Toshkent moliya instituti f. T. Bazarova

12-masala
Firmangiz tovarining 3 ta daromad tahlilini o‘tkazing.


13-masala
Firmangizning tovar nomenklaturasiga kenglik va chuqurligi, muvofiqligi garmoniya nuqtayi nazaridan xarakterlang.


14-masala
“Procter and Gamble” nomenklaturasi bo‘yicha tanlash misolida qayd qiling.Tovar nomenklaturasining kengligi 6 ta assortiment guruhi bo‘yicha keltirilgan (haqiqatda korporatsiyada tovar assortiment guruhi keng miqyosda).
-to‘yinganlik (24 ta tovar nomi);
- chuqurligi (masalan: “krest” tish yuvish pastasi 3 xil qadoqlash, 2 xil oddiy va mentol), ya’ni taklif chuqurligi 6 ga teng. Tovar assortimentini optimallashtirish bo‘yicha o‘z takliflaringizni bildiring
Firmangizning tovar nomenklaturasini tovarning bozor yoshi, uning elementlari nuqtayi nazaridan tavsiflab bering.
O‘z firmangizning “bolalar”, “yulduzlar”, “sog‘in sigirlar”, “itlar” matritsasini tahlil qiling.


15-masala
O‘z mahsulotingizga tovar belgisini yarating. Eslab qolish oddiyligi, firma faoliyati profiliga to‘g‘ri keladigan va originalligi nuqtayi nazaridan tahlil qiling.


16-masala
O‘z firmangiz tovarlarining qadoqlash (upakovkasi)ni aytib bering.


17-masala
Quyidagi tovarlarni 3 darajali tahlilini o‘tkazing.

• krem, “Dansova” detektivi, kinoteatrda film.

  
  

• yumshoq mebel, zamonaviy tufli, avtomat kir yuvish mashinasi.

  
  

Muammoli vaziyatlar

1. Amaliy marketingning kritik yondashuviga ko‘ra iste’molchilarning ehtiyojlarini qondirish uchun minimal kerak bo‘ladigan tovarlarni marketing sotib olishga undaydi. Ushbu fikrga o‘z munosabatingizni bildiring.

   
   

2. Bir kun Yuliy Sezar Rimlik mehmonlarni kutib olish uchun o‘z oshpazi Klodiyga mehmonlarni hayratga soladigan taom tayyorlashini buyurdi. Tushlik vaqtida oshpaz bir uyum qisqichbaqalarni mehmonlarga taqdim etdi. Ammo mehmonlar tayyorlangan taomning hech qanchalik hayratomuz emas ekanligini bildirdilar. Shunda oshpaz mehmonlarga yuzlanib qisqichbaqalar qaynatib pishirilgan bo‘lsada ular qimirlayotganligini ko‘rsatdi va rimlik mehmonlarni hayratga soldi. Mehmonlarni kuzatib Yuriy Sezar Klodiydan bunga qanday erishganlik sirini so‘radi. Klodiy esa bu juda oddiy shunchaki, pishgan qisqichbaqalar orasiga bitta tirik qisqichbaqani qo‘yib yuborganligi va u qimirlashi bilan qolganlarini ham qimirlatishini tushuntirdi.

   
   

Rivoyatdagi tirik qisqichbaqa singari bozor iqtisodiyoti sharoitida marketing ham o‘zi harakatlanib bozorni ham harakatlantirishini tushuntirib bering.

3. Janubiy Afrika aholisi uchun Brazilyada Oyoq kiyimlar islab chiqarish fabrikasini qurish oldidan 2 ta marketolog tadqiqot o‘kazish uchun yuborildi. 2 ta marketolog 2 xil fikr bilan qaytdi.

   
   

1-marketolog: oyoq kiyimlar fabrikasuini tezda qurish zarurligini aytdi.

2- marketolog: oyoq kiyimlar fabrikasini qurish shart emasligini aytdi.
Sizning fikringiz qanday? Qaysi marketologning fikri to‘g‘ri?
4.Quyidagi firmalarning faoliyati marketingning qaysi konsepsiyasiga asoslangan?
“Viktoriya” firmasi erkaklar kiyimlarini tikish bilan shug‘ullanadi. Yangi modellarini yaratish uchun firma bozor talabiga asoslanadi.
Savdo tarmog‘iga mebel fabrikasi arzon, qulay, sifatli mebellarni ishlab chiqaradi va keng assortimentda taqdim etadi.
“Zebra firmasi” kanselyariya mahsulotlarini ishlab chiqaradi. Faoliyat ko‘rsatayotgan bozor talabini o‘rganmasdan tovar harakatining agressiv shakliga mo‘ljal olib mahsulot yaratadi.
“Elektron” kompaniyasi elektron, maishiy tovar ishlab chiqarishda tovar zamonaviyligiga e’tibor qaratadi. Ular firmani boshqarishda o‘zining tovariga mavjud talabni o‘rganmasdan urg‘uni tovar siyosatiga qaratadilar.
“Jamiyat” qurilish kompaniyasi faqat mazkur shaharda ro‘yxatdan o‘tgan ishchi xodimlarni ishga qabul qiladi.
Sizning kompaniyangiz marketingni tashkil etishda qanday konseptual yondashuv bilan boshqaradi?

5. Quyidagi holatlarda marketing axborotining qanday turi zarur? Ularni qaysi manbalardan olish mumkin?

   
   

Bolalar o‘yinchoqlari zavodi o‘yinchoqlarni sotib olishda otaonalarning qarorlariga bolalarning ta’siri darajasini o‘rganish.

Tez rivojlanayotgan Chirchiq shahrida yangi kafeni joylashtirish imkoniyatini o‘ylab ko‘rmoqda.

Toshkent viloyati Moliya-iqtisodiyot kolleji korxona va tashkilotlarga uning bitiruvchilari qanchalik kerakligini aniqlamoqda.

5. Sizning o‘quv yurtingizga qo‘shni yangi pitseriyani ochishni o‘ylab yurgan tadbirkor duch kelishi mumkin bo‘lgan raqobatchilarning to‘rtta turi haqida aytib bering!

   
   

Nima uchun u ko‘proq pitsa sotilishiga to‘sqinlik qilishi mumkin?

5. Yarim tayyor mahsulot ishlab chiqaruvchi O‘zbekistonning oziqovqat sa’noati kompaniyalarining muvaffaqiyatiga mikromuhitining qanday tendensiyalari ta’sir ko‘rsatishi mumkin?

   
   

6. Jamiyatni atrof-muhitning holati ko‘proq bezovta qilmoqda. Plastik qadoqlardan foydalanayotgan korxonalarning faoliyatiga ushbu holat qanday ta’sir ko‘rsatishini tushuntirib bering.

   
   

7. “Kitoblar dunyosi” do‘koniga tashrif buyurganlardan necha foyizi xarid qilganligini baholash zarur. Shunday sharoitda ma’lumot to‘plashning qanday usulidan foydalanish mumkin?

   
   

8. O‘z firmangizning mikro muhitini tariflab bering!

   
   

9. Sizning firmangiz mikro muhit omillarining o‘zgarishini qanday qabul qilganligini (ta’sirini) ko‘rsating.

   
   

10. Sizning firmangiz duch kelgan raqobatchilar guruhi haqida aytib bering.

    
    

11. Sizning firmangiz ishtirokchi bo‘lgan bozordagi talabning holatini baholang.

    
    

12. Firmangiz mahsulotlarining potensial iste’molchilarini qanday qilib rag‘batlantirishingizni ayting.

    
    

13. Sizning firmangiz raqobat kurashida (bozor ulushiga bo‘g‘liq holda) qanday o‘rin tutadi?

    
    

14. Segmentatsiya yordamida firma qanday maqsadga erishadi?

    
    

15. Korxona tomonidan segmentatsiyaning aniq belgilarini tanlash nimaga bog‘liq?

    
    

16. Qanday tovarni ishlab chiqaruvchilar nodifferensial marketingga amal qilishi kerak va ular nima uchun tejamkor hisoblanadilar?

    
    

17. Nima sababdan konsentrlangan marketing tavakkalchilikni oshirish bilan bog‘liq? Siz ushbu strategiyani qo‘llovchi firma tomonidan risklarni pasaytirishga qanday maslahat berasiz?

    
    

18. Firma uchun bozor segmenti jozibadorligini baholash mezonlarini aytib bering.

    
    

19. Nima sababdan marketing bozor segmentatsiyasini va maqsadli bozorni tanlashni taqozo etadi?

    
    

20. “Yevro spor tplus” firmaning yillik daromadi -10.000.000 $, xarajatlari esa 5.000.000 $. Bu firmaning rentabellik darajasini toping va izohlang.

    
    

21. Siz marketing bo‘limi boshlig‘isiz, tovarlaringiz yaxshi sotilmayapti. Buni oldini olish maqsadida siz reklamadan foydalanishingiz kerak. Bu vaziyatda reklamaning qaysi turidan foydalanish maqsadga muvofiq, deb o‘ylaysiz va nima uchun?

    
    

24.“Nilufar” firmasi bankrotga uchrash arafasida. Bankrotlikdan qutulishning bitta yo‘li davlatdan dotatsiya olishdir. Lekin davlat dotatsiyani 3 oydan keyin bera oladi. Vaqt juda oz. Bunday vaziyatda siz rahbar sifatida qanday ish tutasiz?

25. Sizning kompaniyangiz yaqinda ish boshladi. Mahsulot ma’lum muddat bozorda yaxshi sotildi. Vaqt o‘tishi bilan shu bozorda sizning mahsulotlaringizga bo‘lgan talab keskin tushib ketdi. Bunday vaziyatda menejer sifatida qanday yo‘l tutishingiz kerak?

    
    

26. Sizning kompaniyangiz xizmat ko‘rsatuvchi kompaniya hisoblanadi. Vaqt o‘tishi bilan kompaniyangiz o‘z mijozlarini yo‘qota boshladi. Bunga xodimlaringizni barchasi malakali bo‘lishiga qaramasdan, ularning mijozga yomon xizmat ko‘rsatayotganligi sabab bo‘ldi. Mijozlar sonini ko‘paytirish uchun qanday chora-tadbirlar ko‘rish kerak?