Türkcə Etimoloji Sözlük



Yüklə 24,78 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə110/124
tarix29.12.2016
ölçüsü24,78 Mb.
#3862
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   124

)

 

-

 

para verdik mal aldıq

, 



oğul verdik qız aldıq



 



- 

bu 


paranı

 

o iş üçün qaldırın



.

 

-

 

istərsizcə

 

paraları uçurduq. yox yerə, icabsızca,

 vacibsiz 

xərclədik. 



 



könlü

, 



istəyi üçün para sərpiyən

, 



xərcləyən

: hovarda. 

hovarat.  

-

 para tutqunu 



paracıq

 

 

parcıq. 


ovacıq

ovcıq





oğuntu



oğantı



oğcuq

çürük. çöp. 



çöv. köv. kovuntu. 

( < 

çov

kov

: oyuq. boş

)

süprüntü. 

süpürüntü. atlacıq. atracıq. atılacıq. artılıq. 

 

paraç



 

 

parça. para. yarıl. 

 

paraça

 

 - 



arxlar, 

kərdilər arasında olan qoğzaq

, 



qaldırılmış topr

aq 

paraçaları

: 

qaruq. qarıq. qalıq

qaluq

. qolıq. bazı. bazıq. 

bazut. 


 

paraçul

 

 

iki ağacı yan yana, qovuşuq yaxud aralı birbirinə 

bağlayan yanqılıc qoyulan ağac. 

 

paraq 



 

1



<



 

bərq

: iti


.

 barraq


. 

1



<

 

>

 

fərax

.darıxmaz. dar olmayan. 

açıq. 


 

paralama 

 

1

.yırtma.


 

ayırma. ayrama. 



1

.ləffazi. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

paralamaq 

 

1

. paramaq. parçalamaq. yaramaq. yarmaq. 

sanamaq.

 

doğramaq





1

. parçalamaq. yavmaq. qırıq qırıq edmək. 

parçalamaq.qıymaq. biçmək. kəsmək. tikkələmək. tikə 

tikə edmək. 



toğramaq

 {( 



ğ

 < > r

 

)

. 

toğ 

< > tor

 

}



torqamaq



1

yırtmaq. parçalamaq. 



 

paralanma 

 

toğram. doğrum. kəsim. kəsilmə

.  

paralanmaq 

 

parçalanmaq



balçalanmaq

didilmək. didik didik olmaq. 



 

paralayan 

 

yarıcı. yarcı. ayıran. yaran. açan. kəsən. 

 

paralı

 

 



1

.iriyarı. qalavatlı. mayalı. 



1

.yüklü. yükümlü. qanlağ. 

ka

nlağ.kankan. qarnaq. qarınğ. zəngin. varlı. qalın. 



 

paralı

 

 

qaznalı. zəngin. varlı. 

 

paralıq

 

 - 



iki paralıq: dəğərsiz. 

 

- 

iki paralıq

: ikilik. 

 

param 

parça

 

 

qırmaça. qırım qırıq. çalı çırpı. 

 

param 

 - 

par parça, param parça

 olmaq

pozulmaq. yıxılmaq. 

dağılmaq. qırtalanmaq. qırılmaq. talamarmaq. kavalanmaq. 

köğşəmək. kövşəmək. koğşamaq. kovşamaq. kağşamaq. 

kavşamaq. tikələnmək. viran olmaq. xərablanmaq. 

tabahlanmaq. 

 

paramaq 

 

paralamaq. parçalamaq. yaramaq. yarmaq. 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

872 

paramaq 

 yaramaq.  

parasız

 

 

alayına. alayl

ay. 

açqasız. akcasız. 



badava.  

-

 

parasız

 qalmaq: qoquzlamaq

.

 yoxsullanmaq



.

 

zügürtləmək



.

  

parasız

 

 

yoxsul. yüngül. qılquyruq. 



 

parasız

 

 



yüngül. yoxsul

düşgül. düşmüş. züğürt. 



-

 

yüngüllərə

 

özün ol yardım. 



 

- 

pulsuz parasız

: 

yavadan. havayi. havadan. açıqdan. çaparı. 

çapa. çapadan. qıyınsız. töləsiz. ödətsiz. təkinə. boşdan. 

boşuna. boşunaq. boşquna. kovbadan 

> 

heybədən 



(< kov: 

kav: 

boş. puç


)

torbaçı. 

torbadan. axırdan. çanaxdan. bedava. 

bayqu. 


sovğa. savırı. müfdəsinə. məccani. 

 

parasızlaşmaq



   

tırıllamaq

.

 

y



oxsullaşmaq

.

 



-

 

nədən belə tırılladın



.

  

parasızlıq



 

 

qoquzluq. yoxsulluq. zügürtlük. 

 

parasızlıq

 

 



yoxsulluq. yoxallıq. yavlaqlıq. yavalaqlıq. 

 

paratay 



 

köpək


. 

parçayan yaran yırtan heyvan

.  

parcıq

 

 

paracıq. 



ovacıq

ovcıq





oğuntu



oğantı



oğcuq

çürük. 



çöp. çöv. köv. kovuntu. 

( < 

çov

kov

: oyuq. boş

)

süprüntü. 

süpürüntü. atlacıq. atracıq. atılacıq. artılıq. 

 

parç

 

 qanaca. qanca. qanata.



 

çanqa. çalqa. panca. pəncə.

 

tüng. su qabı. suçuqal. suçulaq 



(

 

<

 

suyu çulqayan)

 



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 uzun boyunlu, 



qulpsuz tüng

, 



parç

: qarava. kalaba. 

qarvalaq. qarvaki

 



- 

qarınlı, boyunlu tüng, parç, su qabı

: 

ibriq. qarsoğudan

sürahi. 



 

parç

 

 

tökük. tüng. 

 

parça

 

 

<

 

biçə

.

 

çarpa

.

 {

parçalamaq

çarpa



maq

.

 

çapamaq biçələmək



.

 

kiçikələv



}

.

 1

örü


. qanat. qol. 

qıslıq


. 

bölük


. 

tikə


. qab. 

baydaq. bud. buta. 

fürsət

. 

aşam


 (

bir aşam ət



) 

bölük


. 

kəsmə


. 

kərtik


. 

yarıq


. - 

parça parça

: para para



.

 

çapım 



çapım

.

 

kəsik kəsik



.

 

yarıq yarıq



.

 

qırıq qırıq



.

 

cırınq cındır



.

 

yırtım 



yırtım

.

 

yırtık portık



.

 alba julba



.

 

cırtık cırtık



.

 

səl səl



.

 dal dul




1

.

 

bölük



. 

öbək


. 

külçə


. 

kiçik q


urup. tim. 

taxım


. 

1

.

 

tirim. dirim.



 

başaq


. dal. 

1

. qanat.

 

qısım.



 

bölük. cüz'. san. kəsik. qətə. 



-

 san san

parça parça

.

 



yırıq yırıq

.

 



cırıq cırıq

.

 



-

 san san 

olmuş 

ürəyim, xəbərin yoxdu sənin



.

 1



. 

çit. çıtıq. çatıq. toxu. 

toxunmuş nərsə. kirbas 

>

 

kərbas. toxunmuş basılmış. 



bez. 

1

. 

məvadd. kərəstə 



(

 

<

 

kərmək

)

. əbzar. vəsayil. 



-

 bu 


başmaqçı iyi kərəstələr

 

kullanmır



.

 

-

 iyi 

kərəstəli

 

yapı



.

 

-

 pozuq 

kərəstə


.

 1



. 

paraç. para. yarıl. bal. tikə.

 

1

.

 

parsa. buçuq. 



bıçuq. kəsik. 

1

.

 

tikim. tikə. tikü. tikir. kəsək. kəs



çart




ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

874 

bölək. bölük. 



1

.

 

barçın. qumaş. 



turqu

geydirməyə, 

geyinməyə yarar nə, örtük



1

. busqaq. carqma. yarqma. 

çalqav. yanqav. ək. qusuq. topaq. dilim. tilqəm. say. 

duqqul. dıqqıl. qırıntı. kəsək.

 

kəsək. az. qırt. topaq. 

qısım. üzüq. qolduq. qırıq. salıntı. qırıntı. saqal. taraq. 

daraq. dərək. dilim. qaş. qarç. üzüm. qısım. bölüm. 

carqa. yarqa. darıy

.

 

qumaş.


 

1

. curun. 

qoşaq. ək.

 

1

pərəsə


. 

pərsə


. 

tapı


. 

pillə


. basamaq. 

aşama


. 

bölüm


. 

dərəcə


. 

dərəkə


. 

kərəkə


. 

kərtə


. 

qırat


. 

mənzil


. 

mərhələ




1

turğu. tor. pərçə. pay. tikə. san. qıta. qətə. ülüş. bölüş. 



bölək. bölük. kəsmək. kərəç. kərət. kəssək. dərtüq. talım. 

taram. dalım. dilim. para. dək. dəng. adaq. cüz'. hissə. 



-

 

parça

 

parça: qıpa qıpa: qıyım qıyım

.

 

qıypa qıypa: bölək bölək



.

 

şürhə şürhə



. 

{

qırıqlığı göstərir



. # 

b

arça: barçın

.

 

bütünlüyü 



göstərir

}

 



-

 

parça

 

parça

 

edmək: cuqqul curun edmək



. 

parçalamaq



.  

-

 

tək

 

parça: qısır

. 

tüm


.  

-

 

parça topu

: taqa.

-

 

sopalı taqa





-

 

bir taqa şal





-

 

altın uluq 



taqa: 

som sırmalı taqa

qızıl sırma ilə işlənmiş parça topu



.  

-

 

parçanın



 dola

şığı

, 



qırışığı

: qamba.  



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

-

 

parçada olan enli yol

, 

çubuq

, 



çapuq

: sopa. 


-

 

sopalı

 

qumaş



-

 

qumaşın

, 



parçanın qırağında olan tikinti

, 



çevrinti

qıvırma



qıvrıntı


əğrətin


bükünti


. qatlama. 

qıyıntı


basdırma




-

 

bu yəmşəyin qıvrıntısı



 

qaba düşmüş



-

 

qoşa

 

qıvrıntı

: bu 


tikişin oya 

(

yazı


bəzək


) 

kimi tikilməsi



-

 

kiçik

 

parça

: burqu. 

kiçik

. 

azıcıq


. mini mini. 

zərrə


.  

-

 odun 



parçası

: cartma. yartma. 



-

 

yipək darıy: ipəkli qumaş



.  

-

 

ağac

 

parçası: yonqurçqa

. yonqa.  

-

 iri 



parça: qıyı

. 

kütə


. 

yığın


.  

-

 

kiçik

 

parça

: urqu. vurqu. 

zərrə

. 

üzümdü


.  

-

 

tək

 

parça: qısır

. 

tüm.


 

parça

 

 

para



bala(1

.

balça < balmaq

: 

bölmək. 

1. 

< bağça (< 

bağmaq



bağlamaq. bütünlətmək



)

. 



1

didik. xırda. tikə. 



1

çapıt. bez. bölmə. 



1

. kəsər. bölüm. tikə. talaş. dalaş. dal, 

budağ parçası. yamığ. tikə. bölək. tikə. biçik. kəsim. 

bölüm. bölük. qətə. cüz'. qism. 



1

. çalat. çənət. çanat. 

tikə. 

1

. toxunub, yığınmış nərsə. bez. 

 

- 

qıvırcıq parça

: 

kırepon. bükmə. 

- 

bir parça

: 

biraz. azacıq. 

-

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

876 

parça parça

: tar tar: tel tel. 



 

-

 

kötük

, 

kütük parçası

, 



balçası

, 



tikəsi: qırıq, bölünmüş odun. 

qaqma.  



-

 

hər çeşit bərk

, 



dayaqlı

, 



dəvamlı

, 



sağlam (möhkəm

) bez, 

qumaş

, 



parça

: 

qarabaf. qarabağ. qarabafda. qarabağda. 

qarabafdal. qarabağdal. 



 

-

 

ağ qırmızı cızıqlı parça. qardaşqanı. 

 

-

 

bir parça: bir tikə. bir çeğnəm. qarım. kərim. kəric. kəriş. 

gəric. gəriş. 

-

 bir 


qarım

 

saqqıza, satar varın cocuqca. 



 

-

 

böyük tikə

, 

parça

: qarqalaq.  



-

 

dalqaların qıyıya

, 

dışa vurduğu

, 



atdığı çör çöp

, odun, 



ağac parçaları

: qarqalaq.  



-

 

nərsədən ayrılan parça

: 

qarım. kərim. kəric. kəriş. gəric. 

gəriş.

  

-



 iki oyuq, 

yarıq

, 



çuxur arasında qalan yüksək parça

: 



bölüm: qarıq. carıq. yarıq. 

 

-

 

keçi qılından tikilən qumaş

, 

parça

 

çeşiti

: 

keçmir. keçimir. 

kaşmir. keşmir. 



 

kiçik parçalar

: 

bulqurcuq. bölgurcuq. qırcıq. 

 

-

 

qaşqar parçası

: 

qaşqac. qaşac. 

 

-

 

neçə dirək təxdəni, yanyana birbirinə çiviləyib 



(

mıxlayıb

), 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

tutturulmalarına yarar ağac parçası

: qapur. qabur. 



-

 

yumşaq

 

parça: yıprişəm yiprişəm. 

> 

əbrişəm. 



 

-

 

yüngül parça

kavraq. kavqaz.  



- 

qopmuş

, 



ayrılmış parça: çənət. çanat. tikə. qanat. çanat. 

 

- 



parça parça

 

olmuş

: 

caqçaq 

< > 

catcat. çatlaqıl. 

yırtıq 

pırtıq. 


çox yırtılmış. yırtıq yırtıq. 

 

- 



qıvırcıq parça

: 

kırepon. bükmə. 

 

-

 bir, 

tək parça: bütün. 

 



tək parça

 

qapcıqlı yemiş: birçanaqlı. birçənəkli. 

- 

parça

 

parça: yavaş yavaş birər ikişər. 

 

- 

bir 

parça

: biraz


cıq. biraz. azıcıq. 

 

- 



parça parça: az az. xımır xımır. kəstə kəstə. 

 

- 



tikə parça

: 

xırda mırda. qırıntı. 

 

- 



yumşaq

, 



gözəl

, 



incəci ipəksi parça: ətləs. kirip. 

 



parça parça qoparılmış

: 

didiklənmiş. didik. titik. didilmiş. 

 



parça parça qoparmaq: didikləmək. didələmək. 

 

-

 

parça parça

: para para: bala bala

. didik didik. didiş didiş. 

dəriş dəriş. tikə tikə. 



 

- 

bir tikə

, 



parça. bir qırıq. 

- 

bir parça

:

 



çox az. 

-

 

parça 



parça

: para para: bala bala

. didik didik. didiş didiş. dəriş 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

878 

dəriş. tikə tikə. 

 

-

 

dəmir parçası

: 

dəmir dalaşı. 

 

-

 bir, 



tək parça: bütün. 

 

- 



oyalı

, 



naxışlı parça

, 



qumaş

: 

bastı. bastırma. 

 



parçanın

, 



başlığın

, 



nərsənin qırağına yapılan oya

, yazma 



oyası

: 

əğdirmə. əkdirmə 

(< 

əkləmək: yapışdırmaq. 

)

- 

bir 

parça

: 

əlcə. əldək. kiçik. 

 

- 

bir 

parçanı

, bezi 



istədiyi biçimdə qaldırmaq

, durdurmaq 



üçün

, 



iki yekə döşəkli

, 



buxarlı arac arasında sıxışdırmaq

, 



ütüləmək

: 

qalandır. 

 

- 

içində buz parçaları olan su: qağaş. qağış. qığış. qağıştı. 

çağaş. çağış. çığış. çağıştı. çığıştı. 



 

-

 

iki tikəni, parçanı birbirinə bağlamalıq

: 

qarşılıq. qarcılıq



qarıncılıq



 



- 

iri, 

qaba tikişlə parçanı tutturma: seyrək, keçici tikiş. çatqı. 

dəğəl.


 

kökəş. kökləmə. ilinti

ilgi.


 

-

 

keçədən, parçadan, tordan, ağdan, toxunmadan yapılan 



qapı: qapılıq. 

 



naxışlı parça

: basma qalata. qalat. 



 

- 

neçə nərsəni birbirinə bağlayan parça, tikə, nərsə

qanğırıq. qağnırıq. qandırıq



 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

- 

odun parçası

: 

çarıq. çapıq. qopuq. yonqa. 

 

- 

par parça, param parça

 olmaq

pozulmaq. yıxılmaq. 

dağılmaq. qırtalanmaq. qırılmaq. talamarmaq. kavalanmaq. 

köğşəmək. kövşəmək. koğşamaq. kovşamaq. kağşamaq. 

kavşamaq. tikələnmək. viran olmaq. xərablanmaq. 

tabahlanmaq. 



 

- 

parça, nərsənin

 

üzərində olan incə, yumşaq tük, saçaq, 

sapaq: kov. hov. hav. 

 



parçanın hovlanması, tüplənməsi, tiftiklənməsi

: 

qabarmaq. 

-

 

bu qumaş tez 



qaba

rır

.

  



- 

altın

, 



gümüşdən işlənmiş parça

, bez

: qaqma. sırma. 

 

parçalaçaq

 

 

sapalamaq. dağıtmaq. devirmək. altüst edmək. 

 

parçalama

 

 



balçalama ayırma

. 



ayıqlama

. 

kəsmə. təqti'. açma. 

 

parçalama



 

 

sapalav. devirmə. altüst edmə. 



 

parçalamaq

 

 

1

. busqaqlamaq. burqul

amaq. ufalamaq. buşduqlamaq. 

biçtikləmək. çıtıqləmək. parça qoparmaq. cuqqul curun 

edmək. parça parça edmək. kəsəkləmək. böləmək. 

parçalara ayırmaq. yarmalamaq. qırmaq. süyəkləmək 



( 

kəsilmiş heyvanı parçalara ayırmaq



)

.

 

sanlamaq.saqallamaq. 



yırtmaq. talamaq. dalamaq. yırtmaq. ısırmaq. tilitmək. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

880 

yırtmaq. tişəmək. qırmaq. uvaqlamaq. ufalamaq. 

qurttaqlamaq. qıttaqlamaq. qırttaqlamaq. ufalamaq. 

paralamaq. yırtmaq. parça parça edmək. çaçaqlamaq. 

saçaqlamaq. çaştuqlamaq. yırtmaq. 

1

. paralamaq. 

qıymaq. biçmək. kəsmək. tikkələmək. tikə tikə edmək. 

toğramaq

 {( 



ğ

 < > r

 

)

. 

toğ 

< > tor

 

}



torqamaq

. tiləmək. 

diləmək. dalamaq. dilim dilim edmək. kəsmək. yavmaq. 

qırıq qırıq edmək. çapquramaq. yağmalamaq. 



1

paramaq. paralamaq. yaramaq. yarmaq. 



1

araçalamaq



:

 



bir araya gətirmək



parçalamaq

 

 

palçamaq





balçalamaq. 

1



(

yemişi, nərsəni qurutmağ, 

dənəsin çıxarmağ üçün



)

 

açlamaq. açmaq. yarlamaq. 



yarmaq. qaqlamaq. kavlamaq. 

1

.bölükləmək. salığmaq. 

salıqlamaq. salqımaq. salqamaq. salqıtmaq. 

1

.bölmək. 

açmaq. bölmək. ayırmaq. yarmaq.

 

şəqqələmək. 



kəsərmək. bölümək. tikələmək. qoparmaq. qırmaq. 

sökmək. 


1

. balçamaq. dağıtmaq. çözgüləmək. çözmək. 

sökmək. açmaq. ayırmaq. savalamaq. sovlamaq. 

yaylamaq. yarlamaq. boşaltmaq. əğritmək. pozmaq. 

xərablamaq. fəsx edmək. 

1

. dal budaq edmək

.

 

1





HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

çantmaq. çaltmaq. çəntmək. kəntmək. kərtmək. 

kantmaq. qantmaq. ufalamaq. doğramaq. oğmaq. 

 

- 



kəsərək parçalamaq: doğramaq

.  


parçalanan

 

 



bölünən

. - 

açıldığında, tikələrə parçalanan, bölünən

odlu 



yaraq: xumbara

xumpara. qumpara.



 

parçalanma

 

 

almaşış


. 

bölünmə. ayrılıq. ixtilaf. keçimsizlik. bölünmə. 

tilqəmləmək. dilimləmək. kəsmək. carqalamaq. 

yarqalamaq. qırmaq. sanlanmaq. parçalara ayrılamaq. 

saqallanmaq. yırtılmaq. tuqqullamaq. duqqullamaq. 

dıqqılamaq. yırtmaq. almaşmaq. bölünmək. 

yartmalamaq. çartmalamaq. qı

rmaq.  


parçalanma

 

 



parçalaşım



parçaşım



1

. paylaşım. paylaşma. ballaşım. 

ballaşma 

(

 

<

 

balqamaq: bölmək



)

. yayılım. yayılma. 

dağılma. dağılım. dağılış. bölüşüm. bölüşmə. saçılım. 

saçılış. saçılma. balkanlaşma. ayrışma. təcziyələnmə. bir 

topraqda çeşitli neçə devlətə bölünmə. 

1

. parçlanma. 

balçanma. balçalanma. bölünmə. ayrılma. təqsimlənmə. 

1

. paylanma. pay edilmə. bölünmə. təqsim edilmə. 

 

-

 

kəvrək

, 

yumşaq

, 



parçalanması qolay

 

olan qayalıq: qaqlıq 

< 

kavlıq. 


 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

882 

parçalanmaq

 

 

1

. boğnaqlanmaq



1

çaq paçaqmaq



. 

qırı


lmaq. 

çəkinmək


. 

dağılmaq


. uzaqlanmaq.  

parçalanmaq

 

 



balçalanmaq

paralanmaq



parçalaşmaq



parçaşmaq

1

paylaşmaq. ballaşmaq 



(

 

<

 

balqamaq: 

bölmək


)

. yayılmaq. 

yaylımaq. dağılmaq. dağınmaq. bölüşmək. bölünmək. 

saçılmaq. 



1

. parçlanmaq. balçanmaq. balçalanmaq.

 

bölünmək. təqsim edilmək. ayrılmaq. didilmək. didik didik 



olmaq. 

1

. balaşlanmaq. talaşlanmaq. dalaşlanmaq. 



1

balkanlaşmaq 



(

 

<

 

balmaq

: bölmək


)

. ayrışmaq. 

təcziyələnmək. bir topraqda çeşitli neçə devlətə 

bölünmək. 



1

. çözgülmək. çözülmək. çözünmək. 

dağılmaq. sökülmək. açılmaq. ərinmək. həll olmaq. 

ayrılmaq. savılmaq. savalmaq. sovulmaq. gəvşənmək. 

yayınmaq. pozulmaq. xərablanmaq. fəsx olmaq. 

 

- 



içi parça

lanmaq: 

çox üzülmək. üzünmək. içi qan ağlamaq. 

 

-

 

söz verdin tutmadın

, 

hər yerə parça

lanmaqdan 

bıqmadınmı



 



parçalanmamış

   


bütün. 

 

parçalanmaz

 

 

bölünməz. ayrılmaz. layətəcəzza. 



 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

parçalanmış

 

 

1

əndəvənd. əndəvənd. tarımar. pozqun. 



1

qırıq. kisüq. 



kəsük. bölünmüş. 

1

qırtıl. qıytıl. qırılmış. 



1

. sanlanqan. 

palçalara ayrılmış. 

 

parçalara

 

ayırmaq

 

 

kəsəkləmək. böləmək. parçalamaq. 

 

parçalaşım

 

 



parçalanma



parçaşım

. paylaşım. paylaşma. ballaşım. 

ballaşma 



(

 

<

 

balqamaq: bölmək



)

. yayılım. yayılma. 

dağılma. dağılım. dağılış. bölüşüm. bölüşmə. saçılım. 

saçılış. saçılma. 

 

parçalaşmaq

 

 



parçalanmaq



parçaşmaq

. paylaşmaq. ballaşmaq 

(

 

<

 

balqamaq

:

 

bölmək

)

. yayılmaq. yaylımaq. dağılmaq. 

dağınmaq. bölüşmək. bölünmək. saçılmaq. 

 

parçalatdırmaq

   

balçatdırmaq

. açdırmaq. çözdürmək. çözgüdürmək. 

sökdürmək. ərittirmək. həll etdirmək. ayrıtmaq. 

savdırmaq. sovdurmaq. yaydırmaq. gəvşətdirmək. 

boşatdırmaq. pozdurmaq. xərablatmaq. fəsx etdirmək. 

 

parçalatmaq



 

 

sanlatmaq. sapalatmaq. altüst etdirmək. 

 

parçalayan

 

 



1

.aralayan. bölücü. munafiq. 



- 

parçalayan

, 



ayıran

 

nərsə

bölmə. 


1

.paylayan. payqan. kəsən. biçən. bölən. ayıran. 

qıran. təqsim edən



1

.yarçın. yarşın. qıran. sındıran. 

bölən. 


 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

884 

parçalıq

 

 



qaçlıq. kağlıq. qaqlıq. dilimlik. dişlik. 

 

parçalmaz

 

 

parçlamaz. balçalanmaz. balçlanmaz. paylanmaz. 



ayrılmaz. bölünməz. təqsim olunmaz. 

 

parçanıq



 

 

paylanıq. ballanıq 



(

 

<

 

balqamaq: 

bölmək


)

. bölünüq. 

sa

çınıq. dağınıq. yayınıq. 



 

parçaşdırmaq

   


balçaşdırmaq

əriştirmək. yarışdırmaq. 



 

parçaşım

 

 



parçalanma



parçalaşım

. paylaşım. paylaşma. ballaşım. 

ballaşma 



(

 

<

 

balqamaq: bölmək



)

. yayılım. yayılma. 

dağılma. dağılım. dağılış. bölüşüm. bölüşmə. saçılım. 

saçılış.


 

saçılma. 

 

parçaşmaq

 

 



balçaşmaq



parçalanmaq



parçalaşmaq

. paylaşmaq. 

ballaşmaq 

(

 

<

 

balqamaq: 

bölmək


)

. yayılmaq. yaylımaq. 

dağılmaq. dağınmaq. bölüşmək. bölünmək. saçılmaq. 

çözümlənmək. çözgüşmək. çözüşmək. ayrışmaq. 

dağışmaq. söküşmək. açışmaq. ərişmək. həll olunmaq. 

ayrışmaq. savışmaq. savaşmaq. sovuşmaq. gəvşəşmək. 

yayışmaq. pozuşmaq. xərablanmaq. 

 

parçlamaz

 

 

parçalmaz. balçalanmaz. balçlanmaz. paylanmaz. 



ayrılmaz. bölünməz. təqsim olunmaz. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

parçlanma

 

 



parçalanma. balçanma. balçalanma. bölünmə. ayrılma. 

təqsimlənmə. 

 

parçlanmaq

 

 



parçalanmaq. balçanmaq. balçalanmaq. bölünmək. 

təqsim edilmək. ayrılmaq. 

 

parıldamaq

 

 

yalımaq. 

 

parıldar

 

 - 



işləyən dəmir parıldar

.  


parıldatı

 

 



açqı. cila. pərdaxt. 

 

parıldayan

 

 

-



 

yalıyan, parıldayan, ağ

: 

alçı. yalçu. 

 

parıldı

 

par

ıldı

parıldama. yalabıq



.

 

ışıldayan. parlayan. 



parıldayan. dirəxşan. 

-

 

yalabıq

 

saçlar


.

  

parıltaq

 

parıldaq

. 

yalabıq

. parlaq. 

ıldıra


. 

ıldırayıcı

.  

parıltama

 

parıldama

yalabıq


.

 

parıldı. ışıldayan. parlayan. 



parıldayan. dirəxşan. 

-

 

yalabıq

 

saçlar


.

  

parıltamaq

 

parıldamaq

. 



1

balqıldamaq



. 

balkıv


. 

övsümək


. 

yaldıramaq



. 

yaltıramaq



. 

yaltırav


. 

yıltırav


. 

iltirəmək



. 

çağnamaq


. 

çalmaq


. 

açmaq


. 

şığmaq


. 

ışığlamaq



. 

aydınlatmaq



. 

canlandırmaq



. 

doğmaq


. 

1

cıltıramaq. 



yıltıramaq. 

1

qaşqamaq. alovlanmaq. yanmaq. 



1

parlamaq. yal



abımaq. ışıldamaq. 

1

yalabımaq



. 

parlamaq.



 

 


ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

886 

-

 

par par parıldamaq, yaxud aralıq aralıq parıldamaq:



 

yıldıramaq

.

 

parıltatmaq

 

parıldatmaq



1

kəsginlətmək. çağlamaq 



 < > r ) 

carlamaq. 

1

yolrıtmaq. yalrutmaq. 



 

parıltayan

 

parıldayan

. 



1

. az. azaq

 (

sumer


)

.

 

ışıl



dayan. tanqayan. 

dəgəyən


. 

yuxarı


. 

dikə


. 

1

yaldıraq. parlaq. 



1

yaltıraq. 



yaldıraq. yaşıyan. yaşınan. 

 

parıltı



 

 

balkıv


. 

yanıv


. 

yaltırav


. 

yalpı


. 

yalkın


.  

parıltı

 

 

ışıma. ışıq. ışı. 

 

- 

yüngül

 

parıltı

: ipilti. 

 

parıltılı

 

 

ışıl ışıl. çox aydınlıq, ışıqlıq. ışıltılı





-

 

ışıl

 

ışıl gözlər



-

 

qurtuluş sevgisi, gözlərində ışıl



 

ışıl yanırdı. 

 

pariy 



 

çoban köpəği. qurut köpəği. 

 

parız

 

 

1

.

 

bəlgə



.

 

kağız



. 

icazə


. 

1

. buyruq. 

əmir


. 

fərman


.  

parız

 

 

əmir. 


 

parq 

park



1

.

 < > barq

barıncaq, dayancaq yer

. 

1

. 

<

 bur. aylav. 

burlağ

. 

burğuş


. tavlav. 

aylanıb


. 

tavanıb


. 

kəvlənib duran 

su. 

1

. quruq. qoruq. qoru. qoruluq.  



parqar 

parxar

. 

kümə

.  



HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

parlaq 

 

1

ağ boya. örünq. qayğalduruq. qayılmış. qayıqmış. 



süzgün. aydın. sığlı. sayğal. qılav. saydam. arı. göz daşı. 

cilalı. sığallanmış. saf. yal. yalqın. yalduz. yıldız. 

yaldıraq. yaltırış. yantırayış. yaşın. ışın. bərraq.

 

1

. ala. 

açıq.canav. yanav. cinqil. gözalıcı. canlı rəng. 



1

altıravsı



. 

yarkıraqan



. 

calkıraqan



. 

cırkıraqan



. 

yalpıldavık



. 

yanıçı


. 

balkuçi


. yanuvsi. 

1

duru. təpən 



(

 

>

 

daban)

. g


ünəş kimi. 

yal.

 

yaldıraq. parıldayan. yaltrıq. süslü. yoldruq. yuldruq. 



cilalı. 

1



varla



. 

göz alıcı



1

. yalabuq. yalap. yaldruq. 

yaldırıq

. 

parlatılmış



. parlayan. yalaz. yalav. alov. 

ışıqlı


. 

ışıq saçan



. 

ışıltı




1

. yaldıruq. bəzəkli şığallı. pozlu süslü. 

ışıqlı. yaşın

. 



1

. yıldız


. 

yaldız


. 

ışıq


. 

ışıyan


. parlayan. 

1

yoldruq. yaldruq. süslü



.  

parlaq 

 

1

. gözəl. dilmə. diləm. aynalı. sulu. lətif. yumşaq. 

yıldıravıq. şumal. cilvəli. qıpırdaq. işvəli. nazlı. qırlı. 

görgililik. yalqımlı. yaldıravıq. 

1

. çil. pırıl pırıl. 



1

. parraq. 

bərraq. parlaq. çalıq. çalğan. cilalı. çalıq. çalğan. cilalı. 

bulutsuz. aydın. açıq. ışıqlı. 



- 

çox

 parlaq

: çilçırağ. çiliçıraq. 

-

 

pırıl parlaq: çıldır çıldır. yaldır yaldır. ıldır ıldır. çalqın çalqın. 

1

.günəş kimi. gün kimi. 



1

aydın. açıq.



 

1

.parraq. pardaq. 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

888 

ışıl ışıl. 



1

.yarlaq. 

yılmas. yaşlaq. ışlaq. 

- 

parlaq, yarlaq, 

əsnək

, 



yumşaq incə tel: ipək. 

-

 

çox

 parlaq, yarlaq, 

əsnək

, 



yumşaq: ipək kimi. 

 

-

 

incə olmayan

, 



parlaq barıt

: 

qarabarıt. 

 

-

 qara, 



parlaq böcək

: qarafatma. 



 

-

 qara, 



parlaq böcək

: qarafatma. 



 

- 

, parlaq, 



sıx toxunmuş

, 



pambıqlı bez. kağızbezi. 

yasıtbezi. patiska. 



 

- 

parlaqlığı sonarma

: tutulma. qapanma. donuqma. solma. 

inkisaf. 

 

-

 

titrək

, 

parlaq ışıma: gözəl ışıq saçaraq. ışıl ışıl. cilalı. cəllallı. 

-

 

gündən günə, ışıl



 

ışıl

 parl


ayan ölkəm. 

 

parlaq 

 

aydın. yaxtın. açıq. 



 

parlaqlatmaq 

 

sulamaq. arınlamaq. 



 

parlaqlıq

 

 



parlışan. parlıqlıq. 

 

parlaqlıq



 

 

yalınğ. təşə'şü'. 

 

parlama 

 

parlayış

. 



parlantı

. yıldama. yıldayış. ışlayış. ışıldama. 

ışıldayış.sığallanış. cilalanış. yanğılış. yançılış. yantılış. 

yansılış. encela'. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

parlamaq 

 

1

açılmaq. yalınmaq. partlamaq. yalanlamaq. 



yalınlamaq. yıldıramaq. yalaymaq. yalınmaq. 

yalaylamaq. yaşnamaq. yaşınmaq. yılamaq. yalımaq. 

ışıqlanmaq. 

1

çartlamaq. yartlamaq. yaşnamaq. 



ışnamaq. yıltıramaq.

 

1

ışnamaq


. 

1

parıldamaq. 



yalabımaq. ışıldamaq. yalınğlamaq. 

1

yalabımaq



. 

parıldamaq

. 

1

yaldıramaq. yoldramaq. yoldıramaq





1

yarqıramaq



.  

parlamaq 

 

ışınmaq. ışımaq. ışnamaq. ışılamaq. ışıqlanmaq. 



yalabımaq. aydınlanmaq. 

 

-



 

gözləri

 parlamaq



gözlərinin içi gülmək: sovinməyi 

gözlərindən bəlirmək. 

 

- 

gözü parlamaq

: 

çaxmaqlaşmaq

.  


parlan 

 

pırlan. yalman. çalman. iti. tezlin. 

 

parlantı

 

 

parlama. 

parlayış

. 

sığallanış. cilalanış. yanğılış. yançılış. 

yantılış. yansılış. encela'. 

 

parlatılmış

 

 yaldruq. 

yaldırıq


. parlaq.  

parlatma 

 

tutuşturma. 

 

parlatmaq 

1

ağartmaq



. 

yarıtmaq


. 

arıtmaq


. 

yanıtmaq


. 

1

qılavlamaq. 



cilalamaq. kəsginlətmək. 

1

. yalratmaq. yolratmaq. 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

890 

yalabıtmaq. yolrıtmaq. yalratmaq. yolrıtmaq. 

alovlandırmaq. yaşnatmaq

.  


parlayan 

 

1

parıldama. yalabıq



.

 

parıldı. ışıldayan. parıldayan. 



dirəxşan. yıldırayıcı. yıldıran. dirəxşan. 

-

 

yalabıq

 

saçlar


.

 

-

 

par par parlayan

: yıldıraq

.

 1

. yalabuq. yalap. parlaq. 

ışıq 

saçan


. 

ışıltı




1

yıldız



. 

yaldız


. parlaq. 

ışıq


. 

ışıyan


.  

parlayan 

 

yağcuq. ışıldayan. yaxan. yaxıcı. 



 

parl

ayış

 

 

parlama. 

parlantı

. yıldama. yıldayış. ışlayış. ışıldama. 

ışıldayış. sığallanış. cilalanış. yanğılış. yançılış. yantılış. 

yansılış. encela'. 

 

parlıqlıq

 

 



parlaqlıq. parlışan. 

 

parlış



 

 

parlışın. parlama. 

 

parlışan

 

 

parlaqlıq. parlıqlıq. parlayan. parlışın. 

 

parlışın

 

 

parlış

. parlama.  



parmaq 

 -

 

sərçə barmaq: çıçalaq



.

  

parniq 



parnik

. ser. soba.

 

gülxana


.  

parpa 

 

(

balıq


)

 

qalxan yavrısı. 



 

parpaltar 

 

geyim qoşam. 



 

parpul 

 quduz heyvan.  

parpulamaq 

 

oxunmuş su ilə quduz heyvanı ovsunlamaq. 

 


HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 



WWW.TURUZ.COM

 

parraq 

 

barraq

 

( < 



bək

.

 

bərk

: iti)

.

 1

qıvraq


. 

1

sıdım. sıydım. 



saydam. açıq. aydın. sulu. gözəl. zibəndə. süzük. açıq. 

saf. yalav. yalavuz. yalduz.  



parraq 

 

parlaq

. pardaq. ışıl ışıl. saydam. tortusuz. tortasız. 

toransız. torunsuz. şəffaf. zülal. bulutsuz. aydın. açıq. 

ışıqlı. 

- 

saydam, parraq olmayan: 

tortulu. tortalı. toranlı. 

torunlu



donuq. boğuq. 



 

parraq 

 yuvaq.  

parraqlanmaq   

baruqlanmaq. yaruqlanmaq. açıqlanmaq tiniqlənmək. 

tınıqlanmaq. sakinləşmək. şəffaflaşmaq. 

 

pars 



yılı

 

 

bars

 

yılı

türklər'in on ikili heyvan təqvimindəki illərdən 

biri.  

pars 

 

1



bars



.

 

yırtıcı bir heyvan. türklər'in onikili ilərindan. 



1



pors

-

 iki 


kəski

 

yemək: iki porsyon yemək



.

  

parsa 



 

1

.

 

dəri



.

 

bağış



.

 

bəxşiş



.

 1



.

 

dilənçilikdə alınan pul



. 

bölük


. 

yığılan ehsan



. 

1

.

 

mə'rəkələrdə toplanan pul



. -

 parsa





 

toplamaq:

 

dövrə vurub pul yığmaq



.

 

-

 

parsaları

 toplamaq:





(

bir nümayişdə



.

 

gösdərişdə



) 

verilən pulları toplamaq



.

 1



. 

dilənçi


. 

yolçu


. 

1

.

 pars 



(latin)

:

 sart. pors. 



tikələrə göz tikən 

yolçu




1

.

 

kiçik təpsi, sini. göstərişlərdə para yığmaq üçün 



ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük



 

 

WWW.TURUZ.NET

 

892 

dövrə gəzdirilə

n sini. -

 

parsayı

 

gəzdirmək, dolaşdırmaq



. 

1

. 

böyləliklə, dilənçiliklə yığalan para. 



-

 parsa toplamaq



.

 

-

 

parsa 

bir nərsə olmadı: para çıxmadı

.

 1



parça. tikə. tikim. 

tikü. tikir. kəsik. kəsək. kəsik. kəs. çart. bölək. bölük. 

buçuq. buçuq. bıçuq. 

 

parsaq 

 

1

.

 

acıma duyqusu



. 

1

.

 

porsuq.  



parsal 

 

əsgi püsgi, yırtıq. 



-

 parsal paltar

.  

parsçı

 

 



barsçı. heyvançı. 

 

parsud 



parsud. 

solpuq. solmuş. solqun. soluq. saluq. sozuq. 

sozaq. pülə. münfəsix. pürük. lafa. tirit. 

 


Yüklə 24,78 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   106   107   108   109   110   111   112   113   ...   124




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin