Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных

Muvozanat va muvozanat harorati tahrirlash kodi. 
Termodinamik muvozanat holatidagi tizim doimiy issiqlik maydoniga ega. 
Agar bunday tizimda adyabatik (energiya bilan ta’minlangan) qismlar bo‘lmasa, 
tizimning barcha qismlari bir xil haroratga ega. Boshqacha aytganda, termal bir 
hil tizimning muvozanat harorati aniq vaqtga bog‘liq emas (lekin kvazistatik 

---

123 
jarayonlarda o‘zgarishi mumkin). Umumiy holda muvozanat bo‘lmagan tizimda 
statsionar bo'lmagan harorat maydoni mavjud bo‘lib, unda har bir elementar 
miqdori o‘rtacha muvozanatli haroratga ega, bu aniq vaqtga bog‘liq. 
Effektning ta’rifi 
O‘tkazgichlarda harorat farqi tufayli yuzaga keladigan elektr hodisalari 
termoelektrik hodisalar deb aytiladi. Mazkur hodisalarga quyidagilar kiradi:
Zeebek, Pelt’e va Tomson effektlari.
Zeebek effekti
ikki xil elektr 
o‘tkazgichlar juftligidan iborat bo‘lgan yopiq zanjirida aloqa nuqtalarida 
haroratlar differensiali hisobidan elektronlar harakati tufayli termo-EYuK paydo 
bo‘lshiga asoslanadi. Faqat ikkita bir-biridan farq qiladigan konstruktsiyalardan 
iborat bo‘lgan kontaktga termoelement yoki termojuftlik deyiladi. Natijada paydo 
bo‘lgan termo- EYuK ning qiymati birinchi taxminan faqat konduktorlarning 
materiallariga va issiq (T
1
) va sovuq (T
2
) kontaktlarning haroratlariga bog‘liq.
Kichik harorat oralig‘ida termo- EYuK (E) harorat farqi bilan mutanosib 
ravishda hisoblanishi mumkin: 
E= 
α
12
 (T
2
- T
1
 ), 
bu yerda 
a
12
juftning termoelektrik quvvati (yoki termo- EYuK koeffitsienti). 
Eng oddiy holatda, termo- EYuK koeffitsienti faqat konduktorlarning 
materiallari bilan aniqlanadi, lekin qat’iyan, bu ham haroratga bog‘liq, va ba’zi 
hollarda harorat o‘zgarishi bilan,