U. V. G‘afurov, B. E. Mamarahimov, Q. B. Sharipov, F. O. Otaboyev

Narxning 
o‘zgarishi bilan taklif etilayotgan tovar miqdorining to‘g‘ri bog‘liqlikdagi 
o‘zgarishi taklif qonuni deyiladi.
5-jadval.
Narx va taklif miqdori o‘rtasidagi bog‘liqlik. 
Bir kg go‘sht narxi (so‘m) 
1 oy davomida go‘shtga 
bo‘lgan yakka taklif 
miqdori (kg) 
1 oy davomida go‘shtga 
bo‘lgan bozor taklifi 
miqdori (tn) 
80000 
16 
16 
60000 
8 
8 
40000 
5 
5 
20000 
3 
3 
10000 
2 
2 
Iste’molchi uchun narxning oshishi to‘siq rolini o‘ynasa, ishlab chiqaruvchi 
uchun rag‘batlantirish vazifasini bajaradi. 

---

72 
Narx darajasi va taklif miqdori o‘rtasidagi to‘g‘ridan-to‘g‘ri bog‘liqlikni 
ko‘rsatuvchi ma’lumotlarni grafikda ifodalab, 
taklif egri chizig‘ini
tasvirlash 
mumkin (6-chizma). 
R,so‘m 
80000 S
70000 
60000
50000
40000
30000 
20000 S 
10000 
0
2,0 3,0 5,0 8,0 1,0 16,0 Q, tonna 
6-chizma. Taklif egri chizig‘i. 
Bozorda taklif qilinadigan tovar hajmiga 
narxdan tashqari bir qator omillar
ham ta’sir qiladi. Bu omillarning asosiylari quyidagilar: 
1) resurslarning narxi;
2) ishlab chiqarish texnologiyasi; 
3) soliq va subsidiyalar;
4) boshqa tovarlarning narxi; 
5) narx o‘zgarishining kutilishi;
6) bozordagi sotuvchilar soni. 
Mazkur omillardan bir yoki bir nechtasining o‘zgarishi taklif hajmining 
o‘zgarishini taqozo qiladi. 
Taklifga ta’sir qiluvchi omillarni alohida-alohida qarab chiqamiz. 
1.
Resurslarning narxi.
Ishlab chiqarish xarajatlari va taklif o‘rtasida 
mustahkam o‘zaro bog‘liqlik mavjud. Resurs narxlarining pasayishi ishlab 
chiqarish xarajatlarini kamaytiradi va taklifni oshiradi. Aksincha, resurslarga 
narxning oshishi ishlab chiqarish xarajatlarini oshiradi va taklifni qisqartiradi. 
Masalan, mineral o‘g‘itlar narxining pasayishi bug‘doy taklifini oshiradi, 
yomg‘irlatib sug‘orish xarajatlarining oshishi makkajo‘xori doni taklifini 
qisqartiradi. 

---

73 
2.