177
BILIB OLING.
Harakat-holatning bajarilish tarzi,
payti, o‘rni, daraja-miqdori kabi belgilarini bildiruvchi va
«qanday?», «qachon?», «qayer (-ga, -da, -dan)?», «qan-
cha?» singari so‘roqlarga javob bo‘luvchi so‘zlar
ravish deyiladi.
440-mashq.
Matndagi ravishlarni ajrating. Ularni o‘zi bog‘langan
so‘zlar bilan birga ko‘ñhiring.
Bo‘ri ovni qo‘lga kiritish ilinjida bor kuñhi
bilan quvar,
yetib olishga tirishardi. Kiyiklar esa jon talvasasida sahroning iñh-
iñhiga kirib borishardi.
Bo‘ri ta’qibi borgan sari kuñhaydi. Kiyikñha toliqa boshladi.
Shu sababli anñha ortda qoldi. Ota-onasi unga qaramay qoñhishardi.
Kiyikñha ota-onasidan bir umr ajralib qolayotgandek his qildi
o‘zini. Nega bunday qilishyaðti? Nahotki,
rahmlari kelmasa,
qoldirib ketishga ko‘ngillari dosh bersa? Holiga añhinishmasa?
Hay, biroz sekinroq yursalaring-ñhi? Butunlay toliqib qola-
yozdim-ku? Oyijon, otajon! Nahotki,
menga qaramay ketib
qolsalaring? Piñha sabr qiling, yetib olay! Òashlab ketmanglar!
(
S. Ravshanov)
441-mashq.
Gaðlarni yozing. Ravishlarning tagiga ñhizing.
Qanday
ma’no anglatayotganini tushuntiring.
1. Shu vaqt nima uñhundir hamma birdan sharaqlab kulib
yubordi. (
Abdulla Qodiriy) 2. Ertaga o‘rtoqlarimga
toza maqta-
nadigan bo‘ldim-da. (
G‘afur G‘ulom) 3. Òinib-tinñhimas bu ñhol
umr bo‘yi o‘z loyihalarini, ñhizmalarini Ma’suma bekaga gaðirib
keldi, aslida u uning loyiha-yu ñhizmalariga aslo tushunmasdi.
(
Mirmuhsin) 4. Vladimir janoblari Namoz Pirimqul o‘g‘li
ishini
qabul qilib olganiga bir hafta bo‘lgan bo‘lsa ham uni darrov
tergovga ñhaqirmadi. (
Õ. Òo‘xtaboyev)
1. Qanday so‘zlar ravish turkumiga mansub bo‘ladi?
2. Ravishlar sifatlardan nimasi bilan farq qiladi?
3. Ravishlar ishtirokida gaðlar tuzing.
Dostları ilə paylaş: 
