1930 yilda Fizioterapiya institutida. Semashko respublikada birinchi bo'lib 30 o'rinli ortopediya klinikasini yaratdi (1930 yildan 1935 yilgacha uni professor I.M. Chijin boshqargan). 1932 yilda O'zbekiston SSR Xalq Komissarlari Kengashi qarori bilan (1932 yil 2 oktabrning 26 -sonli bayonnomasi, 16 -bandi) 50 -sonli klinikasi bilan ortopediya, travmatologiya va suyak tuberkulyozi ilmiy -tadqiqot institutiga aylantirildi. , keyinroq - 70 o'rinli. Institut xodimlarining o'zlari (BIBerliner, LI Raixshtein, AG Ejkova va boshqalar) ortopediya klinikasining tashkil topgan yilini institut shakllanishining boshlanishi deb hisoblaganlar, shuning uchun Birinchi Ishlar To'plamining sarlavha sahifasida. UzNIITOga bag'ishlanish bor ". Ammo shunga qaramay, 1932 yil institut tashkil etilgan sanasi deb hisoblanishi kerak.
Nazariy qism: Stomatologik o‟rindiq. Bemor tishini ko‘rish, davolash va olib tashlashda
bemorni qulay qilib o‘tqazish uchun xizmat qiladi. Stomatologik kreslo quyidagi
qismlardan iborat: a) kattakon cho‘yan asos (Yumaloq shaklda); b) oyoq
qo‘yadigan taglik; v) tirsak qo‘yiladigan suyanchiqli o‘rindiq; g) suyanchiq va
bosh tutqich. Kresloning asosida oyoqli kompressor bor, shuning yordamida
o‘rindiq kerakli balandlikka ko‘tariladi yoqi pastga tushiriladi. O‘rindiqni kreslo
asosiga o‘rnatilgan pedalni bosish yo‘li bilan Yuqori ko‘tariladi yoqi past
tushiriladi. Bemorni yarim yotqizish uchun suyanchiqi orqaga tushiriladigan kreslo
―yarim narkoz kreslo‖ deb ataladi. O‘rindiq, suyanchiq va tirsak qo‘yiladigan
248
joyga charm yoqi charm o‘rnini bosadigan material qoplanadi. Tirsak qo‘yiladigan
joy plast-massadan yasalgan bo‘lishi ham mumkin. Bosh qo‘yiladigan joy har
qanday vaziyatda ham qimirlamay turadigan bo‘lishi kerak.
Tish parmalari. Tish kavaklarini parmalash, shuningdek tishni va plombani
ishlash uchun qo‘llaniladi. Quyidagi borlar ishlab chiqariladi: 1) to‘g‘ri uchlikka
o‘rnatiladigan borlar; 2) burchakli uchlikka o‘rnatiladigan borlar. Ularning har biri
ishchi qismidan (boshchasidan ) va o‘rnatish (dum) qismidan iborat bo‘ladi.
To‘g‘ri burchakli uchliklar uchun ishlatiladigan borlarning boshchasi shaklan bir-
biridan farq qilmaydi.
Ishchi qismiga ko‘ra bir-biridan farq qiladigan quyidagi parma bor: 1) ikkita
va bitta o‘yiqi bo‘ladigan fissurali silindrik borlar; 2) ikkita va bitta o‘yiqi
bo‘ladigan fissurali konussimon parmalar; 3) g‘ildiraksimon parmalar ; 4) teskari
konussimon parmalar; 5) sharsimon parmalar; 6) finiralar; 7) poliralar. Finiralar va
poliralar tishlarni ishlash va silliqlash uchun qo‘llaniladi.