Toshkent tibbiyot akademiyasi tish qatorlarining qisman nuqsonlarini olib

Tuberqo`lez yarasi
– kuchli og`riqli, yumshoq, kattalashgan va og`riqli 
limfatik tugunlar hos, tashhis umumiy tekshirish asosida (og`iz shilliq qavatidagi 
yara doimo tuberkulezning ochik formasida ko`zatiladi) va sitologik tekshirish 
(Langxans hujayralari borligi) bilan hal qilinadi. 
Qattiq shankar infiltrati – tog`aysimon qattiqligi, tekis chetli va silliq tubi 
bilan harakterlanadi. Limfa tugunlari kattalashgan zich va kam og`riqli, oqish trep-
onema aniqlash bilan bajariladi. Rak, tuberkulez va sifilitik ta’sirlovchilar bartaraf 
etilishi, ularni bitishiga ta’sir etmaydi. 
OG`IZ SHILLIQ QAVATI PROTEZ SOHASIDAGI PATOLOGIK 
HOLATLARGA SABAB BO`LADIGAN ALLERGIK VA HIMIKO-
TOKSIK OMILLARNI KELTIRIB CHIQARUVCHI AKRIL 
QATORIDAGI PLASTMASSALAR 
 
1. Akril plastmassadan tayyorlangan protezdan ta’siridan
kelib chiqqan himiko-toksik stomatit. 
Akril 
plastmassa 
polimer 
va 
monopolimerdan 
tashqari 
turli 
qo`shimchalarni tutadi. Ularga plastifiqator, stabilizator, to`ldiruvchi va buyoqlar 
kiradi. Ularning barchasi toksik ta’sir ko`rsatishi mumkin. Akril plastmassasining 
asosiy toksikologik ta’sir qiluvchi omili – monomer hisoblanadi. Polimerizatsiya 
rejimi bo`zilganda qoldiq monomer miqdori juda ko`payib ketadi. Toksik stomatit-
ning klinikasida intoksikatsiya tez va yaqqol namoyon bo`ladi. 
1-7 sutkadan so`ng protez ostidagi shilliq qavat quyishi seziladi. Bemor 
og`zi qurishi, gipersalivatsiya, bosh og`rig`i, uyqusini bo`zilishiga va dispeptik 
o`zgarishlarga shikoyat qiladilar. 

---

18 
Og`iz bo`shlig`ini ko`zdan kechirganda ko`proq yuqori jag`da protez os-
tidagi shilliq qavatning shishi va qizarishi, og`izning hamma shilliq osti qavatida 
quruqlik ko`zatiladi. Til qizargan va quruq. 
Qon tahlilida – eritrotsit, leykotsitlar miqdori kamayishi, ECHT oshishi, 
keyinchalik leykopeniya ko`zatilishi mumkin. 
Davolashda – klinik simptomlar yo`qolguncha protez taqilmaydi. Keyin-
chalik yangi protez tayyorlanayotganda polimerizatsiyani rejimga rioya qilishi 
kerak yoki boshqa bazis plastmassaga almashtirish kerak.