Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

Ma‟ruza № 23. Vegetativ nerv tizimining funksional anatomiyasi. Sezgi 
a‟zolarining funksional anatomiyasi. . - 2 soat.
Vegetativ nervlarning tuzilishi va vazifasidagi umumiylik. Vegetativ nerv sistemasini 
simpatik va parasimpatik bo‗limlarga bo‗linishi. Vegetativ nerv sistemasining orqa 
miya va bosh miyadagi o‗zaklari. Vegetativ nerv tolalarining hosil bo‗lishi, 
yo‗nalishi, innervatsiya etish sohalari. Tugungacha va tugundan keyingi tolalar. 
Vegetativ nerv tizimining simpatik qismi. Orqa miya sohasidagi o‗zaklar. Simpatik 
nerv tugunlari, tugunlararo tolachalar. Bo‗yin, Ko‗krak, dumg‗aza simpatik nerv 
tugunlaridan ajraluvchi nervlar: tarmoqlanish qonuniyatlari, innervatsiya etish 
sohalari. Katta qon tomir devoridagi simpatik nerv chigallari: bo‗yin va kalla 
sohasida uyqu arteriyalar devoridagi; Ko‗krak sohasida - Ko‗krak aortasi, 
qizilo‗ngach, o‗pka, Yurak atrofidagi chigallar, qorin bo‗shlig‗idagi - qorin aorta 
tarmoqlari atrofidagi chigallar, buyrak, buyrak usti bezi atrofidagi chigallar. 
Vegetativ nerv tizimining parasimpatik bo‗limi: bosh miya va orqa miyadagi 
o‗zaklari, periferik qismlari. Kalla sohasini, bo‗yin sohasini, Yurak, o‗pkalarni 
parasimpatik innervatsiyasi. Qizilo‗ngach, me‘da, ingichka ichak, yo‗gon ichak, jigar, 
me‘da osti bezi, taloq, buyrak va Chanoq sohalaridagi a‘zolarni parasimpatik 
innervatsiyasi. 
(A: 1,2,3,4; Q: 1,2,) 
Ma‟ruza № 24. Sezgi 
a‟zolari.Ko„ruv 
a‟zolari.Eshituv 
va 
muvozanat 
a‟zolari.Ta‟m bilish a‟zolari funsional anatomiyasi. 
Sezgi a‘zolarining tuzilishining umumiy hususiyatlari: pereferik qabul qiluvchi 
retseptorlar qismi, po‗stloqdagi analizator markazlarining mavjudligi. Ko‗ruv 
a‘zosining filogenezi va ontogenezi, topografiyasi, tuzilishi, vazifasi. Ko‗z soasi va 
uning qavatlari: fibroz, tomirli va to‗r qavatlar. Ko‗z soasidagi kameralar: oldingi va 

---

24 
orqa kameralar. SHishasimon modda, gavqar, kameradigi suYuqliklar. Ko‗z 
soasidagi akkomadatsiya etuvchi hosilalar. Ko‗z soasining yordamchi apparatlari: 
kon‘Yuktiva, qovoq. Ko‗z soasini harakatga keltiruvchi mushaklar, ko‗z fassiyalari. 
Ko‗z-Yosh apparati: ko‗z-Yosh bezi, ko‗z-Yosh kanali, ko‗z-Yosh xaltasi, ko‗z-
burun kanali. Ko‗ruv o‗tkazuv yo‗li va qorachiq refleksi.
Eshituv va muvozanat a‘zosi filogenezi, ontogenezi, tuzilishi, vazifasi. Eshituv 
azo‘larini tashqi, o‗rta va ichki quloqga bo‗linishi. Tashqi va o‗rta quloqning 
anatomiyasi. O‗rta quloq bo‗shlig‗ining halqumning burun qismi bilan aloqasi, 
taraiyotida uchraydigan anomaliyalar. Ichki quloq tuzilishi, topografiyasi. Ichki 
quloq: suyak va parda labirint. Eshituv o‗tkazuv yo‗llari, muvozanat o‗tkazuv 
yo‗llari. Xid biluv a‘zosi. Burun bo‗shlig‗idagi hid biluv bo‗limi. Xid biluv o‗tkazuv 
yo‗llari. Ta‘am bilish a‘zosi. Tildagi ta‘m bilish retseptorlarining topografiyasi. Ta‘m 
bilish o‗tkazuv yo‗li.
(A: 1,2,3,4; Q: 1,2,)