Toshkent moliya instituti moliya-iqtisod



Yüklə 1,26 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə17/65
tarix01.01.2022
ölçüsü1,26 Mb.
#50349
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   65
pul-kredit siyosatini samarali tashkil etish yollari

                                           

10

  Кейнс  Дж.  М.  Общая  теория  занятости,  процента  и  денег.  Пер.  с  анг.  –  Москва:  Гелиос  АРВ,  1999.  –  С. 



254. 


14 

 

turishlariga  asos  bo’luvchi  pulning  ikkita  hususiyatini:  almashuv  vositasi  va 



boylikni  saqlash  vositasini  ajratib  ko’rsatishdi.  O’z  navbatida,  Irving  Fisher  va 

Kembrij guruhi pulga bo’lgan talab nominal daromadga proporsional, degan pulga 

bo’lgan  talabning  klassik  yondashuvini  ishlab  chiqdilar.  Biroq  ularning 

yondashuvlari muayyan darajada bir-biridan ajralib turadi: agar, Fisher texnologik 

omillarga  asosiy  e’toborni  qaratib  va  qisqa  muddatli  davrlarda  foiz  stavkasi 

ta’sirida  pulga  bo’lgan  talabning  har  qanday  imkoniyatlarini  inkor  qilgan  bo’lsa, 

Kembrij yondashuvida asosiy e’tibor yakka tartibdagi iste’mol tanloviga qaratilgan 

va foiz stavkasining ta’siri ham e’tibordan chetda qolmagan.  O’z navbatida, pulga 

bo’lga talab YAIM va pul massasi o’rtasidagi miqdoriy bog’lanishdan foydalanish 

orqali ham aniqlash mumkin. Faraz qilaylik, boshqa shartlar teng bo’lgan sharoitda 

YAIM  deflyatori  14,9  foiz  va  YAIM  real  o’sishi  6,9  foiz  miqdorida  belgilangan 

bo’lsin.  Ushbu  shartli  misolimizda  pul  massasi  (1,149x1,069)x100-100=23,4 

foizga o’sadi. Demak, Markaziy bank monetar siyosatning maqsadli ko’rsatkichlari 

muvozanatini  ta’minlash  maqsadida  iqtisodiyot  uchun  yil  davomida  pul  taklifini 

23,4 foizga oshirishi mumkin. 

Amerikalik  iqtisodchi  Irving  Fisherning  1911  yilda  nashr  qilingan 

"Pullarning  harid  quvvati"  -  (I.Fisher  "The  purchasing  Power  of  Money")  nomli 

kitobida keltirilgan. Fisher ushbu asarida umumiy pul miqdori M (pul massasi, pul 

taklifi)  hamda  ishlab  chiqarilgan  pirovard  tovarlar  va  hizmatlarni  sotib  olishdagi 

yalpi  harajatlar  (RxY)  o’rtasidagi  bog’liqlikni  tadqiq  qilgan.  Bunda,  R  -  baholar 

darajasi;  Y  -  yalpi  ishlab  chiqarish.  Bu  erda  (M)  va  (RxY)larni  bog’lovchi 

o’zgaruvchini pulning aylanish tezligi  - (V) deb aytiladi. Pulning aylanish tezligi 

(V) yalpi harajatlarning pul massasiga nisbati sifatida aniqlanadi: (

M

PxY

V



11

     

Masalan,  agar  yil  davomida  nominal  yalpi  ichki  mahsulot  (YAIM)  5  trln. 

dollarga, pul taklifi 1 trln. dollarga teng bo’lsa, pulning aylanish tezligi 5 martaga 

teng bo’ladi. Bu esa o’rtacha statistik dollar pirovard tovarlar va hizmatlarni sotib 




Yüklə 1,26 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2025
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin