Умаров Умид Дильшод ўғли
OATB “Asia Alliance Bank” moliyaviy hisoboti asosiy vositalar bo’yicha
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
3.3. OATB “Asia Alliance Bank” moliyaviy hisoboti asosiy vositalar bo’yicha
hisobotni tayyorlash va takomillashtirish
OATB “Asia Alliance Bank” o’zning moliyaviy hisobotini tayyorlashda asosiy vositalarning har bir guruhi bo’yicha quyidagi axborotlarni aks ettirish kerak.
Bunda 21 : -yalpi balans qiymatni baholashda foydalanilgan baholash uchun asos; - foydalanilgan amortizatsiya usullari; -foydalanilgan foydali xizmat muddatlari yoki amortizatsiya me’yorlari;
21
O’zbеkistоn Rеspublikasining “Bank va banklar faоliyati to’g’risida»gi qоnuni.-T.: 1996 y.
50
-davr boshi va oxiridagi Boshlang’ich (tiklash) qiymati va jamlangan amortizatsiya (qiymati arzonlashishidan ko’rilgan jami zararlar bilan birgalikda); -quyidagilar ko’rsatilgan holda davr boshi va oxiridagi balans qiymatini solishtirib chiqish: * kelib tushgan asosiy vositalar; * chiqib ketgan asosiy vositalar; *kompaniyalar (banklar)ni birlashtirish yo’li bilan xarid qilingan asosiy vositalar; *qayta baholash natijasida qiymatning oshishi yoki kamayishi hamda bevosita kapital hisobvarag’ida tan olingan yoki kompensatsiyalangan qiymatning arzonlashishidan ko’rilgan zararlar (agar ular mavjud bo’lsa); *foyda va zararlar to’g’risidagi hisobotda tan olingan qiymatning arzonlashishidan ko’rilgan zararlar (agar ular mavjud bo’lsa); *foyda va zararlar to’g’risidagi hisobotda kompensatsiyalangan qiymatning arzonlashishidan ko’rilgan zararlar (agar ular mavjud bo’lsa); *amortizatsiya; *moliyaviy hisobot ko’rsatkishlarini boshqa valyuta turlariga qayta hisoblashda, shuningdek vakolatli bankning tashqi iqtisodiy faoliyati bo’yicha moliyaviy hisobot ko’rsatkishlarini O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki kursi bo’yicha milliy valyutada aks ettirish uchun qayta hisoblashda yuzaga keladigan sof kurs farqlari; *va boshqa o’zgarishlar. OATB “Asia Alliance Bank” qo’shimcha ravishda quyidagi axborotlar aks ettiradi: -majburiyatlarning ta’minoti sifatida garovdagi asosiy vositalar mulk huquqi va qiymatiga cheklovlar; -asosiy vositalar predmetini qurish jarayonida uning balans qiymati tarkibida tan olingan xarajatlar miqdori; -asosiy vositalarni xarid qilishga doir kontraktlar bo’yicha majburiyatlar summasi; 51
-agar foyda va zararlar to’g’risidagi hisobotning asosiy matnida alohida ochib berilmasa, foyda yoki zararni aniqlashda hisobga olinadigan qiymati arzonlashgan, yo’qotilgan yoki berilgan asosiy vositalar predmetlari uchun uchinchi shaxslardan olingan kompensatsiya summalari. OATB “Asia Alliance Bank” shuningdek, amortizatsiya usulini tanlash va aktivlar foydali xizmat muddatini baholash sub’ektiv baholash asosida amalga oshiriladi. Shuning uchun qabul qilingan usullar va baholangan foydali xizmat muddatlari yoki amortizatsiya me’yorlarining ochib berilishi moliyaviy hisobotdan foydalanuvshilarga rahbariyat tomonidan tanlangan siyosatni tekshirish va boshqa banklar bilan taqqoslash imkonini beradi. SHu sababdan ko’ra quyidagilar ochib berilishi zarur: -davrdagi amortizatsiya ajratmalari summasi; -davr oxiridagi holatga ko’ra jamlangan amortizatsiya summasi. OATB “Asia Alliance Bank”bank joriy davrda sezilarli ta’sir ko’rsatadigan yoki keyingi davrlarda muhim ta’sir ko’rsatishi kutilayotgan buxgalteriya baholaridagi o’zgarishlarning xarakteri va miqdorini ochib beradi. Bunday ochib berish quyidagi baholar o’zgarganida amalga oshirilishi mumkin 22 : -tugatish qiymati; -taxmin qilinayotgan asosiy vositalar ob’ektlarini demontaj qilish va yo’qotish xarajatlari va maydonshalarni tiklash xarajatlari; -foydali xizmat muddati; va -eskirish hisoblash usullari. OATB “Asia Alliance Bank” asosiy vositalar ob’ekti qayta baholangan qiymati bo’yicha aks ettirilishi sababli quyidagi axborotlar ochib berilishi lozim: -aqiqiy qayta baholash sanasi; -mustaqil baholovshi jalb qilindimi; -moddalar haqqoniy qiymatini baholashda qabul qilingan usullar va muhim yo’l-yo’riqlar;
22
hisоbоtlariga qo’yiladigan talablar to’g’risidagi nizоm. 02.10.2004.y.
52
-moddalar haqqoniy qiymati amaldagi bozorda kuzatilgan narxlardan kelib chiqqan holda yoki umumiy shartlarda mustaqil ishtirokshilar o’rtasida yaqinda tuzilgan bitimlar to’g’risidagi ma’lumotlarni hisobga olgan holda bevosita aniqlangan yoxud baholashning boshqa usullari yordamida hisoblangan daraja (me’yor); -davr ishidagi o’zgarishlarni ko’rsatuvshi qayta baholash zaxirasi va ushbu hisobvaraq qoldig’ini aktsiyadorlarga taqsimlashdagi cheklovlar. Demak, OATB “Asia Alliance Bank” tomonidan tavsiya etiladigan boshqa ochib berishlar: -vaqtinshalik foydalanilayotgan asosiy vositalarning qoldiq qiymati; -biror-bir to’liq amortizatsiyalangan, lekin baribir foydalanilayotgan asosiy vositalar ob’ektining Boshlang’ich (tiklash) qiymati; -foydalanish to’xtatilgan va sotish uchun mo’ljallangan asosiy vositalarning qoldiq qiymati. Asosiy vositalar kelib tushishi bilonoq darhol (omborga kirim qilmasdan) foydalanishga topshirilgan holda. Soliqqa tortish maqsadlarida amortizatsiya hisobi O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksiga muvofiq amalga oshiriladi. YA’ni QQS va aktsiz chegirilgan holda shartnoma bahosi summasi boshqa hisobga olish ko’zda tutilgan. Bizning fikrimizsha OATB “Asia Alliance Bank”da asosiy vositalar va ularning buxgalteriya hisobini takomilashtirishda bayon qilingan ular to’g’risidagi buxgalteriya hisobini qo’llash bugungi davr talab bir bo’lib hisoblandi.
|