Umumiy psixologiya

3.5.Ilkbolalikdavridabolalarshaxsiningrivojlanishi

Budavrdagibolalarningxatti-harakatlariularningxohishvahissiyotlarijudao‘zgaruvchanbo‘ladi. Masalan, bolaningyig‘lashihamdayig‘idanto‘xtashijudatezo‘zgaradi. Ilkdavrdaboladao‘zyaqinlariga: onasi, otasi, buvi-buvalari, tarbiyachisiganisbatanmuhabbatshakllanadi. Bolao‘zyaqinlaridanmaqtovolishgaharakatqiladi. Ota-onalartomonidanbolaningxatti-harakatlarivashaxsiyxususiyatlarigaberadiganijobiyemotsionalbaholariulardao‘zlarininglayoqatvaimkoniyatlariganisbatanishonchinishakllantiradi. Uo‘zota-onasiganihoyatdaqattiqbog‘langanbo‘lib, intizomlivaitoatkorbo‘ladi. Anashubog‘liqliksabablibolaningasosiyehtiyojlariqondiriladi, xavotirligikamayadi. Onasiyonidabo‘lganbolalarko‘proqharakatqiladilarvaatrofmuhitnio‘rganishgaintiladilar. Budavrdabolao‘zisminijudayaxshio‘zlashtiradi. Boladoimoo‘zisminihimoyaqiladi, uniboshqaismbilanchaqirishlariganorozilikbildiradi. Kattalarningbolabilanqiladiganmuomala-munosabatiuningo‘zinialohidashaxssifatidaanglashiniboshlanishigaimkoniyatberadi. Bujarayonasta-sekinlikbilanamalgaoshadi. Kattalarningbolabilanqandaymuomalaqilishlarigaqarabuningo‘z«Men”inianglayboshlashibirmunchaavvalroqyokikechroqyuzagakelishimumkin. 3 Yoshlibolao‘zini, o‘zxohishvaehtiyojlariniqondirishimumkinbo‘lganmanbadebbiladivabuuning“Mengabering”, “Ko‘taring”, «Menhamboraman» kabitalablaridako‘rinadi. UchYoshlibolalaro‘zlarinio‘zgalarbilantaqqoslayboshlaydilar, buningnatijasidabolalardao‘z-o‘zinibaholashvujudgakeladi. SHudavrdanboshlabbolalardamustaqilbo‘lishehtiyojiyuzagakeladivabuularning«.o‘zimqilaman”qabilidagiso‘zlaridanamoyonbo‘ladi.