Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6- sinfi uchun darslik

9-t o ð s h i r i q . Uyga vazifa. «Biz ham kiñhkina tadbirkormiz»
mavzusida matn tuzing. Matnda ishlatilgan sonlarni izohlang.
1-t o ð s h i r i q . Berilgan so‘z birikmalaridagi belgi ifodalaydigan
so‘zlarni narsaning yoki harakat-holatning belgisini bildirishiga ko‘ra
farqlang.
Tonggi shabada, sekin yurmoq, quvonchli xabar, tez
o‘qimoq, a’lo kayfiyat, atayin gapirmoq.
RAVISH

---

177
BILIB OLING.
 
Harakat-holatning bajarilish tarzi,
payti, o‘rni, daraja-miqdori kabi belgilarini bildiruvchi va
«qanday?», «qachon?», «qayer (-ga, -da, -dan)?», «qan-
cha?» singari so‘roqlarga javob bo‘luvchi so‘zlar
ravish deyiladi.
440-mashq. 
Matndagi ravishlarni ajrating. Ularni o‘zi bog‘langan
so‘zlar bilan birga ko‘ñhiring.
Bo‘ri ovni qo‘lga kiritish ilinjida bor kuñhi bilan quvar,
yetib olishga tirishardi. Kiyiklar esa jon talvasasida sahroning iñh-
iñhiga kirib borishardi.
Bo‘ri ta’qibi borgan sari kuñhaydi. Kiyikñha toliqa boshladi.
Shu sababli anñha ortda qoldi. Ota-onasi unga qaramay qoñhishardi.
Kiyikñha ota-onasidan bir umr ajralib qolayotgandek his qildi
o‘zini. Nega bunday qilishyaðti? Nahotki, rahmlari kelmasa,
qoldirib ketishga ko‘ngillari dosh bersa? Holiga añhinishmasa?
Hay, biroz sekinroq yursalaring-ñhi? Butunlay toliqib qola-
yozdim-ku? Oyijon, otajon! Nahotki, menga qaramay ketib
qolsalaring? Piñha sabr qiling, yetib olay! Òashlab ketmanglar!
(S. Ravshanov)
441-mashq. 
Gaðlarni yozing. Ravishlarning tagiga ñhizing. Qanday
ma’no anglatayotganini tushuntiring.
1. Shu vaqt nima uñhundir hamma birdan sharaqlab kulib
yubordi. (Abdulla Qodiriy) 2. Ertaga o‘rtoqlarimga toza maqta-
nadigan bo‘ldim-da. (G‘afur G‘ulom) 3. Òinib-tinñhimas bu ñhol
umr bo‘yi o‘z loyihalarini, ñhizmalarini Ma’suma bekaga gaðirib
keldi, aslida u uning loyiha-yu ñhizmalariga aslo tushunmasdi.
(Mirmuhsin) 4. Vladimir janoblari Namoz Pirimqul o‘g‘li ishini
qabul qilib olganiga bir hafta bo‘lgan bo‘lsa ham uni darrov
tergovga ñhaqirmadi. (Õ. Òo‘xtaboyev)
1. Qanday so‘zlar ravish turkumiga mansub bo‘ladi?
2. Ravishlar sifatlardan nimasi bilan farq qiladi?
3. Ravishlar ishtirokida gaðlar tuzing.