Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

BILAK ARTERIYASI 
Yelka arteriyasi tirsak chuqurchasida lacertus fibrosus ning orqasida a. radialis 
va a. ulnaris larga bo‘linadi. Bilak arteriyasi sulcus radialis da v. radialis lar bilan 
birga bilak suyagiga parallel holatda joylashadi. Bilakning pastki bo‘lagida m. 
brachialis bilan m. flexor carpi radialis paylari orasida joylashib Yuzaga chiqadi, uni 
fassiya, teri osti yog‗ qavati va teri qoplab turadi. Bilak arteriyasi bilak pastida Yuza 
joylashishi sababli pulsatsiyasini bemalol aniqlash mumkin. U bilak suyagining 
bigizsimon o‘siqchasi uchiga kelib, orqa tomonga buriladi va anatomik tabakerka 
orqali kaftning orqa (dorsal) tomoniga davom etadi. 
Anatomik tabakerka – art. radicarpea ning dorsal tomonida bo‘lib, medial – m. 
extensor pollicis longus va lateral (bosh barmoq) tomondan mm. abductor pollicis et 
extensor pollicis brevis lar bilan chegaralanib o‘tadi. U yerdan yana kaft Yuzasiga 
tomon yo‘nalib, I–II ossa metacarpale oralig‗ida joylashgan muskullarni teshib o‘tgan 
holda, kaftning chuqur arteriya ravog‗ini hosil qilishda qatnashadi. 
Bilak arteriyasi tarmoqlari (176): 
1. M u s k u l l a r g a b o r a d i g a n m a y d a t a r m o q l a r (rami musculares) 
butun arteriya poyasi bo‘ylab chiqadi, yaqin joylashgan muskullarni qon bilan 
ta‘minlaydi. 

---

440 
2. B i l a k n i n g o r q a g a q a y t u v ch i a r t e r i y a s i (a. recurrens radialis) 
m. supinator bo‘ylab Yuqoriga ko‘tariladi. Bu arteriya epicondylus medialis oldida a. 
collateralis radialis (a. profunda brachii ning tarmog‗i) bilan anastomozlashadi va 
yaqin turgan muskullarga tarqaladi.
3. K a f t t o m o n d a g i sh o x i (ramus carpeus palmaris) ko‘ndalang yo‘nalib, 
a. ulnaris ning shunga o‘xshash tarmog‗i bilan tutashadi va rete carpi palmare ni hosil 
qiladi. 
4. K a f t n i n g Yu z a sh o x i (ramus palmaris superficialis) thenor muskullari 
orasidan o‘tib, kaftda tirsak arteriyasining uchi bilan anastomozlashadi va arcus 
palmaris superficialis (Yuza arteriya ravog‗i)ning hosil bo‘lishida qatnashadi. 
Kaftning Yuza shoxi ramus carpeus dorsalis muskullariga va terisiga shoxchalar 
chiqaradi. 
5. K a f t n i n g o r q a (d o r s a l) t o m o n d a g i sh o x i ramus carpeus 
dorsalis bilak arteriyasi (anatomik tabakerka) sohasiga chiqib, a. ulnaris ning shunga 
o‘xshagan tarmog‗i bilan qo‘shiladi va aa. interroseae anterior et posterior (suyak 
oraliq arteriyalari) bilan birga rete carpi dorsale (kaftning dorsal Yuzasidagi arteriya 
to‘ri) ni hosil qiladi. 
6. K a f t n i n g b i r i n ch i o r q a a r t e r i y a s i (a. metacarpea dorsalis 
prima) orqa tomonda uchta shox (aa. digitales dorsales) ga ajraladi, ulardan biri 
ko‘rsatkich barmoqning bilak tomoniga, qolgan ikkitasi esa bosh barmoqning ikkala 
tomoniga tarqaladi.
7. Q o‘ l b o sh b a r m o g‗ i n i n g b i r i n ch i (a s o s i y) a r t e r i y a s i (a. 
princeps pollicis) uchta mayda shoxchaga bo‘linadi. Bu shoxchalar pastga yo‘nalib 
bosh barmoqning ikkala va ko‘rsatkich barmoqning lateral tomoniga aa. digitales 
palmares sifatida tarqaladi.