84
Uluslararas› Ekonomi Politik
Ama do¤rusu ben kendimi karamsarlara daha yak›n
hissediyorum.
ABD gayrimenkul piyasas›nda devasa bir arz fazlas› var.
Küresel düzeltme ise uzun ve sanc›l› olacakt›r. Velhas›l
vergi mükellefi yüklü bir fatura ödeyecek...
Buraya kadar özetleyegeldi¤im anlat›m epeyce yayg›n...
Yani...
Amerika piyasay› unuttu, devletlefltirmelere h›z verdi...
K›sa vadede görünen de bu...
Ama bu kadar bir analiz yeterli mi, ya da ne kadar derin?
xxx
Bundan on befl y›l önce...
Topra¤› bol olsun profesörlük takdim tezimde Schum-
peter’i anm›flt›m...
Daha sonra o çal›flmay› “Kapitalizm Bu Köye U¤rama-
d›” diye kitaplaflt›rd›m da...
fiöyle diyordum:
“Ça¤›m›z›n anlafl›lmas› aç›s›ndan en önemli kitaplardan
biri olarak nitelenen Kapitalizm, Sosyalizm ve Demok-
rasi adl› kitab›nda Joseph Schumpeter ‘Kapitalizmin Ba-
flar›s›’n› araflt›r›r.
Schumpeter bu baflar›y›, ekonomik de¤iflim sürecine
ba¤lamaktad›r. Bu süreci de ‘yarat›c› y›k›m geliflimi’ ola-
rak nitelemektedir.
fiöyle demektedir:
‘Kapitalizm, kendine has özelli¤i yüzünden ekonomik
bir de¤iflim metodu veya tipidir. Ve durgun bir durum
göstermez, hiçbir zaman da gösteremez.’
‘Yeni milli pazarlar›n veya d›fl piyasalar›n aç›lmas›; el
sanatlar› atölyelerinden, yo¤un ve büyük iflletmelere
geçifl, kapitalist sistemin durmadan, yorulmadan için-
den bir ihtilal, yenilenme havas›n› tutmakta; bütün bu
elemanlar, gene devaml› olarak eski faktörleri yok et-
mekte, yenilerini yaratmaktad›r. Bu ‘yarat›c› y›k›m geli-
flimi’ kapitalizmin esas temelidir.’
Schumpeter, Marx’›n Komünist Manifesto’da ortaya at-
t›¤› ‘yarat›c› y›k›m geliflimi’ kavram›n› yeniden ele al-
makta ve onu sistemlefltirmektedir.
Marx’›n kavram›n› zenginlefltirerek yeni bulufllar›n ka-
pitalist geliflme sürecini nas›l de¤ifltirdi¤ini, berrak bir
flekilde aç›klamaktad›r.
Baflka bir deyiflle, genel olarak ele al›nan sorun, kapita-
lizmin mevcut yap›n›n elemanlar›n› nas›l idare etti¤idir,
hâlbuki as›l önemli olan sorun kapitalizmin yap›y› nas›l
kurup nas›l bozdu¤udur.
Bu gerçe¤i göz önünde bulundurmayan araflt›r›c› an-
lams›z bir çal›flmada bulunuyor demektir; gerçe¤i ka-
bul eden ise, kapitalist sisteme giren uygulamalarla,
bunlar›n sosyal etkileri hakk›ndaki düflüncelerini ol-
dukça de¤ifltirmektedir.
Rekabetin iflleyifline ait geleneksel düflünceler de bu fle-
kilde, ayn› darbe ile bir kenara b›rak›lm›fl olmaktad›rlar.
‹ktisatç›lar nihayet, kendilerine fiyat rekabetinden bafl-
ka hiçbir fley göstermeyen engellerden kurtulmaya bafl-
lam›fllar, kalite ve fazla sat›fl çabalar›, teorinin kutsal ya-
p›s›na kabul edilince, de¤iflken fiyat hâkim durumunu
kaybettirmifltir.
Bununla beraber doktrincinin dikkati; hareket ettirilme-
yen organizasyon tiplerinin ve üretim metotlar›n›n mey-
dana getirdi¤i bir sistemde s›k›flm›fl kalm›fl bir rekabet
tipine tak›lm›fl durumdad›r.
Oysaki kapitalist gerçekte rekabetin tipi de¤il; bir ürünün
ortaya ç›k›fl›, bir tekni¤in, kayna¤›n, yeni bir organizas-
yon fleklinde olmas›, yani masraf ve kalite bak›mlar›ndan
kesin bir üstünlü¤e dayanan ve sadece kar hadleri ile
marjinal üretime de¤il, firmalar›n varl›klar›na, temellerine
hücum eden bir noktan›n do¤uflu önemlidir.”
Schumpeter, daha sonra, giriflimciler sayesinde ‘büyük
firmalar›n’, geliflmenin en güçlü motoru haline geldi¤i-
ni belirtip, uzun vadede toplam üretimi artt›r›c› güç ola-
rak tan›mlamaktad›r.
Ona göre, bu nitelikleri ile kapitalizm insanl›¤›n hiç ta-
n›mad›¤› bir biçimde ekonomik kalk›nman›n en önem-
li ve güçlü aleti olarak kabul edilmelidir.”
xxx
fiimdi yeniden olup bitene...
Günümüze geri dönelim?
Krizi nas›l okumal›?
San›r›m yeni teknolojik bulufllar›n “mabedi” olan Silicon
Valley, Wall Street’i y›karak yeniden yap›land›racak...
ABD finansal yap›s›, yeniça¤a uyum sa¤layamad›...
Ola¤anüstü fonlar› çok daha büyük bir zenginlik olufl-
turacak yeni icatlara yönlendirmek yerine gayrimenkul
kolayc›l›¤›na sapt›...
fiimdi sistem kendine uyum sa¤layamayan finans piya-
sas›n› y›k›yor...
Sonra da yeniden infla edecek...
Schumpeter’in deyimiyle tam bir “yarat›c› y›k›m.”
Zaman›n ruhunu...
Tarihin temposunu yakalayamay›nca hayat seni tasfiye
ediyor...
xxx
K›ssadan hisse...
Piyasa y›k›lm›yor, uyumsuzu ac›mas›zca y›k›yor galiba...
Dostları ilə paylaş: