Türkçesi: Hilmi Ziya Ülken

Önerme  LXVII’den  LXXIII’e  kadar. 
-Dördüncü  bölümün  son  yedi 
önermesi Spinoza’nın tasarladığı tarzda, yani ruh metinliğini, yüksek gö­
nüllü olan hür adamı tanıtma işini tamamlıyor; onda hayat sevgisi, kendi 
hayatını sevme vardır ve ölümden o kadar az korkuyor ki onu düşünmüyor 
bile!  O  hem  tehlikelere  karşı  koymasını,  hem  de  onlardan  kaçınmasını 
biliyor; bilgisizlerin yaptıkları iyilikleri çok ihtiyatla kabul eder, asla yalan 
söylemez; o site, yani toplum içinde zorunluluğu kabul edilen ortak kanu­
nun hükmü altında, yalnızlıkta olduğundan daha hürdür.
Önerme  LXVII. 
-  Spinoza,  sözün  bir  de  tam  karşıtını,  Eflâtun’un  sık 
sık kullandığı şekilde ele alıyor:

---

336 
ETİKA
oí  óρθώς φιλοσοφοūντες άποθνησχεν υελετώσι.
Onun bilgeliği, bir derin düşüncedir, hayata hak vermedir (daha yukar­
da  önerme  50’ye  ait  nota  bkz.);  beşinci  bölümde  bedenden  ayrılmamız 
asla  söz  konusu  olmayacaktır  ki,  bunun  hiçbir  anlamı  yoktur,  çünkü  ruh 
bedenin  fikridir;  fakat  Bedenin  varoluşunu  süre  içinde  koyan  özümüzün 
ezeliliğini  açıkça  kavramak  söz  konusudur.  Şüphe  yok  ölüm  korkulacak 
bir şey değildir; o Montaigne’in dediği gibi varlığımızın Descartes’çı düstu­
ra (précepte) göre, yalnız ölümden korkmadan hayatı sevmekle kalmamalı, 
aynı  zamanda  varlığın  hakiki  sevgisi,  intihardan  çok  farklı  olan,  tabii 
ölüme razı olmayı da içine almalıdır.