Önerme XVIII’in scolie’si. - a) Bu scolie ondan sonraki 19’uncu
önermeyi yani bilgi mümkün olan faydacı ahlak ilkelerini özetliyor: Bu
ruhun hürriyet kazanmasından önceki pratik ahlaktır.
b)
Sayfa 42, satır 22 ve 23.
immoralité ve
moralité -ahlaklılık ve ahlak
sızlık- kelimeleri
impietas ve
pietas’a karşılıktır. Bir Fransız okuyucunun
bu kelimelere verdiği dini anlamdan dolayı ben bunları kullanmak iste
medim. Spinoza’nın
pietas dediği şeyden (önerme 37’nin birinci scolie’si)
o akıl davranışına göre yaşamımızdan kökünü alan, iyilik yapma arzusu
nu anlıyor.
Pietas ondan insanlara aittir ve religio’dan ayrılır (aynı scolie).
Yine bu konuda bölüm V, önerme 4’ün scolie’sine bakılabilir. Başka insan
ların gidiş tarzını yöneltmek ve kurala koymak arzusu akılla hareket etme
yen kimselerde hırs (
ambition ) halini alır ve rehberi, kılavuzu akıl olan
kimselerde ise bu
