Umumiy psixologiya

XVII TOPSHIRIQ

SHaxs o‘zini-o‘zi tarbiyalashining Yosh bilan bog‘liq xususiyatlari

Vazifa: O‘zini-o‘zi tarbiyalashning turli xil yo‘nalishlari qaysi Yosh davrlariga to‘g‘ri kelishini belgilang. Bunda o‘zini-o‘zi tarbiyalashning qaysi yo‘nalishi qanday Yosh davriga mos kelishini bildirish ma’nosida quyidagi jadvalning o‘zini-o‘zi tarbiyalash yo‘nalishlari ko‘rsatilgan satrlari va Yosh davrlari keltirilgan ustunlari o‘zaro kesishgan joyga muayyan belgi qo‘yish talab qilinadi.

№	O‘zini-o‘zi tarbiyalash yo‘nalishlari	Yosh davrlari
		O‘smirlik davri	Ilk o‘spirinlik davri	O‘spirinlik- etuklik davri boshi	Etuklik davri o‘rta bosqichi
1	Axloqiy o‘zini-o‘zi tarbiyalash
2	Jismoniy o‘zini-o‘zi tarbiyalash
3	Ijtimoiy o‘zini-o‘zi tarbiyalash
4	Kasbiy o‘zini-o‘zi tarbiyalash
5	Irodaviy o‘zini-o‘zi tarbiyalash

XVIII TOPSHIRIQ

Tarbiya institutlarining xususiyatlari

Vazifa: Tarbiya jarayoni uchun ma’sul institutlarining o‘ziga xos bo‘lgan xususiyatlarni ko‘rsating. Bunda quyidagi jadvalning javoblar maydonida xar bir institutning nomi ostida keltirilgan raqamlardan uning xususiyatiga mos tartib raqamni ochiq qoldirib, muayyan institutga tegishli bo‘lmagan xususiyatlarning raqami ustidan chizib qo‘yish talab qilinadi.

№	Tarbiya institutlarining xususiyatlari	Tarbiya institutlari
1	Aynan bir tarbiyaviy ahamiyatga ega ta’sirni istalgancha qaytadan amalga oshirish imkoniyatining mavjudligi	Oila
		1	2	3	4	5
2	Tarbiyaviy ta’sir jarayonida bolaga individual jihatdan yondashish imkoniyatining nisbatan chegaralanganligi	Ta’lim muassasasi
		1	2	3	4	5
3	Tarbiyaviy ta’sirning ushbu ta’sirni amalaga oshiruvi shaxslar intellektual va madaniy tayyorgarlik darajasi bilan chegaralanganligi	OAV
		1	2	3	4	5
4	SHaxs tomonidan tarbiyaviy ta’sir sub’ektlariga xos qarashlar, qadriyatlar namuna sifatida qabul qilinishi	San’at va adabiyot
		1	2	3	4	5
5	SHaxsning axloqiy tarbiyasi bilan parallel ravishda tarbiyaviy ta’sir hisobiga uning umumiy madaniyati yuksaltirilishi	Referent guruhlar
		1	2	3	4	5

XIX TOPSHIRIQ

Pedagogik qobiliyatlar psixologiyasi

Vazifa: Pedagogik qobiliyatlarning turli xil namunalari ularning qanday nisbatan umumiy guruhlariga oid ekanini ko‘rsating. Bunda quyidagi jadvalning alohida qobiliyat namunalari keltirib o‘tilgan satrlari bilan qobiliyatlarning umumiy guruhlari ko‘rsatilgan ustunlari o‘zaro kesishgan joyga har qaysi qobiliyat qobiliyatlarning qanday guruhiga mansubligini bildirish ma’nosida biror belgi qo‘yish talab qilinadi.

№	Pedagogik qobiliyatlarning alohida namunalari	Pedagogik qobiliyatlarning guruhlari
		SHaxs bilan bog‘liq qobiliyatlar	Didaktik qobiliyatlar	Tashkiliy-kommunikativ qobiliyatlar
1	Bolalarga nisbatan muhabbat
2	Tushuntira olish qobiliyati
3	Tashkilotchilik qobiliyati
4	Sabr-toqat, chidam, matonat
5	Muloqotchanlik qobiliyati
6	Pedagogik xayol
7	Akademik qobiliyat
8	Pedagogik kuzatuvchanlik
9	O‘zini-o‘zi boshqara olish
10	Pedagogik takt
11	Suggestiv qobiliyat
12	Nutqiy qobiliyat
13	Diqqatning taqsimlanishi

XX TOPSHIRIQ

Pedagogik faoliyatda boshqaruv uslubi muammosi

Vazifa: Pedagog faoliyatidagi boshqaruv uslublariga xos xususiyatlarni ko‘rsating. Bunda quyidagi jadvalning boshqaruv uslublari nomi keltirilgan ustunlari va ularga xos xususiyatlar sanab o‘tilgan satrlari o‘zaro kesishgan joyga qaysi xususiyat qanday uslubga xosligini bildirish ma’nosida biror belgi qo‘yish talab qilinadi.

№	Boshqaruv uslublariga xos xususiyatlar	Boshqaruv uslublari
		Avtoritar uslub	Demokratikuslub	Liberal uslub
1	O‘quvchilarga tashabbus ko‘rsatish imkoniyatini bermaslik
2	O‘quvchilarga ko‘proq taklif shaklidagi ko‘rsatmalar bilan murojaat qilish
3	O‘quvchilarning xohish-istaklarini tushunayotgandek qilib o‘zini ko‘rsatish
4	O‘quvchilarni maqtash va tanqid qilishn maslahat bilan uyg‘unlashtirilishi
5	O‘quvchilarning imkoniyatlarini hisobga olmay ularga talab qo‘yish
6	O‘quvchilarga qo‘yilgan avvalgi talablarni yodda tutmaslik
7	O‘quvchi faoliyatidagi samaradorlikka asosan majburlov xisobiga erishish
8	O‘quvchilarga talab qo‘yishda ularning o’ektiv imkoniyatlariga e’tiborli bo‘lish
9	O‘quvchilarga murojaatda ovoz ohangining buyruqnamo, ko‘rsatmalar qisqa bo‘lishi
10	O‘quvchilar bilan bo‘lgan muloqotni minimallashtirishga intilish
11	O‘quvchilarning tashabbus ko‘rsatishiga keng imkoniyat yaratish
12	O‘quvchilarga yo‘naltirilgan tasoddifiy ta’sir natijasiga nisbatan sezgir bo‘lish
13	O‘quvchilarga ko‘pincha muloyim, avrovchi ohangda murojaat qilish
14	O‘quvchilarni rag‘batlantirish va jazolashning sub’ektiv bo‘lishi
15	O‘quvchilar jamoasining ishini o‘z holiga tashlab qo‘yish

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

1. Bolshoy psixologicheskiy slovar/ Pod redaksiey B.G.Meщerikova, V.P.Zinchenko. –3-e izd., dop. i pererab. – SPb.: PRAYM-EVROZNAK, 2006. – 672 s.

2. Venger L.A., Muxina V.S.Psixologiya: Ucheb. Posobie dlya uchaщixsya ped uch-щ. – M.: Prosveщenie, 1988. – 336 s.

3. Vozrastnaya i pedagogicheskaya psixologiya: Uchebnik dlya studentov ped. in-tov/ V.V.Davыdov, T.V.Dragunova, L.B.Itelson i dr.; Pod red. A.V.Petrovskogo. – 2-e izd., ispr. i dop. – M.: Prosveщenie, 1979. – 288 s.

4. Efimkina R.P. Psixologiya razvitiya. Metodicheskie ukazaniya. – Novosibirsk, Novosibirskiy gos. un-t, 2004. – 54 s.

5. Yosh psixologiyasi va pedagogik psixologiya: Ped. in-t. talabalari uchun o‘quv qo‘llanma/ M.G.Davletshin umumiy tahriri ostida. – T.: O‘qituvchi, 1974. – 194 s.

6. Kon I.S. Psixologiya ranney yunosti: Kn. dlya uchitelya. – M.: Prosveщenie, 1989. – 255 s.

7. Korduell M. Psixologiya. A-YA: Slovar-spravochnik/ Per. s angl. K.S.Tkachenko. – M.: FAIR-PRESS, 1999. – 448 s.

8. Mayers D. Psixologiya/ Per. s angl. I.A.Karpikov, V.A.Starovoytova. – Mn.: OOO «Popurri», 2001. – 828 s.

9. Nemov R.S. Psixologiya: Ucheb. dlya stud. vыssh. ped. ucheb. zavedeniy: V 3 kn. – 3-e izd. – M.:Gumanit. izd. sentr VLADOS, 1999. – Kn.2.: Psixologiya obrazovaniya. – 608 s.

10. Praktikum po vozrastnoy i pedagogicheskoy psixologii: Ucheb. posobie dlya studentov ped. in-tov/ A.A.Alekseev, I.A.Arxipova, V.N.Babiy i dr.; pod red. A.I.Щerbakova. – M.: Prosveщenie, 1987. – 255 s.

11. Psixologicheskiy atlas cheloveka /Pod red. A.A.Reana. – SPb.: PRAYM-EVROZNAK, 2006. – 651 s.

12. Psixologiya. Slovar/ Sostavitel: L.A.Karpenko; pod. obщ. red. A.V.Petrovskogo, M.G.YAroshevskogo.– 2-e izd., ispr. i dop. – M.: Politizdat, 1990. – 494 s.

13. Psixologiya: Uchebnik /V.M.Allaxverdov, S.I.Bogdanova i dr.; Otv. red. A.A.Krыlov.–2-e izd., pererab. i dop.– M.: Izd-vo Prospekt, 2004.-752 s.

14. Psixologiya. Uchebnik dlya gumanitarnыx vuzov/ Pod obщ. red. V.N.Drujinina. – SPb.: Piter, 2002. – 656 s.

15. Rogov E.I.Nastolnaya kniga prakticheskogo psixologa: Ucheb. posobie: V 2 kn. – 3-e izd. – M.: Gumanit. izd. sentr VLADOS, 1999. – Kn.2. Sistema rabotы psixologa s detmi raznogo vozrasta. – 384 s.

16.Fridman L.M., Kulagina I.YU. Psixologicheskiy spravochnik uchitelya. – M.: Prosveщenie, 1991. – 288 s.

17. Fridman L.M. Psixologiya vospitaniya. Kniga dlya vsex, kto lyubit detey. – M.: TS «Sfera», 1999. – 208 s.

18. CHistyakova M.I. Psixogimnastika/ Pod red. M.I.Buyanova. – M.: Prosveщenie, 1990. – 128 s.