Tuzuvchilar: kafedrasi mudiri, professor Nuruzova Z. A., dostent Aliev Sh. R. Taqrizchilar

Laboratoriya ishlarini tashkil qilish bo’yicha ko’rsatmalar.

№	Laboratoriy amashg’uloti mavzusi	Ajratilgan soat	Laboratoriya mashg’uloti maqsadi	Laboratoriya ishinomi	Kerakli anjomlar	Kerakli reaktivlar
1	Surtma tayyorlash texnikasi, oddiy usulda bo’yash.	45min	Surtma tayyorlash va bakteriyalarni bo’yab o’rganish	1. Surtma tayyorlash texnikasi (patologik materiallardan va bakteriyalarning toza kulturalaridan surtma tayyorlash), oddiy usulda bo’yash.	Mikroskop, termostat, spirtovka, buyum oynasi, yopqich oyna, latok, shishanayli ko’prikcha, qovuzloq	Mikrob kulturasi, 96^0spirt, fuksin, gestian violet bo’yoqlari.
2.	Bakteriyalarni strukturasi va ularni murakkab usulda bo’yab o’rganish bakteriyani xarakatchanligini aniqlash, Gram usuli.	45 min	Bakteriyalar-ning harakat-chanligini va Gram usulida bo’yashni o’rganish	1.Bakteriyalarni harakatchanligini ezilgan va osilgan tomchi usulida aniqlash. 2. Murakkab usulda bakteriyalarni bo’yab o’rganish. Gramusuli.	Mikroskop, termostat, spirtovka, buyum oynasi, yopqich oyna, latok, shishanayli ko’prikcha, qovuzloq,	Mikrob kulturasi, 96^0spirt, Gram bo’yog’I to’plami, probirkada somondan tayyorlangan qaynatma, immerstion yog’, fiz. suyuq.
3	Bakteriyalarni strukturasi va ularni murakkab usulda bo’yab o’rganish. Burri-Gins, Stil-Nilsen usuli.	45 min	Цil-Nilsen Burri-Gins usulida bo’yashni o’rganish	1. Murakkab usulda bakteriyalarni bo’yab o’rganish. Stil-Nilsen usuli 2. Murakkab usulda bakteriyalarni bo’yab o’rganish. Burri-Ginsusuli.	Mikroskop, termostat, spirtovka, buyum oynasi, latok, shishanayli ko’prikcha, qovuzloq,	Mikrob kulturasi, 96^0spirt, tush, fukstin, Stil-Nilsen bo’yog’I to’plami, immerstion yog’, fiz. suyuq.
4	Bakteriyalarni strukturasi va ularni murakkab usuldabo’yab o’rganish.Nesser va Romanovskiy-Gimza usuli.	45 min	Romanovskiy-Gimza, Nesser va Burri usulida bo’yashni o’rganish	Murakkab usulda bakteriyalarni bo’yab o’rganish. Romanovskiy-Gimza usuli. 2. Murakkab usulda bakteriyalarni bo’yab o’rganish. Nesser usuli. 3. Speroxetalarni morfologiyasini o’rganish, tishkarashidan surtma tayyorlash, Burri usuli.	Mikroskop, termostat, spirtovka, buyum oynasi, yopqich oyna, latok, shishanayli ko’prikcha, qovuzloq,	Mikrob kulturasi, 96^0spirt, tush, Romanovskiy-Gimza Nesser bo’yog’I to’plami to’plami, immerstion yog’, fiz. suyuq.
5.	Aerob va anarob bakteriyalarning toza kulturalarini ajratib olish (1 kun)	45 min	Toza kultura ajratib olishni, oziqli muhitlarga ekishni o’rganish.	1. Aerob va anarob bakteriyalarning toza kulturalarini ajratib olish, zich va suyuq muhitlarni tayyorlash, ularga patologik materiallarni (shtrix, sektorli, Gold, Shukevich usullari) ekish usullari (1-kun).	Termostat, spirtovka, qovuzloq, paxta, bintli shariklar, probirka, pipetkalar Petrikosachasi.	Patologik materiallar mikrob kulturasi, GPA, GPB, Kitto-Torastimuhiti 96^0spirt.
6	Bakteriyalarni toza kulturasini ajratib olish (kultural xususiyatlarini aniqlash-2 kun) va identifikastiya qilish.	45 min	Bakteriyalarni kultural xususiyatlariga ko’ra identifikastiya qilishni o’rganish.	1.Zich muhitlarda o’sgan mikroblarni kulural xususiyatlarini o’rganish. 2.Suyuq suhitda o’sgan bakteriyalarni kulural xususiyatlarin o’rganish. 3.O’rganilgan koloniyalardan surtma tayyorlash, Gram usulida bo’yab mikroskopda ko’rish va o’rganilgan koloniyalarni Kliger muhitiga ekish.	Termostat, spirtovka, qovuzloq, paxta, bintli shariklar, probirka, pipetkalar	Petrikosachasida va suyuq muhitlarda o’skan mikrob kulturalari, Kliger yoki uch qandli muhit. Gram bo’yog’I to’plami, 96^0spirt, immerstion yog’, fiz. suyuq.
7	Bakteriyalarni toza kulturasini ajratib olish (biokimyoviy xususiyatlarini o’rganish-3 kun) va identifikastiya qilish.	45 min	Bakteriyalarni biokimyoviy xususiyatlariga ko’r aidentifi-kastiya qilishni o’rganish.	1.Kliger yoki uch qandli muhid ao’sgan mikrob kulturasini biokimyoviy xususiyatinio’rganish. 2. Katalaza va okidazatestlarini qo’yish.	Termostat, spirtovka, qovuzloq, paxta, bintli shariklar, probirka, pipetkalar.	Kliger yoki uch qandli muhida o’sgan mikrob kulturasi. Katalaza va oksidazatestlarini qo’yish uchun reaktivlar. 96^0spirt.
8	Bakteriyalarning antibiotiklarga va faglarga bo’lgan sezgirligini aniqlash	45 min	Bakteriyalarni biokimyoviy preparatlarga sezgiligini o’rganish.	1.Stafilokokk kulturasini antibiotiklarga sezgiligini qog’ozli disk usulida aniqlash. 2. Stafilokokk kulturasini faglarga bo’lgan sezgiligini aniqlash.	Termostat, mikroskop spirtovka, qovuzloq, paxta, bintlishariklar, probirka, pipetkalar.SterilPetrikosachasi	Stafilokokk kultu-rasi, antibiotik disklar va stafilokokk faglar to’plami, 96^0spirt.
9.	Bakteriyalarning patogenlik xususiyatlari va agressiv fermetlarini (plazmakoagulaza, leystitinaza, gemolizin) aniqlash.	45 min	Bakteriyalarning patogenlik xususiyatlarini o’rganish	1. Bakteriyalarni plazmakoagulaza xosil qilish xususiyatini aniqlash. 2. Bakteriyalarni leystitinaza xosil qilish xususiyatini aniqlash. 3.Bakteriyalarni gemolitik xususiyatini aniqlash.	Termostat, mikroskop spirtovka, qovuzloq, paxta, bintli shariklar, probirka, pipetkalar.	Quyon plazmasi, stafilokokk ekilgan tuxim sarig’i qo’shilgan tuzli va qonli agar, 96^0spirt.
10	Virus saqlovchi materiallarni hujayra kulturasiga va 8-10 kunlik tovuq embrioniga yuqtirish.	45 min	Viruslarni patologik materiallardan ajratib olishni o’rganish	1. Virus saqlovchi materiallarni hujayra kulturasiga yuqtirish. 2. Virus saqlovchi materiallarni 8-10 kunlik tovuq embrioniga yuqtirish.	Mikroskop, termo-stat, spirtovka, sterilpaxta, bint shariklari, pipetka-lar, qaychi, pinstet, skalpel щprist 1,2 ml..	Virus saqlovchi patologik material 96^0spirt, hujayra kulturasi, 8-10 kunlik tovuq embrioni, 5% ioderitmasi,
11	So’lakdan lizostim fermentiva qondagi neytrofillarning fagostitaraktivligini aniqlash.	45 min	Organizimning nospestifikfaktorlariga baho berishni o’rganish.	1.So’lak tarkibidagi lizostimfermenti konstentrastiyasini qog’ozli disk usulida aniqlash. 2. Neytrofillarning fagostitar aktivligini aniqlash.	Termostat, spirtov-ka,paxta,bint sharik-lari, pinstet, sterilprobirkalar, qaychi.	96^0spirt, Petrikosachasidagi GPA, steril qog’ozli disklar, M. lizdenti-kuskulturasi, 1 taoq sichqon, stafilo-kokkkulturasi.fiz. suyuq, suv.
12	Yuqumli kasalliklarga serologik tashxis qo’yish. Agglyutinastiya reakstiyasi.	45 min	Agglyutinastiya reakstiyasini moxiyati va qo’yish usullarini o’rganish.	1. Bemor qon zardobidan no’malum AT topish uchun kengaytirilgan agglyutinastiya reakstiyasi qo’yish. 2. No’malum mikrob kulturasini seroidentifikastiya qilish uchun buyum oynasida agglyutinastiya reakstiyasini qo’yish.	Termostat, spirtov-ka,paxta,bint sharik-lari, sterilpipetkavaprobirkalar.	96^0spirt, no’malum mikrob kulturasi, mikrob diagnosti-kumi, agglyutinastiyaga uchratuvchi qon zardobfiz. suyuq, suv.
13	Yuqumli kasalliklarga serologik tashxis qo’yish. Prestipitastiya va immunoflyuoressten-stiyareakstiyalari.	45 min	Prestipitastiya va IFR moxiyati va qo’yish usuli bilan anishish	1.Askolitermo prestipitastiya reakstiyasini qo’yish. 2.Immunoflyuoresstenstiya reakstiyasini qo’yish sxemasini ko’rsatish.	Termostat, spirtov-ka, paxta, bint sharik-lari, steril pipetka va prestipitastiya qo’yuvchi probirkalar.	96^0spirt,teri qaynat-masi filtirati, pestipitastiyaga uchratuvchi qon zardob, IFR qo’yish sxemalari fiz. suyuq, suv.
14	Yuqumli kasalliklarga serologik tashxis qo’yish. Komplementni bog’lash reakstiyasi, bevosita va bilvosita gemagglyutinastiya reakstiyalar.	45 min	KBR , bevosita va bilvosita gemagglyutinastiya reakstiyalarni qo’yish	1.Komplementni bog’lash reakstiyasini qo’yish. 2.Bevosita va bilvosita gemagglyutinastiya reakstiyalarini qo’yish.	Termostat, spirtov-ka,paxta,bintsharik-lari, steril pipetka va probirkalar, tubi yumoloqlashgan planshet.	Bemor qonzardobi, AG, komplement, Qo’yeritrostitlari, gemolitik zardob, 96^0spirt, eritrostitardiagnostikum-lar. dezinfek.rastvor
15	Immunofermentanaliz (IFA). Bevosita va bilvosita (sendevich ) usullari.	45 min	IFA reakstiyala-rini moxiyati va qo’yish usuli bilan tanishish	1. Qattiq fazali IFA(sendevich) reakstiyasini qo’yish.	Termostat, spirtov-ka, paxta, bintsharik-lari polisteriolplanshet	Bemor qon zardobi, 96^0spirt, IFA qo’yish uchun chiqarilgan reaktivlar to’plami.dezinfek .rastvor
16	Immunobloting va polimeriastiya zanjirli reakstiya.	45 min	IBvaPZR reakstiyalar nimoxiyati va qo’yish usuli bilan tanishish	1.Immunobloting reakstiyasini qo’yish sxemasi bilan talabalarni tanishtirish. 2. Polemirizastiya zanjirli reakstiyasini qo’yish sxemasi bilan talabalarni tanishtirish.	Termostat, spirtov-ka,paxta,bint sharik-lari. IBvaPZR qo’yish uchun tuzilgan rangli sxemalar va videoroliklar.	Immunobloting reakstiyasini qo’yish uchun chiqarilgan nabor.
17	T va V limfostitlarga baho berish usullari. Stitoflyuorimetrik usul va qo’llash prinstiplari.	45 min	TvaVlimfostitlarga baho berish usullari bilan tanishish	1.TvaVlimfostitlarga stitoflyuorimetrik usul bilan baho berish usuli bilan talabalarni tanishtirish.	Цitoflyuorimetrikusulni qo’yish uchun tuzilgan rangli sxemalar va videoroliklar.	SD monoklonalATnabori, ko’rsatish uchun.
18	Viruslarni indikastiya va identifikastiya qilish. Gemagglyutinastiya va gemagglyutinastiyani tormozlash reakstiyalari.	45 min	Viruslarni indikastiya va identifikastiya qilish usullari bilan tanishish	1. Gripp virusini indikastiya qilish uchun gemagglyutinastiya reakstiyasini qo’yish. 2. Gripp virusini identifikastiya qilish uchun gemagglyutinastiyani tormozlash reakstiyasini qo’yish.	Termostat, spirtov-ka,paxta,bintsharik-lari polisteriol planshet yoki probirkalar	Gripp virus ko’paygan tovuq embrioni nialantoist suyuqlig’i, neytralizastiya qiovchianti Gripp maxsus zardoblar, qo’yeritrostitlari, 96^0spirt, fiz. suyuq, suv.dezinfek.rastvor.
19	Patologikmaterial-lardan zamburug’larni nativpreparattayyorlabvabo’yyabmikroskopdako’rish.	45 min	Zamburug’larni patologikmateriallardanmikroskopikusuldatopishnio’rganish	1. Zamburug’ bilan zararlangan teridan, tirnoq plastinkasidanva sochtolasidanolingannativmaterialnimetilinko’kidayokigemotoksilin-eozinbilanbo’yashmikroskopostidako’rish. 2. Kandidomikozgashubxa qilinganbemorvaginalajralmasidan surtmatayyorlash, GramyokiRomanovskiy-Gimzausulidabo’yashmikroskopdako’rish.	Mikroskop, buyum oynasi, yopqichoyna, sterilyog’ochtayoqcha, Petrikosachasi, spirtovaka, paxtavabintshariklari, latok, shishanayliko’prikcha, qovuzloq,	96^0spirt, fiz. suyuqlik, Gram yoki Romanovskiy-Gimza, metilinko’kibo’yoqlari, patologikmateriallar, dezinfek.rastvor
20	Patologikmateriallardannativ surtmatayyorlabvabo’yab soddajonivorlarni (lyambliya, trixomonada, kriptosporidiya) mikroskopdako’rish	45 min	Soddajonivorlarnipatologikmateriallardanmikroskopikusuldatopishnio’rganish	1. Bemornajasidannativpreparattayyorlabko’rishvaLyugolyarastvoribilanbo’yabLyamblyoz qo’zg’atuvchilarinitopish. 2.Vaginalajralmadannativpreparattayyorlabko’rishvaLyugolyarastvoribilanbo’yabtrixomonadalarnitopish.	Mikroskop, buyumoynasi, yopqichoyna, sterilyog’ochtayoqcha, Petrikosachasi, spirtovaka, paxtavabintshariklari, latok, shishanayliko’prikcha, qovuzloq,	96^0spirt, fiz. suyuqlik, lyugoleritmasi, dezinfekstiyalovchirastvor