Turli jarayonlardagi issiqlik effektlari. – Gess qonuni. Kirxgoff qonuni

Kuchli va kuchsiz elektrolitlar
Suyultirilgan eritmalarda ham oz darajada dissotsilanadigan elektrolitlar kuchsiz elektrolitlar deyiladi. Ular qatoriga ba‘zi kislotalar (masalan, sirka kislota, sianid kislota, karbonat kislota va hokazo), ba‘zi asoslar (masalan, ammoniy gidroksid, organik asoslar, suvda yomon eriydigan asoslar va hokazo) va ba‘zi tuzlar (masalan, simob sianid, simob xlorid, FeF₃ va hokazo) kiradi.
Kuchsiz elektrolitlarning suvdagi eritmalarida ionlar bir – biriga deyarli ta‘sir ko’rsatmaydi.Ular o’z xossalari jihatidan suyultirilgan ideal eritmalarga o’xshab ketadi. Shuning uchun, ideal eritma qonunlarini kuchsiz elektrolitlar eritmalariga qo’llay olamiz; biroq bunda eritma ichida dissotsilanish sodir bo’lganligi tufayli zarrachalar sonining ortib ketishini nazarda tutish kerak; boshqacha aytganda, ideal eritmalar qonunlarini kuchsiz elektrolit eritmalari uchun tatbiq etishda ularning ifodalariga izotonik koeffitsient i ni kiritish kerak.
Kuchsiz elektrolit eritmalarining ekvivalent elektr o’tkazuvchanligi faqat eritmadagi ionlar sonigagina bog’liq; kuchsiz elektrolitlarning dissotsilanishi uchun massalar ta‘siri qonunini tatbiq etish mumkin.
Suvdagi eritmalarda batamom dissotsilanadigan birikmalar kuchli elektrolitlar deyiladi.Ularning dissotsilanish darajasi 1 ga yaqin bo’ladi. Kuchli elektrolitlar jumlasiga deyarli barcha tuzlar, kuchli kislota va kuchli asoslar kiradi. Kuchli elektrolit eritmalarida ionlar ko’p bo’lgani sababli ionlararo tortishuv kuchlarini nazarga olmasdan bo’lmaydi.
4 – Kalorimetrik usul.
Issiqlik effektlari kalorimetrlar (yoki kalorimetrik sistemalar) yordamida o`lchanadi. Kalorimetrik sistema bu ustki qobig`ga ega bo`lgan reaktordir. Kalorimetrik sistemalarda quyidagi ikki xil xolat farqlanadi: qobig` reaktor bilan tashqi muxit orasida issiqliq almashinishi holatining oldini oladi(tashki muxitdan ajratilgan sistema) yoki issiqlik almashinishini xisobga olish jarayonini osonlashtiradi (yopik sistema).
Kalorimetrlar, odatda, o`zgarmas va o`zgaruvchan haroratli bo`ladi. O`zgarmas haroratni kalorimetr qobig`ida suyuqlanuvchan qattiq jismlar («muz» kalorimetrlari deb-xam ataladi) yoki bug`lanuvchan suyuqlik saqlanadi. Tajriba davomida bunday kalorimetrda harorat uzgarmas qoladi, chunki sistemaga berilayotgan xamma issiqlik moddaning agregat xolatini o`zgartirishga sarflanadi. Issiklik effekti hakida suyuqlangan yoki bug`langan modda mikdoriga karab fikr yuritiladi.
O`zgaruvchan haroratli kalorimetrlarda o`lchovlar asosan ikki xil usulda olib borilishi mumkin:
adiabatik usul — tajriba davomida ustki qobiqning harorati shunday o`zgartirilishi kerakki, bunda u istalgan daqiqada reaktorning haroratiga mos kelishi kerak; bu xolatda issiqlik almashish bo`lmaydi, demak, reaktor tashki muxitdan tuliq ajratilgan sistema xisoblanadi; bunday kalorimetrlar kichik issikliq effektlarini yoki sekin boruvchi jarayonlarning issikliq effektlarini o`lchash uchun qo`llaniladi;
diatermik usul — reaktor izotermik ustki qobiq bilan issikliq almashadi (reaktor — yopiq sistema); ustki qobiqda nisbatan katta solishtirma issikliq sig`imiga ega bo`lgan katta miqdordagi suv bo`ladi va shu sababli harorat o`zgarmas bo`lib turadi; issiqlik almashinishi maxsus usullar yordamida xisobga olinadi.

1. 
   Dyuar idishi;
   
2. 
   shtativ;
   
3. 
   rezina tiqin;
   
4. 
   Bekman termometri;
   
5. 
   ampula;
   
6. 
   shisha tayoqcha
   
7. 
   aralashtirgichdan
   

Eng oddiy kalorimetr tuzilishi