majburiyatbilan bog’liq operatsiyani tuzilishi va amalga oshirilishi ustidan mas’ul bo’lsa boshqa bir nazorat organi, masalan, direktorlar kengashining moliyaviy ishlar komissiyasi umumiy nazoratni amalga oshiradi. Agar tekshirilayotgan mijozda uzoq muddatli majburiyatlar yuzasidan yuqorida keltirilgan nazorat muhiti kabi muhit mavjud bo’lsa, odatda auditor o’z oldiga aniqlashni maqsad qilib qo’ygan majburiyatning kelib chiqishi va maxsus ijozatning mavjudligi ga ishonishi mumkin. To’liqlik. Mijoz korxonada uzoq muddatli majburiyatlar, ularni to’lash, foizlarini hisoblash va to’lash bilan bog’liq operatsiyalar buxgalteriya yozuvlarida o’z vaqtida va to’liq berilayotganligini aniqlash kerak. Uzoq muddatli majburiyatlar hisobini aniqroq yuritish usulidan biri o’z ichiga majburiyatlar haqidagi barcha axborotlarni jamlaydigan yordamchi kitob yuritishdir. Ushbu yordamchi kitobda yuritiladigan qarz mablag’lari buxgalteriyadagi bosh kitob bilan doimiy solishtirib tekshirib boriladi va kamchiliklar o’z vaqtida aniqlanadi. Baholash. Majburiyatlar buxgalteriya yozuvlarida nominal qiymat bo’yicha va har qanday mukofot va diskontlarni chegirib va qo’shib yuritilishi kerak. Mukofot va chegirmalar foiz xarajatlaridan qo’llanilayotgan usul bo’yicha chegirib amortizatsiya qilinishi kerak. Ayrim hollarda korxonalarda majburiyatlar yuzasidan kelishmovchiliklar uchun sud xarajatlari yoki shunga o’xshash boshqa xarajatlar paydo bo’ladi. Korxona ushbu xarajatlarni kelgusi davr to’lovlari sifatida qayd etib, majburiyatning butun davomiylik muddatiga amortizatsiya qilib yuborishi kerak. Murakkab turdagi
