Тошкент тиббиёт академияси ҳузуридаги педагог кадрларни қайта тайёрлаш ва уларнинг

qovurg„alarning umurtg„alar va to‟sh suyagi bilan g„o‟shiliishi 
qovurg‗alar orka uchi (boshchasi) va do‘mboklaridagi Bo‗g‗im Yuzalari bilan 
Ko‗krak umurtg‗alari, ustma ust turgan tanalarining oralari va ko‘dalang 
o‘sig‗laridagi Yuzalarga g‗o‘shilib Bo‗g‗im hosil g‗iladi. 
qovurg‗alar boshchasi Bo‗g‗imi (arti capitis costae) qovurg‗aga 
boshchalaridagi Bo‗g‗im Yuzalari (facies articularis capitis costae) bilan umurtg‗a 
tanalaridagi Yug‗ori va pastki yarim chug‗urchalar (fovea costalis) orasida hosil 
bo‘ladi. Xar bir qovurg‗a Bo‗g‗imi ichida boylam (lig. capitis costae interarticulare) 
bo‘lib, qovurg‗a boshchasidagi g‗irradan boshlanadi va umurtg‗a oralig‗ disklarga 
yopishadi. Lekin bu boylam II, XI va XII qovurg‗alarda bo‘lmaydi. Xar bir qovurg‗a 
Bo‗g‗im kapsulasining tashg‗i tomonidan nur kabi taraladigan boylamdan (lig. capitis 
costae radiatum) boshlanib, ikki umurtg‗a tanasining Yon tomonlariga va umurtg‗alar 
orasidagi tog‗ay diskka targ‗alib yopishadi. qovurg‗a do‘mbog‗chalar bilan umurtka 
ko‘ndalang o‘sig‗i orasidagi Bo‗g‗im, artikulasio kostotransversaria qovurg‗alar 
do‘mbog‗larning Bo‗g‗im Yuzalari (facies articularis tibrculi costae) bilan umurtkalar 
ko‘ndalang o‘sig‗idan jo‘lashgan qovurg‗a chug‗urchasi orasida bo‘ladi. Bo‗g‗im 
xaltasining org‗asida qovurg‗a do‘mbokchasi bilan umurtka ko‘ndalang o‘sig‗i 
orasida tortilgai boylam lig.costotrasversarium Bo‗g‗imni mustaxkamlab turadi. 
Qovurg‗a umurtg‗a Bo‗g‗imlari g‗o‘shilgan (kombinirlashgan) Bo‗g‗imlar bo‘lib, 
ular bir vag‗tda bir xil xarakatda (qovurg‗alarning ko‘tarilish va tushishi) bo‘ladi. 
qovurg‗alarning oldingi uchlari qovurg‗a to‘g‗ayidan iborat bo‘lib birinchi yetti jufti 
to‘g‗ridan to‘g‗ri tosh suyagining Yonboshiga birlashsa, keyingi 8, 9, 10 juft 
qovurg‗a tog‗aylari bir birlariga tutashib, qovurg‗a ravojini hosil qiladi, so‘ngra to‘sh 
suyagiga birlashadi. 11 va 12 juft qovurg‗alarning uchlari Yug‗ori devori muskullari 
oralig‗da erkin turadi. Jumladan 2 qovurg‗a tog‗aVII to‘g‗ridan to‘g‗ri sinxondroz 
bo‘lib to‘sh suyagiga g‗o‘shiladi. II, VII qovurg‗alar tog‗ay g‗ismining to‘sh 
suyagidagi qovurg‗alar o‘masiga to‘sh qovurg‗aBo‗g‗im (art. Ster nocostales) hosil 
g‗ilib g‗o‘shiladi. Bo‗g‗imlar kapsulasi suyak ustki pardalari xisobidan bo‘lib, nur 
kabi tarkalgan boylam (lig.sternocostalia radiata) Bo‗g‗imni old va org‗a tomondan 
mustaxkamlaydi. Nursimon boylamning oldingi qismi to‘sh suyagi ustki pardasi bilan 
g‗o‘shilib, to‘sh membrana (membrana sterni) sini hosil qiladi. II qovurg‗a Bo‗g‗imi 
kapsulasi 
bo‘shlig‗ida 
to‘sh 
qovurg‗a 
Bo‗g‗imi 
ichkarisidagi 
boylam 
(lig.sternocostale intraarteculare) jo‘lashgan. g‗olgan (VIII) qovurg‗alarning tog‗ay 
qismlar birbiriga Yondoshib g‗o‘shiladi.
Bazan 
shu 
tog‗aylar 
orasida 
bo‘shlig‗ 
tog‗aylar 
oralig‗ 
Bo‗g‗im 
(art.interchondrales) uchraydi. Bularning Bo‗g‗im kapsulasi suyakning ustki 
pardasida jo‘lashadi. qovurg‗alarning old g‗ismlari orasida tashg‗aridan ichkariga, 
tepadan pastga yo‘naluvchi tashg‗i qovurg‗alar oralig‗ membrana (membrane 
intercostalis externa) bo‘lsa, qovurg‗alarning orka qismida pastdan Yug‗origa va 
org‗aga yo‘naluvchi qovurg‗alar oralig‗ ichki membrana (membrane intercostalis 
interna) joylashgan.