Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

Ko„krak qafasining ichki arteriyasi
(a. thoracica interna) a. subclavia ning 
pastki Yuzasidan (a. vertebralis qarshisida) boshlanib, pastga qarab to‘sh suyagi 
chekkasidan 1–1,5 sm tashqarida I–VII qovurg‗alar tog‗ayi bo‘ylab vertikal holatda 
pastga yo‘naladi va VII–VIII qovurg‗alararo sohaga borganda ikkita oxirgi tarmoqqa 
bo‘linadi: 
a) d i a f r a g m a m u s k u l a r t e r i y a s i (a. musculophrenica) a. thoracica 
interna dan VII–XI qovurg‗alar oraliq sohada boshlanib, qovurg‗alar tog‗ay 
qismining ichki Yuzasi bo‘ylab boradi, diafragma bilan qorin muskullarini qon bilan 
ta‘minlashda qatnashadi va pastki V yoki VI qovurg‗a oraliqlariga rami intercostales 
tarmoqlarini beradi; 
b) q o r i n u s t k i a r t e r i y a (a. epigastrica superior) a. thoracica interna VII 
qovurg‗a ro‘parasidan boshlanib qorin to‘g‗ri muskul qinining orqa devorini teshib 
pastga, qorinning to‘g‗ri muskuli bo‘ylab kindikkacha boradi va a. epigastrica 
inferior (a. iliaca externa) tarmog‗i bilan anastomozlashadi. Qorin to‘g‗ri muskuli va 
qinini qon bilan ta‘minlaydi. Shu yo‘sinda a. thoracica interna o‘z yo‘lida quyidagi 
tarmoqlarni beradi: 
1) rami intercostales arteriores – qovurg‗a oralig‗iga boruvchi mayda tarmoqlar; 
Yuqoridagi oltita spatia intercostalia ning har biriga ikkitadan arteriya tolasini beradi. 
Ular qovurg‗aning Yuqori va pastki qirralari bo‘ylab yo‘naladi. Ba‘zan qovurg‗a 
oralig‗ida ikkita arteriya tolasi o‘zaro birlashib, bitta arteriyani hosil qilishi mumkin. 
Rami intercostales anteriores orqa tomonda aorta dan chiqqan aa. intercostales 
posteriores lar bilan qo‘shiladi. Natijada qovurg‗alar oralig‗ida arteriyalar tutashadi 
va o‗mrov osti arteriya sistemasini aortaning Ko‗krak bo‘lagi bilan tutashtiradi. 
Aortaning a. subclavia bilan Ko‗krak qafasidagi arterial anastomozi jarrohlikda va 
kollateral tomirlarning rivojlanishida muhim vazifani bajaradi; 2) rami perforantes – 
teshib o‘tuvchi shoxchalar; Yuqoridagi V–VI qovurg‗alararo muskullarni teshib, m. 
pectoralis major ga boradi; 3) rami sternales to‘sh suyagiga boradi; 4) rami 
mediastinales – ko‘ks oralig‗ining oldingi arteriyalari; ko‘ks oralig‗ining oldingi 
ko‘ks bo‘lagida tarqaladi; 5) a. peri-cardiacophrenica – Yurak pardasi va diafragma 
arteriyasi; a. thoracica interna dan I qovurg‗a ro‘parasida chiqib, n. phrenicus ga 
qo‘shiladi va diafragmagacha boradi. Arteriya tarmoqlari diafragma nerviga, plevra 
va Yurak xaltachalariga tarqaladi.