Eksportni rag‘batlantirishning tashkiliy usullariga quyidagilarni kiritish mumkin:
- eksport qiluvchilarga axborot va maslahat berish xizmatlarini ko‘rsatiuchun
maxsus bo‘linmalarni tashkil etish;
- savdo bitimlarini tuzishda davlat idoralarining ishtirok etishi;
- tashqi savdo uchun malakali kadrlarni tayyorlashga ko‘maklashuv;
- xorijiy mamlakatlarda ko‘rgazmalar tashkil etishda yordam ko‘rsatish;
- milliy kompaniyalarni diplomatik jihatdan qo‘llab-quvvatlash va h.k.
Eksportni rag‘batlantirishning kredit-moliyaviy usullari quyidagilardan
iborat:
- eksportga tovarlar yetkazib berishni subsidiyalash;
- eksport qiluvchilar uchun davlat kreditlarini berish va xususiy kreditlar
berilishini rag‘batlantirish;
- xorijda amalga oshiriluvchi savdo bitimlarini davlat tomonidan sug‘urtalash;
- eksportdan olinuvchi foydadan soliq to‘lashdan ozod etish va h.k.
Importni tartibga solish asosan uni tarifli va tarifsiz vositalar orqali
cheklashdan iborat. Asosiy tarifli to‘siq sifatida bojxona bojlarini keltirish
mumkin.
Asosiy tayanch tushunchalar Eksport – tovarlarni chet ellik mijozlarga sotish bo‘lib, bunda mazkur
mamlakatda ishlab chiqarilgan tovarlar mamlakatdan tashqariga chiqariladi.
297
Import – chet ellik mijozlardan tovarlar (xizmatlar) sotib olib, ularni
mamlakatga kiritish.
Reeksport – qandaydir mamlakat ishlab chiqaruvchi mamlakatdan tovarlarni
o‘z iste’moli uchun emas, balki uchinchi mamlakatga qayta sotish uchun sotib
olishi.
Reimport – iste’molchi mamlakatdan reeksport tovarlarni sotib olish.
Takrorlash uchun savol va topshiriqlar 1.
Ichki va tashqi savdoning o‘xshashliklari nimadan iborat?
2.
Ichki va tashqi savdoning qanday farqi mavjud?
3.
Xalqaro savdo qanday ko‘rsatkichlar bilan tavsiflanadi?
4.
Nima uchun xalqaro savdoda sun’iy to‘siqlar mavjud bo‘ladi?
5.
Xalqaro savdodagi sun’iy to‘siqlarni tavsiflang.
6.
Proteksionistik siyosatning ijobiy va salbiy tomonlari qanday? Ularni
taqqoslang.
7.
Xalqaro savdoda iqtisodiy integratsiyaning ahamiyati qanday?
8.
Xalqaro savdoda iqtisodiy integratsiyada O‘zbekistonning ishtirok etishi
imkoniyatlarini aniqlang.
