Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə7/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   124

<

 

acman. aclıq. 



gözlü. acgözlü. tutuq. tutuqlu. tutalı. dalvalı. talvalı. 

gərikli. çəkişli. dalqıçıq. oburlu. hopurlu. öpürlü. yumuqlu. 

umuqlu. umaqlı. əmikli. yerikli. yenikli. dadıqlı. sevişli

iştahlı. istəkli. əsikli. istəşli. özənli. öznəşic. həvəsli. 



həvəskar. 

1

.araştırıcı. mütəcəssis. amator. həvəsli. 



1

.istəkli


:

 

mərğub. rəğbətli. 



1

.könül qulu. amator. kövəsçi. 

kövsək. kövnsək. könləşic. könəşic. könülsük. könülçü. 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

50 

kövülçü. göyülçü. həvəsçi. həvəskar. 

 

- 

göstərişli

, 



marağlı adam

: 

dilim kişi. 

 

maraqlı



 

marağlı

. 



1

.

 



ələqəli. əlaqəli. ilişikli.

 

münasibətli.



 1

.

 



eşqli. 

1

ömür. şux. şən. şatır. istəkli. qərib. 



-

 

çox ömür



 birisidir

.

 



-

 

ömür

 

kişi


.

 1

.

 

üzüntülü


.

 

əndişəli. bəlgəli. damqalı.



 imli. -

 

üzüntülü

 

kişi




1

. ilginc. tamaşa. 



1

. heyrətli. şaşıran. 



1

.

qızıq görünğ



qızdıq


çəkici


marağay.


 

gözəl


tamaşa


ilgili. heyran edici. merekey. 

iktüləgən.

  

maraqlılıq

 

 

marağlılıq

. könül qulçuluq. amatorluq. kövəsçilik. 

kövsəklik. kövnsəklik. kövülçülük. göyülçülük. könləşiclik. 

könəşiclik. könülsüklük. könülçülük. amatorluq. 

həvəsçilik. həvəsçilik. həvəskarlıq. 

 

maraqmaq 



 

güdmək


. ummaq.

 

-

 

nə məni maraqırsan



.

 

-

 

işlərin gedişi 



maraq

.

 



-

 

maraqdı

 

maraqdı

, bezdi getdi

 

maraqsız



 

 

soğuq. donyağı. ilgisiz. istəksiz. maraqsız. kovasız. 

durqun. meyilsiz. əğimsiz. qayğısız. quru. sakin. 

əlaqəsiz. buzdaş. daşbuz. cansız. qatıq. sərt. edgisiz. 

batlıq. yatqın. yatışmış. tutqun. toqtun. yanğsız. təpgisiz. 

gərimsiz. həyəcansız. qımıltısız. hərəkətsiz. axımsız. 

tutum

suz. oturuq. çökük. səssiz. qeydsiz. münfəil. xunsa. 



 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

maraqsızlıq

 

 

siliklik. çəkimsiz. unutqanlıq. fəramuşkarı. ilgisizlik. 

bəlirsizlik. 

 

maral 



 

maraq

.

 marav



.

 1

.bolan. geyik. 

buğı


buğa


süğün


köplü


gözəl


. sevimli. 

1

.dişi geyik. 

 

-

 

maral qozlaqan yanğur

günəşli havada yağan yağmur



.

 

 



-

 maral 



gözlü

: talac


.

 dalac


.

 daluc


.

 

xumar gözlü



. 

marav 

 

maral

.

 maraq



.

 

bolan. geyik. 



buğı

buğa



süğün


köplü


gözəl


.  

marav



 

 

maraq

.

 

maral

çı



ovçu

avçı



.  

maravçu

 

 

baravçu

. oxçu. nişançı. kəsgin nişançı. avçı. 



-

 tab 



maravç

u

: kəsgin ovçu, nişançı

.  

marışıq

 

 -

 

qarışıq marışıq

: 

qarşıq murşuq: qarş murş

.

 

qarma qarş



.

 

müşəvvəş



.

 

çox pıtlaş



.

  

martaq 



mardaq

. 

ağzı yekə

cıqqılı küzə



.  

maruq 

 

tınıq. tiniq. yatuq. sakin. donuq. tonuq. axmaz. duru. saf. 

şəffaf. 

 

marya 



 

dişi qoyun. 

 

mas mavi 

 

göm göy


.  

masa 

 - 



nərsəni

 aparmaq, 



daşımaq,

 

doladırmaq

 

üçün

 

çərxli,

 

təyərli

 olub, dolambac miz, masa: aparat. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

52 

masa 

 

miz. tərəpzə. dərəpsə. üzərinə təpsi kimi yeməklər, 

qoşular düzülüb dərilən taxda

.  


masaj 

yaptırmaq

 

 

sılatmaq. sıylatmaq.



  

masav 

 

basav

çapa. boş. boşa. puk. puç. puka. yava. hava. 

həvərə. hevərə. avara. qırbal. qırban. işə yaramaz. işsiz 

gücsüz. alğamaz. aldamaz. aylaq. aylav. yələ. yamaf. 

ələki. gop. gopuç. axır. çanax. hayva. bayqa. bayqal. 

bayqaq. dibsiz. ıssız. bihudə. faydasız. 

 

masavlamaq 

 

səfehləmək. korlamaq. dərəksiz gəplək. 

 

maslıq

 

 

baslığ

. 



paslıq

.

 



qaşbağ. qaraltı. qaldırım. gövdə. gövrə. 

gəvrə.


 

qabat. gavat. kovsa.

yapı.yapıt. heykəl. köpdə

köprə. kütdə. çalım 



>

 

çəlim. çalqat. çalçat. boyqat. boy.



 

yəltə. sapıq. çapıq. qapıq.

 

qapıt. yapıt. qaçıq. qalıb. qılıp. 



qaplıq. kalbud. kadavr. ölüt. can kasası, qəfəsi. cigə. 

cigək. cəndək. cəsəd. çuval. cism. cüssə. ləş. vicud. 

bədən. tən. tənə. 

 

maşa



 

 

( m < > b ) 

başa

. odu başqasını ucu ilə tutmaq çatallı 

ayqıt. 

 

-



 

maşa

 

ilə

 tutmaq

: çox


 

çəkinmək, iğrənmək



.

  

-

 

maşalı: əli otlu

.

 

qavqaçı



.

  


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

maşa

 

 



haça. haçatlıq. qarağı. od qarışdırmağa, götürməyə əğri 

uclu, dimdikli dəmir çubuq qasğac. qısğac. qapğac. 



 

-

 

qara maşa: arığ, zayıf, əsmər, ufaq təfəq qadın. 

 

- 

əli maşalı

, gurultucu



yayqaraçı

 



m

aşı sayın

 

 

çox yaxcı

.  

maşqala

 

 

başqala


.  

maşqala

 

 



başqala. 

ayilə ailə.

  

maşoq

 

 

başoq. bağşıq. bağlı. meşok. meşik. beşik. çuval. 

 

mat qalmaq 

 

tamaşalanmaq. tamaqşalanmaq. aşırınmaq. 

şaşırınmaq. dalqınmaq. heyran qalmaq. 

 

mat 

 

1

. asıvan. gic. heyran. bön. 

salaq. sapaq. qapsalaq. 

kavsalaq. çavsalaq. səfeh. axmaq. ənayi. çaşlaq. 

qaşalot. qaşalat. çağalat. qırıq. qırt. qart. qırtalaq. 

qırtabaş. gic. 



1

danqıra


: anqıra. gic 

-

 

görmüşlüyü unudan

, 

danqıra qalar

1

. sönük. soluq. qaba, iti olmayan. ışıqsız. 

bürküt.


 

1

.anğa. gənğ. qaranıq. baxa. qalma. qalaq. 

qalav. alcıranğ. heyran. 

 

- 



gij, 

anğa tanğa

, mat, heyran qalmaq: 

qalıqlamaq. 

qalaqlamaq. qalaqalmaq. qalavlamaq. gənğələmək. şaşırmaq. 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

54 

çaşırmaq. 

 

- 

şaşa

, mat qalmaq

: əli böğründə, qoltuğunda qalmaq. 

 

mat 

 

1

.

 

bitə. şaşa. heyran. pozlu. donuq. tumuq boyalı.

 

1

.

 



(boya)

. kas boya. şavsız. bulaşι

q. veyran. unqundal. 

1



bat

. tunaqı. tunuq. donuq. boğuq. donaqı. 

-

 mat mat

mattım mattım



1

tam. bəs. öylə. ancılayın. 



-

 

andağ

 mat

.

 o 


öylə



-

 mat qalmaq

özünü itirib, baysınmaq, düşünmək, qıraqdan 

ayrınmaq

.-

 

o ağır görnüş önündə bir az daldı



.

 

-

 mat 

qalmış

heyrətli



.

 

turğun



.

 

durğun



.

 

şaşaq



.-

 

durğun adam



.

 

-

 durqun 

ürəkli


 

matah 



 

<

 

maraq

gözəl


.  

matal 

 - 

çatal matal

: bir cocuq oyunu.  



mattım

 

 

battım

-

 

mattım

 

mattım

: mat mat

.  


mavin 

 

turab. yardımcı. 

yarav 

( > 

yavər

)

. uytun.  



may 

 

yağ. 


 

maya 

 

1

.

mayac



.

 mayac



.

 

amaş



.

 amac



.

 

hər nəyin, işin gücün, 



oluncağın, bacardan, görən avqarı, əsbabı.

 

1

.

könəz



acıdan


acıtıcı




1

.salat. balt.  



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

mayac 

 

maya

.

 mayac



.

 

amaş



.

 amac



.

 

hər nəyin, işin gücün



oluncağın, bacardan, görən avqarı, əsbabı.



  

mayaq 

 

qamay

. heyvan kübrəsi. 



-

 

dəvə 



mayaq

.

 

-

 qoy mayaq

.

 

-

 

dəvə böyük ərsə, mayaqı böyüməz: dəvə böyüyür, poxu yox



.

  

mayaq 



 

örnək. nimunə. 

 

mayalamaq 

 

basırmaq


. otutmaq.

 

qatιq 



m

ayası


günəzlik


.  

mayalanmaq 

 qat

ılaşmaq. qurlanmaq. qoyulaşmaq. 

 

mayaşmaq

 

 

(yam

 

<

 

metatez 


>

 

may)



yamaşmaq

. yayılıb yatıb qalmaq. 

təmbəlliklə yerə yapışıp qalmaq. sustalmaq. saymamaq. 

(

buyrulan işi yapmaqdan



)

 

çəkinmək. 



 

mayıl

 

 

mağıl



1



.

 

olqun, sulanmış nərsə. 



1

.

 

işində, duyqusunda, 



durum

unda artığına irəliləmiş, ölçüsün aşmış kişi. 

qudurmuş. əzilən kişi. 

-

 

çox mağıl



 

adamdı


.

 

-

 

mağıl

 

ba, gör 



görməmişdin

.

 1



.

 

yamıl



.

yapıl

. 

əzilib, büzülmüş, keçmiş 

nərsə, yemiş. 

 

mayılmaq



 

 

yamılmaq



yapılmaq

. qəvşəmək. 

 

mayın



 

 

beyin. iç. sanğıraq. məğz. 



-

 

maynı

 (beyni) 

oynamış: alıq

.

 

aluğ



.

 vurqun


.

 

məcnun



.

  

mayışmaq



 

 

<

 

metatez 


>

 

yamışmaq

. yamaşmaq. təmbəlliktən yerə 

yapışıp qalmaq. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

56 

mayquq 

 

<

 

metatez 


>

 

yamquq

. paytaq. qıçları dolaşıq, əğri. 

 

maylamaq 



 

yağlamaq. 

 

maylanmaq 

 

yağlanmaq.



  

maymax 

 

munux. sağıl. saqit.

 

durqun. qımıldısız 



)

 

işə yaramaz. 



munux. maymax.  

mayna 

 

yoxlaş. yoxlayış. 

 

mayta 

 

mayda

. bölək. biçin. qalça. oğaq. ufaq. xırda. pozuq. 

qara. kiçik. 



- 

qara pul:

 

xırda pul. 



 



xırda mayda

:

 



(

 - 

cürü, xırda mayda olan

: 

cürücək. cürcək

).

  

-

 

hər nəyin oğuntus

u, 

xırdası

, 



maydası

: 

darı. dara. 

 

.- 



xırda

 mayda

: xırda mırda. 

- 

ən az

, ufaq, mayda, 



xırda

: bir 


tək. 

 

mayta 



mayda



1

.qırpıntı. qırıntı. xırda mırda. talaşa. tıraşa. tilişə. 

dalaşa. töküntü. yonqa. 

1

.narin. incə. incə yapılı. 

 

maytacıq

 

 



maydacıq

. bit dək. ufacıq. kiçicik. 

 

maytaç

 

 

maydaç

. içidar. darıç 



(dar iç)

. kütüç 


(küt iç)

. içiküt. güdəç 



(güdə iç)

. içisıq. içisıx. sıxıc



 

(sıx iç)

. 

içiqıs. qısıc. qısıç. 

qıtıç. qıstıç



 

(qısıt iç)

. 

iç üzüntüsü, sıxıntısı olan. 

 

maytaça



 

 

moydaça


xιrdaça


.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

maytaqöz

 

 

maydagöz

. 



güdəgöz

. 



dargöz

. 



qısgöz

. 



qıtgöz

. 

başısıx. 

sıxbaş. qısbaş. darbaş. güdəbaş. kütbaş. kütbeyin. 

darqafa. yaxcı pisi, uzağı görməyən. qavrayışsız. 

kutahbin.  



maytalamaq 

 

maydalamaq

. çantmaq. çaltmaq. çəntmək. kəntmək. 

kərtmək. kantmaq. qantmaq. ufalamaq. parça

lamaq. 


doğramaq. oğmaq. 

 

maytalamaq 



maydalamaq

ufalamaq. avqamaq. oğqamaq. oğmaq. 

 

maytalatma 

 

maydalatma

. aşağlama. alçatma. xorlama. korlama. 

xırdasatma. qırdasatma. kiçitmə. kiçimsəmə. ufasatma. 

təhqirləmə. istehkar. 

 

maytalav 

maydalav

. 

bölmək

.  



maytal

ıq

 

 



maydalıq

. darlıq. qısalıq. qıssalıq. qıslıq. qıstıq. qıtlıq. 

sıxlıq. güdəlik. kütəlik. güclük. zorluq. 

 

maytamaq 



maydamaq

. unlamaq. yarmaq. ovmaq. 

dövmək

.  



maytan 

 

maydan

. çalar. çalğın. 



- 

sarı 


maydan

, çalar, çalğın. qızıl 



maydan

, çalar, çalğın. qara 



maydan

, çalar, çalğın. 

 

mazalaq 

 

bazalaq. pazalaq

. 

topac.topaq. qatıp.



 

qotıq. 


(

artılımış, 

yoğunmuş, yuvarlanıq

)

. ucu sivri, başa doğru genişlənib, 

yuvarlaq uşaq oyunçağı. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

58 

mazanq 

mazanğ

qırışmal. çingənə. cüki. 

 

menq 

 

başsızlıq. sonsuzluq. 

 

menq 

 


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin