Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 6- sinfi uchun darslik

berib, o‘z o‘g‘li Avrangzeb otaga qarshi isyon ko‘tardi. Òaxtni
egallagach, otasini umrbod qamoqqa, erksizlikka mahkum etdi.
(«Adabiyot» darsligidan)
1. Ravishdosh deb nimaga aytiladi?
2. Ravishdosh qaysi qo‘shimchalar yordamida yasaladi?
3. Ravishdosh gapda qanday gap bo‘lagi vazifalarida ke-
ladi?
165-mashq.
 
Uyga vazifa. «Mening orzum» mavzusida bog‘lanishli
matn tuzing. Unda ishtirok etgan fe’llarning qanday shaklda ekanligini
ayting.
1-t o p s h i r i q . Berilgan birikmalardagi ravishdoshning so‘rog‘ini
aniqlang va so‘rog‘iga qarab, ma’nolarini izohlang.
Musiqa tingach, qorong‘i tushguncha, ko‘rgani bormoq,
yugurib kelmoq, o‘ylay-o‘ylay topmoq, qo‘rqib kirmadi, qay-
RAVISHDOSHLARNING MA’NO ÒURLARI

---

65
nayvermagach olovni kuchaytirdi, suvga tikilgancha o‘ylanib
qoldi.
2-t o p s h i r i q . Yuqoridagi ravishdoshlarni qanday so‘roqqa javob
bo‘lishiga qarab, quyidagi ma’no guruhlariga joylashtiring:
Holat (qanday,
qanday qilib?)
Payt (qachon,
qachongacha?)
Maqsad (nima
maqsadda?)
Sabab (nima
sababli?)
BILIB OLING. 
Ravishdoshning -(i)b, -a//-y shakllari
ko‘proq harakatning holatini, ba’zan payt, sababini,
-gancha (-kancha, -qancha) shakli holatini, -gach, (-kach,
-qach), -guncha (-kuncha, -quncha) shakllari paytini,
-gani (-kani, -qani, -gali) shakli maqsadini anglatadi.
166-mashq.
Quyida berilgan fe’l asoslariga -gach
(-kach, -qach), -guncha (-kuncha, -quncha), -gani (-kani, -qani)
qo‘shimchalaridan mosini qo‘yib, ko‘chiring. Òalaffuzi va imlosini
tushuntiring.
Ko‘r, bor, ket, yig‘, chaq, taq, tik.
N a m u n a : ko‘rgach, ko‘rguncha, ko‘rgani.