Учебное пособие по курсу "Электрические измерения и инструменты" написано по типовой программе разработанной на основе Государственных
Yüklə 407,09 Kb.
|
|
s
, millisekundlarda ms , mikrosekundlarda s . Yuqoriga tortilgan(sug‘irilgan)/botirilgan « » 4-dastak mos ravishda х0,2 va х1 yoyish tezligi ko‘paytmasini o‘rnatadi. O‘lchovning vertical bo‘yicha masshtabi x1-ni o‘rnatadi, holatda x10-ni o‘rnatadi. Eslatma: Rasm. 18. da, yoyish tezligini rostlash dastasi(tugmachasi) 3 "ravon" holati o‘ng chekka tomonda o‘rnatilmaganligiga diqqatni(e’tiborni) qaratish kerak. Bu shuni anglatadiki, yoyish tezligi dastak(tugma) 1 tomonidan belgilangan qiymatga teng emas, balkim undan kamroq (nurning tezligi kichikroq va vaqt / bo‘linma qiymati katta!). 8.18-rasm. Yoyishni boshqarish tugmalari. Sinxronlashni boshqarish panelida(8.19-rasm) quyidagilar o rnatiladi: 1 - Ichki sinxronlash manbai: qaysi kanalning kuchlanishi bilan nurning harakati sinxronlanadi. Ushbu sinxronlash kirish signali tomonidan amalga oshiriladi, shuning uchun u ichki deb ataladi. Ushbu rejim ko‘p o‘lchovlarda foydalaniladi. Variantlar quyidagicha: faqat kanal I dan keluvchi signal bilan sinxronlash bajariladi yoki sinxronlashga qayta urinish va u ishlamasa, sinxronlash 106
8.19-rasm. Sinxronizatsiyani boshqarish tugmalari. kanal II signali bilan amalga oshiriladi. Birinchi variant ba‘zan biroz yaxshiroq ishlaydi, shuning uchun biz birinchi kanal signalini barqaror sinxronlash uchun etarlicha katta bo‘lishini ta'minlashimiz kerak. Aksariyat ko‘p hollarda sinxronlashning ushbu rejimini, jumladan "I" dastagini(tugmachasini) ezib ulashni bajarishimiz kerak. 2 - tashqi sinxronlash. Nurning harakatlanishi maxsus ossillografni sinxronlovchi kirishiga tashqi manbadan beriladigan impulslar bilan sinxronlanadi. Ushbu rejim ba'zan o ‘ziga xos(spetsifik) signallarni o‘rganish uchun talab qilinadi. Tashqi sinxronlash manbai bo‘lmasa, barqaror tasvirni olmishning iliji bo‘lmaydi. "0,5-5" va "5-50" dastaklari(tugmalari) sinxronlashning tashqi manbasidan kirish kuchlanishi poyonini belgilaydi(aniqlab beradi). "X-Y" dastagi(tugmasi) kanallarni tasvirlarini boshqarishning "II X-Y" dastagi(tugmasi) bilan birgalikda kanal II ning signalini gorizontal yoyish plastinalariga(ekranni boshqarish uchun) beradi. Mazkur rejimda Lissaju shakllarini ekranda kuzatishimiz mumkin bo‘ladi. 3 - "Sinxronlash darajasi" dastagi(tugmasi). Sinxronlash kuchlanishini o‘rnatadi (Rasm. 5). Ushbu dastakning ezilgan(botirilgan) holatida yoyish avtomatik ravshda bajariladi (aynan rasmdagi kabi). Bunday holda, sinxronlash amalga 107
onidan oldin kechiktiriladi, biroq keyinchalik u baribir harakatga kela boshlaydi. Bu "yumshoq" rejim bo‘lib, ishlash uchun qulayroqdir, chunki nur har doim ko‘rinuvchi bo‘ladi. Dastakning(tugmaning) sug‘irilgan holatida, kutuvchi yoyish faollashtiriladi. Ushbu rejimda sinxronlash amalga oshirilgunga qadar nur harakatlanishini boshlamaydi. Sinxronlash sodir bo‘lmasa, nur harakat qilmaydi. Ushbu rejim aperyodik signallarni kuzatish uchun juda mos keladi. Ushbu tugmaning ekrandagi tasvirga ta'siri Rasm. 4 va 5 larda ko‘rsatilgan. 4 – sinxronlanishning "qutbliligi". Aslida, "+" va "-" belgilari boshqa narsani anglatadi. Ya’ni, «+» holatida sinxronlash old tomon(front) bo‘yicha, ya’ni kirish kuchlanishining ko‘tarilishi ("-" dan "+" ga o‘zgartirish kiritilganida) belgilangan qiymatgacha ortganida("Sinxronlanish darajasi" dastagi bilan), 8.20-rasm. "-" holatida (pozitsiyasida) kirish kuchlanishining tushishida ("+" dan "-" gacha o‘zgarishida) sinxronlash boshlanadi. Ossillografda sinxronlash zanjirida ikkita turli xil sxemalar qo‘llaniladi: biri kirish kuchlanishining belgilangan kuchlanishga tengligini aniqlaydi va agar teng bo‘lsa, nurni harakatga keltiradi. Ushbu kuchlanish "Sinxronlanish darajasi" tugmasi bilan o‘rnatiladi. Ikkinchi sxema esa kirish kuchlanishining qanday o‘zgarib borayotganini, u ortib borayotganligini yoki kamayayotganligini aniqlaydi. Va shunga mos ravishda, birinchi sxemaning ishga tushishiga ruxsat beradi. 5 – Sinxronlashni kirishining rejimi. Ham tashqi, ham ichki sinxronlashga tegishli. «~» holatida kirish yopiladi va sinxronlanish faqat o‘zgaruvchan kuchlanishidan kelib chiqadi. « » holatda, sinxronlash sxemasi ishlashi uchun kirishga ham o‘zgaruvchan ham o‘zgarmas kuchlanish ta’sir qiladi. «НЧ » rejimi ham aynan shunday, lekin signal sinxronlanish zanjirga past chastotali filtrlar orqali kiradi zatsiya devoriga, u yuqori chastotali shovqinni kesadi. Rejimi aynan bir xil, lekin signal sinxronlash zanjiriga yuqori chastotali shovqinni kesadigan past chastotali filtr orqali kiradi. Ushbu rejim ba’zi ossillograflarda mavjud emas. 6 – Tashqi sinxronlash signalini uzatish uchun kirish. |