Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

YELKA ARTERIYASI 
Yelka arteriyasi.
1-a.brachialis; 2-n.ulnaris;
3-n.medianus; 4-sulcus bicipitalis medialis; 
5-m.bicipitis brachii;
Yuqorida ko‘rsatib o‘tilganidek, a. axillaris qo‘ltiq osti bo‘shlig‗idan yelkaga 
o‘tishi bilan a. brachialis deb atala boshlaydi. A.brachialis ning Yuqori chegarasi (m. 
latissimus dorsi ning pastki chegarasi) m. latissimus dorsi bilan m. teres major ning 
pastki muskul tutamlari (qirrasi)ni chegaralab turadi. A. brachialis yelka sohasida 
sulcus bicipitalis medialis bo‘ylab tirsak chuqurchasiga boradi, bu yerda arteriya 
lacertus fibrosus bilan oldindan o‘ralgan bo‘ladi. A. brachialis tirsak chuqurchasida 
collum radii (a. radialis a. ulnaris)ga yaqinlashganda ikki arteriyaga bo‘linadi. A. 
brachialis sulcus bicipitalis medialis da n. medianus, n. radialis, n. ulnaris, n. 
musculocutaneus v. brachialis bilan birga joylashadi. Bir juft yelka venalari a. 
brachialis ning ikki tomonidan yo‘nalgan bo‘ladi. N. radialis, n. ulnaris, n. 

---

439 
musculocutaneus lar yelka arteriyasining boshlanish qismida birga bo‘lib, keyinchalik 
uzoqlashadi. N. medianus yelkaning Yuqorisida, arteriyaning lateral tomonida bo‘lsa, 
o‘rta qismiga kelganda a. brachialis ning old tomoniga, so‘ngra arteriyaning medial 
tomoniga o‘tib oladi. Yelka arteriyasidan quyidagi tarmoqlar ajralib chiqadi: 
1. A. b r a ch i a l i s yelka muskullariga rami musculares tarmoqlarini beradi. 
Arteriya poyasidan yelka suyagiga bir qancha mayda shoxcha aa. nutriciae humeri lar 
ham chiqadi.
2. Y e l k a n i n g ch u q u r a r t e r i y a s i (a. profunda brachii) yelka 
arteriyasidan chiqib n. radialis bilan birga canalis humeromuscularis dan yo‘nalib bir 
qancha tarmoqlarga bo‘linadi: a) aa. diaphyseos humeri – yelka suyagiga boradigan 
arteriya yelka suyagini qon bilan ta‘minlaydi; b) a. collateralis media o‘rtadagi Yon 
arteriya, m. triceps brachii o‘rtasidan o‘tadi va a. interossea recurrens (bilak 
arteriyasining tarmog‗i) bilan anastomozlashib rete articulare cubiti ni hosil qilishda 
qatnashadi; d) a. collateralis radialis bilak suyagi tomonidagi Yon arteriya – septum 
intermusculare laterale ni teshib, sulcus cubitalis anterior lateralis tomonga boradi. A. 
recurrens radialis (a. radialis ning tarmog‗i) bilan anastomozlashib, yelkaning uch 
boshli muskuliga tolachalar beradi va rete articulare ni hosil qiladi. 
3. T i r s a k s u y a g i t o m o n i d a g i u s t k i y o n a r t e r i y a (a. collateralis 
ulnaris superior) yelkaning o‘rta qismidan chiqib n. ulnaris bilan birga septum 
intermusculare medialis ostidan epicondylus medialis orqa tomonga keladi va a. 
recurrens ulnaris posterior (a. ulnaris) tarmog‗i bilan anastomozlashadi. 
4. A. c o l l a t e r a l i s u l n a r i s i n f e r i o r tirsak suyagi tomonidan o‘tgan 
pastki Yon arteriya, yelka arteriyasining distal bo‘lagidan chiqib, a. recurrens ulnaris 
anterior (a. ulnaris) bilan anastomozlashadi. A. collateralis ulnaris inferior qo‘shni 
muskullarga tolalar beradi, septum intermusculare mediale ni teshib o‘tib, rete 
articulare cubiti ni hosil qilishda qatnashadi.