Guruhlash belgilari ifodalanishiga qarab, miqdoriy va sifat (atributiv) belgilar bo‘lishi mumkin. Miqdoriy belgilar - bu son bilan ifodalanuvchi belgilardir. Sifat belgisi - o‘rganilayotgan ijtimoiy - iqtisodiy xodisalar son jihatdan ifodalash mumkin bo‘lmagan faqat mazmun yoki sifat jihatdan farq qiluvchi belgilarga aytiladi. Masalan aholining millati, jinsi, kasbini ifodalovchi belgilar - sifat belgilaridir. Alternativ belgi - ikki qarama-qarshi, biri-birini taqozo qilmaydigan belgilardir. Statistik ma’lumotlar bir belgi yoki maqsadga muvofiq bir nechta belgilar asosida guruhlanishi mumkin. Ikki va undan ortiq belgilari bo‘yicha guruhlashlar Statistik ma’lumotlar bir belgi yoki maqsadga muvofiq bir nechta belgilar asosida guruhlanishi mumkin. Ikki va undan ortiq belgilari bo‘yicha guruhlashlar kombinatsion (aralash) guruhlashlar deyiladi. Statistik ma’lumotlarni guruhlashda dastlab guruhlash oralig‘ini aniqlab olish lozim. Guruhlash teng oraliqli va tengsiz oraliqli bo‘lishi mumkin. Bu kuzatilgan xodisa va jarayonlar mohiyatidan, guruh soni va belgi xususiyatlariga bog‘liq. Teng oraliq deyilganda barcha guruhlar uchun bir xil oraliq miqdori tushiniladi va u quyidagicha aniqlanadi. i= buyerda: i – oraliqkattaligi (miqdori) - Xmax - guruhlash belgisining eng katta miqdori (varianti);
- Xmin - guruhlashbelgisiningengkichikmiqdori (varianti);
- n - guruhlarsoni.
Zavodlar tartib №
|
Asosiy fondlarning o‘rtacha yillik qiymati
(mln. dol)
|
O‘rtacha ro‘yhatdagi ishchilar soni (kishi)
|
Joriy yilda ishlab chiqarilgan mahsulot
(mln.dol.)
|
1
|
7,0
|
380
|
9,6
|
2
|
2,0
|
220
|
1,5
|
3
|
3,9
|
460
|
4,2
|
4
|
3,3
|
395
|
6,4
|
5
|
2,8
|
280
|
2,8
|
6
|
6,5
|
580
|
9,4
|
7
|
6,6
|
200
|
11,9
|
8
|
2,0
|
270
|
2,5
|
9
|
4,7
|
340
|
3,5
|
10
|
2,7
|
200
|
2,3
|
11
|
3,0
|
310
|
1,4
|
12
|
3,1
|
635
|
2,5
|
13
|
3,1
|
310
|
3,6
|
14
|
5,6
|
450
|
8,0
|
15
|
3,5
|
300
|
2,5
|
16
|
4,0
|
350
|
2,8
|
17
|
1,0
|
330
|
1,6
|
18
|
7,0
|
260
|
12,9
|
19
|
4,5
|
435
|
5,6
|
20
|
4,5
|
505
|
4,4
|
Masala. Sanoat tarmoqlaridan biriga qarashli 20 ta zavodning ish faoliyati to‘g‘risida quyidagi ma’lumotlar berilgan. Ushbu ma’lumotlarga asoslanib asosiy ishlab chiqarish fondlari bilan ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi o‘rtasidagi bog‘lanishni o‘rganish va zifasi maqsad qilib qo‘yilgan.
Dastlab, guruhlash belgisini tanlab olamiz. Guruhlash belgisi qilib – asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymatini olamiz. Bu belgi asosida teng intarvalli guruhlarni tuzamiz. Agar guruhlar sonini 4 ta deb olsak, u holda interval uzunligi h = 1.5 mln. dollarga teng bo‘ladi:
Dostları ilə paylaş: |
