12
mektepten uzag`iraqta oynawi ha`m qon`iraw sestin esitpewi mu`mkin. Al,
usi waqitta bir bala kelip
«Qon`iraw boldi» dese barlig`i klassqa juwiradi, bunda so`z qon`iraw sestinin` ornin basti. Oqiwshinin`
so`zi bul-
ekinshi signalliq sistema.
Yamasa, misali, pedagog oqiwshilarg`a o`simlik-paqal, japiraq ha`m tamirdan turadi dep aytti. Son`
ol balalarg`a o`simliktin` su`wretin ko`rsetedi. Bul jag`dayda u`yreniw protsessinde tek g`ana ekinshi
emes, al birinshi signalliq sistema (su`wretti ko`riw arqali qabillaw) qollanilg`an.
Eki signalliq sistema da tig`iz baylanista boladi. Eger ekinshi signalliq sistema signallari (so`zler)
birinshi signalliq sistemada tirenishi bolmasa (ol arqali aling`an na`rseni sa`wlelendirmese), olar
tu`siniksiz bolip qaladi. Misali, shet tilindegi so`z bizler ushin hesh na`rseni an`latpaydi, o`ytkeni
so`zdin` artinda konkret mazmun joq. Biraq tek birinshi signallardin` o`zi de du`n`ya
haqqinda toliq
ha`m teren` bilimdi bermeydi. Tek ekinshi signalliq sistema (so`ylesiw) arqali adamzat ayirim faktlerdi
uliwmalastirip, o`zi ushin a`hmiyetli bolg`an nizamshiliqlardi belgiley otirip, o`z mag`liwmatlarin
ken`eytiriwdi u`yrendi. Ekinshi signalliq sistema ja`rdeminde adamlar o`z bilimin teren`lestiredi ha`m
saqlap qaladi.
Dostları ilə paylaş: