Toshkent moliya instituti m. Y. Raximov, N. N. Mavlanov, N. N. Kalandarova

10-BOB. 
BUXGALTERIYA 
BALANSI 
KO„RSATKICHLARI 
VA 
MOLIYAVIY HOLAT TAHLILI 
 
10.1. Buxgalteriya balansi tahlili mazmuni va vazifalari.
10.2. Buxgalteriya balansi va uning tarkibiy tuzilishi: aktivlar, kapital 
va majburiyatlar.
10.3.Balans moddalari va uning boshqa moliyaviy hisobotlar 
ma‟lumotlariga mosligi.
10.4. Korxona moliyaviy holatining tahlili.
10.5.Moliyaviy barqarorlik va uning tiplari: mutlaq va me‟yoriy 
barqarorlik, nobarqaror va inqirozli holatlar.
10.6.Korxonaning iqtisodiy resurslari, uning moliyaviy tuzilmasi, 
likvidligi, to„lovga qobiliyatini moliyaviy ahvol va barqarorlikka ta‟siri. 
10.7. Korxonaning o„z aylanma mablag„lari bilan ta‟minlanganligi 
tahlili.
10.8. Korxonaning moliyaviy barqarorligi bilan bog„liq koeffitsiyentlari 
(moliyaviy mustaqillik (avtonomiya), moliyaviy qaramlik, o„z va qarz 
mablag„larining nisbati, o„z mablag„lari bilan ta‟minlanganlik, o„z aylanma 
mablag„larining to„planish koeffitsiyenti kabi) va ularning tahlili. 

---

283 
10.9. Moliyaviy barqarorlikni dinamik tahlili. 
10.10. Buxgalteriya balansi moddalarining likvidlilik bo„yicha 
turkumlanishi. Buxgalteriya balansining likvidliligi va korxona to„lov 
layoqatining tahlili.
 
10.1.Buxgalteriya balansi tahlili mazmuni va vazifalari 
Buxgalteriya balansi moliyaviy hisobotning tarkibiy qismlaridan biri 
hisoblanadi, xo‗jalik yurituvchi subyektning mulkiy va moliyaviy ahvoli haqidagi 
axborotni to‗playdi hamda oshkor qiladi. 
Buxgalteriya balansida uzoq muddatli va joriy aktivlar, o‗z sarmoyasi, uzoq 
muddatli va joriy majburiyatlar hamda ularni oshkor qilishda, xo‗jalik yurituvchi 
subyektning 
moliyaviy 
ahvolini 
tahlil 
qilishda 
moliyaviy 
hisobotdan 
foydalanuvchilar uchun yordam bera oladigan axborotdan iborat bo‗ladi. 
Buxgalteriya balansidagi barcha axborot to‗g‗ri oshkor qilinishi va 
foydalanuvchilarga tushunarli bo‗lishi kerak. Zarur hollarda buxgalteriya balansiga 
kiritiladigan moddalar ularni tushuntirib beradigan axborotlar bilan to‗ldiriladi. 
―Balans‖ atamasi lotincha ―bis‖ – ikki marta, ―banx‖ – tarozi pallasi 
so‗zlaridan tarkib topgan bo‗lib, ikki palla degan ma‘noni anglatadi. U tenglik, 
muvozanat tushunchasi sifatida ishlatiladi. 
Buxgalteriya balansini turli tasnifiy belgilari (tuzilish vaqti, axborot hajmi, 
aks ettirish obyekti, tozalash usuli) bo‗yicha turlarini tarkiblash mumkin. 
10.1-jadval