig
i 
a
niq
la
na
di
 
E
ks
pert
iza
 us
ul
i (
hu
jj
a
tla
rinin
g
 re
a
llig
i, 
ma
hs
ulo
tni
ng
 s
if
at
 ko
’rsa
tkichl
ari 
la
bo
ra
to
riy
a 
yo
’li bila
n a
niq
la
n
a
di)
 

---

«O’ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA AUDITORLIK FAOLIYATINING HUQUQIY 
ASOSLARI» MAVZUSI BO’YICHA TARQATMA MATERIALLAR 
Auditorlik faoliyatini me’yoriy tartibga solish tizimining birinchi (yuqori) pog’onasida 
O’zbekiston Respublikasining «Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi qonuni (yangi tahriri) 
turadi. Ushbu qonun O’zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 2000 yil 26 maydagi qaroriga 
muvofiq qabul qilingan bo’lib, 29 moddadan iborat. 
«Auditorlik faoliyati to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi Qonunini amalga oshirish 
maqsadida qabul qilingan hukumat qarorlarini ham ushbu tizimning birinchi pog’onasiga 
kiritish mumkin. Jumladan, 22 sentyabr 2000 yilda O’zbekiston Respublikasi Vazirlar 
Mahkamasining 
365-sonli 
«Auditorlik faoliyatini takomillashtirish va auditorlik 
tekshirishlarining ahamiyatini oshirish to’g’risida»gi qaror qabul qilindi. 
Shuningdek, ushbu qarorga muvofiq «Auditorlik xulosalarini soliq organlari va boshqa 
nazorat organlari tomonidan hisobga olish tartibi to’g’risidagi Nizom», «Majburiy auditorlik 
tekshiruvi o’tkazishdan bo’yin tovlaganligi uchun xo’jalik yurituvchi sub’ektlardan jarima 
undirish tartibi to’g’risidagi Nizom» va «Auditorlik faoliyatini amalga oshirish uchun 
auditorlik tashkilotlariga litsenziya berish to’g’risidagi Nizom» tasdiqlangan.
Buxgalteriya hisobini yuritish va hisobot tuzish auditorlik tashkiloti tomonidan amalga 
oshiriladigan mikrofirmalarning moliya xo’jalik faoliyati soliq organlari va boshqa nazorat 
organlari tomonidan tegishli auditorlik tashkiloti albatta jalb qilingan holda tekshiriladi. 
Bunda moliyaviy hisobotning to’g’riligi uchun auditorlik tashkiloti javob beradi.
Qarorning 3-bandiga muvofiq O’zbekiston Respublikasi Moliya Vazirligi auditorlik 
faoliyatini litsenziyalash maxsus vakolatli davlat organi etib tasdiqlangan va unga quyidagi 
funktsiyalar yuklatilgan: 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Auditorlik tashkilotlari ustav kapitalining eng kam miqdori eng kam oylik ish haqining 
kamida 1500 dan 5000 baravari miqdorida belgilangan. Bunda yangidan tashkil etiladigan 
auditorlik tashkilotlari davlat rqyxatidan o’tkazilgan paytdan boshlab bir yil mobaynida 
ta’sis hujjatlarida nazarda tutilgan sarmoyasini shakllantirishlari zarur
.
Ularga rioya 
qilinganda auditorlik 
tekshiruvlarining 
yuqori sifatli bo’lishi 
ta’minlanadi 
Auditorlik 
amaliyotiga yangi 
ilmiy yutuqlarni joriy 
qilishga yordam 
beradi 
Muayyan vaziyatlarda 
auditorlar qanday ish 
tutishlarini belgilab 
beradi
 
Auditorlik standartlarining 
ahamiyati 
 

---

 
I – pog’ona 
O’zbekiston 
Respublikasi 
qonuni 
«Auditorlik faoliyati to’g’risida» (yangi 
tahriri) (26. 05. 2000 y qabul qilingan) 
O’z. Res. VM qarorlari: «Auditorlik 
faoliyatini 
takomillashtirish 
va 
auditorlik 
tekshirishlarning 
rolini 
oshirish to’g’risida» (№365 22. 09. 2000 
y) va boshqalar 
 
II – pog’ona 
Auditorlik 
faoliyatining 
milliy 
standartlari 
(AFMS), 
auditorlik 
tekshiruvi 
o’tkazishga doir uslubiy 
ko’rsatmalar, 
tavsiyanomalar 
va 
boshqalar 
III – pog’ona 
Auditorlik 
tashkilotining 
doimiy 
hujjatlar to’plami, auditorlik tekshiruvi 
o’tkazish rejasi va dasturi, ekspertiza 
hujjatlari va boshqalar 
O’z
b
ek
iston
 Aud
itor
lar P
alatasi
 
 
O’z
b
ek
iston
 Re
sp
u
b
lik
asi B
u
xgalte
rlar 
 
Va A
u
d
itor
lar M
il
li
y Assot
siatsi
yasi
 
 
O’zbekiston Respublikasida auditorlik faoliyatini me’yoriy tartibga solish tizimi va 
uning elementlari 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Moliya Vazirligining auditorlik faoliyatini tartibga solish bo’yicha 
funktsiyalari
 
 
Uz vakolatlari doirasida auditorlik faoliyatini tartibga soluvchi me’yoriy 
hujjatlarni, shu jumladan auditorlik faoliyatining milliy standartlarini 
ishlab chiqish va tasdiqlash 
 
Auditorlik tashkilotlari tomonidan litsenziya talablari va shartlariga 
rioya qilinishini nazorat qilish 
Auditorlarning respublika jamoat birlashmasi bilan kelishgan holda 
auditorlar malaka sertifikatini olish uchun o’qitish dasturlarini va 
malaka imtihonlari topshirish tartibini tasdiqlash 
 
Auditorlik faoliyatini amalga oshirishga berilgan litsenziyaning, 
auditorlar malaka sertifikatining amal qilishini to’xtatib turish, 
to’xtatish va bekor qilish 
Malaka sertifikatiga ega bo’lgan auditorlar reestrini va auditorlik 
faoliyatini amalga oshirish uchun berilgan litsenziyaga ega bo’lgan 
auditorlik tashkilotlari hisobini yuritish. 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Auditorlar Palatasining 
asosiy vazifalari 
O’quv 
dasturlarini 
hamda 
malakaviy 
imtixonlarni 
topshirish 
tartibini ishlab 
chiqish va 
tasdiqlash 
Auditorlik 
malaka 
sertifikatini olish 
uchun 
da’vogarlar 
uchun malakaviy 
imtihonlarni 
o’tkazish
Auditorlarni 
tayyorlash va 
qayta 
tayyorlash 
bo’yicha o’quv 
markazlari 
tashkil etish 
 
Auditorlarni kasb 
ahloqi kodeksi 
qoidalariga rioya 
qilishini nazorat 
qilish 
 
O’zbekiston auditorlar 
palatasi a’zoligiga 
malakali auditorlarni 
jalb etish uchun 
xalqaro tashkilotlar va 
boshqa davlatimiz 
organlari bilan 
hamkorlik qilish