Toshkent tibbiyot akademiyasi «tasdiqlayman»

3. Fanlararo va fan ichida bog‘liqlik

Shu mavzuni o‘qitish talabalarning anatomiya, fiziologiya, patologik anatomiya, patologik fiziologiya, mikrobiologiya, bioximiya, terapiya, klinik farmakologiya fanlari bo‘yicha bilimlariga asoslanadi. Dars davomida olingan bilimlar gastroenterologiya, ichki kasalliklar va boshqa klinik fanlarni o‘rganilganda kerak bo‘ladi.

4. Darsning mazmuni

4.1. Nazariy qism

Venalarning klapan etishmovchiligini aniqlash uchun qo‘llanildigan funksional sinamalarning qisqacha ta'rifi:

Yuza venalari klapan apparatining xolati Troyanov-Trendlenburg va Gakkenburux sinamalarini utkazib aniklanadi.

Troyanov-Trendlenburg sinamalarini utkazishda bemor gorizintal vaziyatda yotib oyokni yukoriga kutariladi. Yuza venalari bushaganidan sung katta teri osti venasiga kuyiladigan joyi oldida barmok bilan bosiladi va barmokni olmasdan turib bemordan urnidan turishi suraladi. Shuningdek jgut kuyilsa xam buladi.

Katta teri venasi bush bulib koladi. 20-30 soniya utgach venalar pastdan yukoriga kon tula boshlaydi. Barmok olingandan keyin (yoki jgut ochilgandan) keyin tezda yukoridan pastga kon bilan tudadi.

Troyanov-Ttrenlenburg musbat simptomi katta teri osti venasi ostial klapanlari etishmovchiligidan dalolat beradi.

Gekkenburx sinamasi (yutal turtkisi). Yutalishda katta teri osti venasi son venasiga kuyiladigan joyga kuyilgan barmok turtki sezadi. Musbat Gekkenbrux simptomi katta teri osti venasi ostial klapanlaridagi etishmovchiliklarni kursatadi.

Chukur venalar utkazuvchakligi Dalbe Pertesning marsh sinamasi va Pratt I sinamasi bilan tekshiriladi.

Delbe Pertesning marsh sinamasi. Tik xolatda turganda songa fakat yuza venalarini bosib turadigan jgut boglanadi. 5-10 dakika yurishdash yoki bir joyda turib odimlashishdan (marsh) keyin teri osti venalarining kuchaymaysligi chukur venalarning utkazuvchanligidan dalolat beradi. Yurishdan keyin venalarning kuchaymasligi chukur venalarning tutilib kolgandan yoki jgutdan pastdagi kommunikat venalarning ishlamasiligidan dalolat beradi.

Pratt - I sinamasi. Boldir aylanasi ulzangandan keyin bemorni chalkancha yotkiziladi va venalar bushalgandan keyin oyokka teri osti venalarinin bosib turadigan elastik bint boglanib, 10 dakika yurish taklif kilinadi. Ogrik paydo bulishi chukur venalar utkazuvchanligi kursatiladi. Takror tekshiruvda boldir aylanasining oshishi xam chukur venalarning utkazuvchanligi emasligini kursatadi.

Kommunikant venalar klapanlarining xolati tugrisilagi tushunchani Pratt 2 sinamasi, uchta jgutli Sheynis sinamasi va Talman sinamasini beradi.

Pratt - 2 sinamasi. Yotgan xolatda teri osti venalari bushatilgandan keyin oyok panjalaridan boshlab elastik bint boglanadi. Sung puzrat boglami ustiga jgut boglanadi. Bembrga urnidan turishini taklif kilidanadi. Jgut ostita ikkinchi elastik bint boglanadi. Sungra pastdagi bint uram uram kilib echiladi, yukoridagn bintni esa oyokka bintlar orasida 5-6 sm ochik joy koladigan kilib pastga uraladi. Bintlardan ozod bulgan uchastkalarda venaning tez tulishi bu epda ishlamaydigan klapanlari bulgan kommunikant venalar borligini kursatadi. Ularga kuk dori surtib kuyiladi.

Sheynisning ychta jgutli sinamsai. Teri osti veialari bushatilgandan keyin bemorga yotgan xolatida: sonning uchdan bir yukori kismiga xam urtasi va tizadan pastgi uchga jgut solinadi. Urnidan tik turish taklif kilinadi. Oyokning jgutlar biyaan chegaralangan biror kesigida venalarning tez burtib chikishi shu uchastkada klapanlar ishlamaydigan kammunkant venalar borligidan daololat beradi.

Telman sinamasi. Uchta jgut urniga yumshok rezina naychadan yasalgan bitta uzun (2-3 m) jgut ishlatiladi. Uni oyokda pastdan yukoriga spiral kilib boylanadi. Jgut uramlari orasida 5-6 sm masofa kolish kerak.