Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Tibbiy-Biologiya fakulteti Мustaqil Ish

Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Tibbiy-Biologiya fakulteti

Мustaqil Ish

• Kafedra: Stomatologiya va yuz-jag’ jarroxligi.
• Mavzu: Tish kasalliklari, karies, pulpit.

Bajardi: __________________

Tekshirdi: ___________________

KARIES

Karies – lotincha so‘z bo‘lib «chirish» degan ma’noni anglatadi. Kariyes keng tarqalgan kasallik bo‘lib, aholining 95% da uchraydi.

Karies murakkab patologik jarayon bo‘lib, bunda tish to‘qimalari tez yoki sekin yemiriladi va tishda zararlangan bo‘shliq – kovak hosil bo‘ladi. Hozirgi vaqtda kariesning kelib chiqishi haqida bir necha yuz nazariyalar bor.

Kariesni kelib chiqishida ko‘pgina faktorlar o‘rin tutadi. Asosiy faktorlarga quyidagilar kiradi:

• Kariesni kelib chiqishida ko‘pgina faktorlar o‘rin tutadi. Asosiy faktorlarga quyidagilar kiradi:

––og‘iz bo‘shlig‘i mikroflorasi;

––ovqat va ovqatlanish rejimi;

––suv tarkibidagi ftorning miqdori;

––so‘lakning tarkibi va hajmi;

––organizimning umumiy holati;

––organizimga bo‘lgan ekstremal ta’sirlar;

––tashqi va ichki muhitdagi endogen va ekzogen faktorlar.

Kariesning uch xil turi mavjud: anatomik, topografik va klinik.

• Kariesning uch xil turi mavjud: anatomik, topografik va klinik.
• Klinik kechishi bo‘yicha tez kechuvchi va sekin kechuvchi karieslar mavjud.

Klinik ko‘rinishiga ko‘ra oq va pigmentlangan dog‘lar

(jigarrangdan qong‘ir ranggacha) bo‘ladi.

Kariyeslarni davolash

Kariesni davolash mahalliy va umumiy xarakterga ega. Umumiy xarakterga ega

bo‘lgan davolash tadbirlari odam organizmining himoya kuchlarini, to‘qimalar rezistentligini

oshirishga qaratilgan. Shu maqsadda bemorga B, D, E vitaminlar hamda mineral komponentlar

tavsiya etiladi. Masalan, glyukanat kalsiy, fitin.

Mahalliy davo to‘qimalarda sodir bo‘lgan o‘zgarishlarga bog‘liq.

Anatomik tasnif asosan

• Anatomik tasnif asosan
• Sog’lom tish; 2. Emal kariesi;

3. Dentin kariesi; 4.Sement kariesdan iborat.

Karies bosqichlari:

• Topografik tasnif xastalik chuqurligiga asoslangan bo‘lib quyidagicha bo‘linadi:
• a) dog‘ shaklidagi karies, b) yuza karies, d) o‘rta karies va e) chuqur karies

a b d e

Karies kovaklari Blek tasnifiga asosan V ta sinfga bo‘linadi:

• I sinf kichik va katta oziq tishlarning fissuralari, tabiiy izlarda joylashgan
• II sinf premolyar va molyarlarning kontakt yuzalarda joylashgan karies kovaklari;
• III sinf kesuv qirraning butunligi saqlangan qoziq va kesuv tishlarning kontakt yuzalaridagi kariyes kovagi;
• IV sinf kesuv qirra burchagining butunligi buzilgan qoziq va kesuv tishlarning kontakt yuzasidagi karies kovagi;
• V sinf tishlarning vestibulyar va oral yuzalarining bo‘yin qismida joylashgan karies kovaklari;

Karies kovaklari Blek tasnifiga asosan V ta sinf.

Blek bo‘yicha kariyes kovaklari tasnifi:

a – I sinf; b – II sinf; d – III sinf; e – IV sinf; f – V sinf.

E f

d

b

a

PULPITLAR.

• Pulpit-pulpa to‘qimasining yallig‘lanishi. Pulpaning yallig‘lanishi unga ta’sir etgan taassurotlar oqibatida kelib chiqadi. Bu ta’sirlarning asosini kariyes bo‘shlig‘idagi mikroorganizmlar, ularning toksinlari, dentinning organik yemirilishi oqibatida hosil bo‘lgan taassurotlar, kimyoviy va termik ta’siri ostida kelib chiqadi.
• Pulpitlar tasnifi:
• I. O‘tkir pulpitlar.
• a) qisman,
• b) umumiy.
• II. Surunkali pulpitlar.
• a) fibroz,
• b) gangrenoz,
• d) gipertrofik.
• III. Surunkali pulpit huruji.
• Pulpitlarning har bir turi o‘ziga xos klinik belgilarga ega. Tashxis subyektiv va obyektiv belgilarga asoslanib aniqlanadi.

Davolash.

• Pulpit kasalligini davolashdan asosiy maqsad tishning anatomik va funksional holatini tiklash.

E

E’tiboringiz uchun rahmat