Xelatoterapiyada ishlatiladigan kimyoviy moddalarning tuzilishi.
kompleks birikmalar
Markaziy atom (yoki ion) va u bilan bogʻlangan molekula yoki ionlar — ligandlardan tashqil topgan komplekslar. Markaziy atom odatda, akseptor, ligandlar esa elektronlarning donorlari boʻlib, kompleks hosil boʻlganda ular orasida donor-akseptor yoki koordinatsion bogʻlanish vujudga keladi. Kompleks elektroneytral yoki noelektrolit, musbat (kompleks kation) yoki manfiy (kompleks anion) zaryadli boʻlishi mumkin.
Odatda, oddiy kimyoviy birikmalarning oʻzaro birikishidan murakkabroq Koordinatsion birikmalar vujudga keladi. Masalan, temir va kaliyning sianid tuzlari bir-biri bilan qoʻshilib, Koordinatsion birikmalar — kaliy ferrotsianidni hosil qiladi:Fe(CN)2+ 4KCN = K4[Fe(CN)6].
Odatda, oddiy kimyoviy birikmalarning oʻzaro birikishidan murakkabroq Koordinatsion birikmalar vujudga keladi. Masalan, temir va kaliyning sianid tuzlari bir-biri bilan qoʻshilib, Koordinatsion birikmalar — kaliy ferrotsianidni hosil qiladi:Fe(CN)2+ 4KCN = K4[Fe(CN)6].
Koordinatsion birikmalarning nomlanishi. IYUPAK sistemasiga binoan, Koordinatsion birikmalar formulasini yozishda avvalo markaziy atom, soʻngra ionli va neytral ligandlar koʻrsatiladi. Ichki va tashqi sferalar kvadrat qavs bilan ajratiladi. Masalan ,[Cr(H2O)6](SO4)3, [Co(NO3)(NH3)5]Cl2. Markaziy atomning zaryadi qavs ichida rim raqami bilan ifodalanadi: K2[RVg6] — kaliy geksabromopalladat (IV), [Fe(NH3)6]Cl2 — geksaamintemir (II) xlorid.
Koordinatsion birikmalarning nomlanishi. IYUPAK sistemasiga binoan, Koordinatsion birikmalar formulasini yozishda avvalo markaziy atom, soʻngra ionli va neytral ligandlar koʻrsatiladi. Ichki va tashqi sferalar kvadrat qavs bilan ajratiladi. Masalan ,[Cr(H2O)6](SO4)3, [Co(NO3)(NH3)5]Cl2. Markaziy atomning zaryadi qavs ichida rim raqami bilan ifodalanadi: K2[RVg6] — kaliy geksabromopalladat (IV), [Fe(NH3)6]Cl2 — geksaamintemir (II) xlorid.
Kompleks anionlar oxiriga "at", anionli ligandlarga esa "o" qoʻshimchasi qoʻshiladi: Fe3[Fe(CN)6]2 — temir (II) geksatsianoferrat (III), K2[PdCl4] — kaliy tetraxloroplatinat. Agar Koordinatsion birikmalar tarkibida neytral ligandlar boʻlsa: N2O (akva), NH3 (ammin), N0 (nitrozil), SO (karbonil) soʻzlari qoʻshiladi
Nomlanishi.
Nomlanishi.
Kompleks birikmalarni nomlashda markaziy atom kompleks hosil qiluvchi ligandlardan keyin o’qiladi. Bunda albatta uning zaryadi ko’rsatiladi. Kompleks ionning zaryadi uni tashkil etuvchilari zaryadlarining algebraik summasiga teng bo’ladi. Shuning uchun markaziy ionning formal zaryadi butun ionning zaryadi orqali ifodalanadi. Ligandlar alfavit bo’yicha ketma-ket keladi, bunda ularning soniga qaralmaydi.
Anionlar nomidagi -it, -id, -at qo’shimchalari o’rniga -o qo’yiladi. Ftorid - ftoro, xlorid - xloro, tsianid - tsiano va hokazo. Suv va ammiak kabi neytral ligandlar "akva", "amin" deyiladi. Ular anionlardan oldin yoziladi va o’qiladi.
Bu, ayniqsa, aterosklerozli bemorlarda qon aylanishini yaxshilashga yordam beradi va bypass operatsiyasiga muhtoj bo'lish xavfini 85% ga kamaytirishga yordam beradi. Ushbu protsedura qon tomirlarimiz devorlariga zarar etkazadigan og'ir metallarni olib tashlaydi va ularni siydik bilan tanadan olib tashlaydi. Bizning qon tomirlarimiz yanada moslashuvchan bo'ladi va tomirning lümeni ortadi, bu esa qonning tanada aylanishini osonlashtiradi. xelatsiya terapiyasi oksidlovchi stressni va qon tomirlarida blyashka xavfini kamaytirishga yordam beradi. Shunday qilib, tananing umumiy holati sezilarli darajada yaxshilanadi. Xelatsiya terapiyasi quyidagi muammolarni ham hal qilishi mumkin - yuqori qon bosimi, ateroskleroz, qandli diabet, og'ir metallardan zaharlanish, surunkali bosh og'rig'i, noto'g'ri qon aylanishidan kelib chiqqan kasalliklar va boshqa ko'plab surunkali kasalliklar.
