Urganch – 2022 O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi urganch davlat universiteti

Matnlarni taxrir qilish 
 
Referat ravon tilda aniq yozilgan bo’lishi va jalb etadigan ko’rinishga ega 
bo’lmog’i lozim. So’zlar qisqartirilishiga, faqat umumiy qabo’l qilinganlardan 
tashqari, shuningdek, xatoliklarga, tushunarsizliklarga, stilistiq tafovutlarga yo’l 
qo’yilmaydi. 
Referat ilmiy rahbarga taqdim etilishi holatida xar taraflama maksimal darajada 
meyoriga yetkazilgan bo’lmog’i lozim. 
Referatni rasmiylashtirish 
 
Ilmiy rahbarga taqdim etiladigan referat kompьyuterda 14-shrift, 1,5 interval 
oralig’ida A4 shaklidagi qog’ozning bir tomonida chapdan – 2,5 sm, o’ngdan – 1,5 sm, 
yuqori va pastidan - 2 sm dan kam bo’lmagan hoshiya qoldirilgan holda terilishi talab 
etiladi. 
Matn sahifalari tartib raqamlariga ega bo’lishi lozim. Tartib raqamlari bir 
varaqdan ikkinchi varaqqa o’tadigan va 3 betdan boshlanishi (birinchi va ikkinchi 
varaq - bu titul varag’i va ish rejasi bo’lib, nomerlanmaydi) lozim bo’ladi. 
Varaq tartib raqami pastga o’rtadan yoki o’ng tomonga qo’yiladi. 
Referat hajmi 16-20 betdan oshmasligi lozim. 
Referat quyidagilardan: 
1)
titul varag’i; 
2)
har bir savol, savolcha (qism) varag’i tartib raqami ko’rsatilgan ish rejasi; 
3)
kirish, tartib raqami qo’yilmaydi; 
4)
manbalarga havolalar keltirilgan savol va savolchalarga (qismlarga) bo’lingan 
matn ifodasi; 
5)
xulosa, tartib raqami qo’yilmaydi; 
6)
foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati; 
7)
jadval, diagramma, grafik, rasm va sxemalar va ilovadan tashkil topadi. 
Ilovalar qat’iy ketma-ket tiqiladi. 
Talabalar tomonidan bajarilgan mustaqil ishlar taqdimoti 
 
Taqdimot 
– o’
quv (ilmiy) ish haqida og’zagi ravishda habar berish. 
Taqdimot o’tkazish shakllari: 
 
Interfaol dialog (masalan, konsalting firmasi – kompaniya vaqillari) 
Barcha guruh ishtirokchilari so’zga chiqadi 
Guruh boshlig’i so’zga chiqadi 
Muvaffaqiyatli taqdimotning sirlari quyidagilardan iborat: 

---

134 

gapirayotganingizda doimo ishonchli bo’ling; 

aniq, burro gapiring; 

fikrning doimo tugallangan jumla bilan hamda muhim joylariga urg’u berib 
ajratgan holda ifoda eting; 

bir maromda va asta gapirmang, ammo nisbatan qattiq gapirmang ham; 

hushmuomali va ziyrak bo’ling, jahldor bo’lmang; 

doimo kulib to’rgan holda boshlang va tugating, ammo bunga ortiqcha 
harakat qilmang; 

quyidagi so’z birikmalarini qo’llamang: “Mumkin bo’lsa”, “Uni Kim 
biladi?”, “Mumkin ... “ va shu kabilar. Bu kabi jumlalar sizning 
chiqishingizda o’ziga ishonchlilik bo’lmaslikni keltirib chiqaradi va natijada 
siz o’zingizga ishonchni yo’qotasiz: 

ko’rish kontakti (bog’lanishi) ni saqlashga harakat qiling – tinglovchilarga 
qarashga harakat qiling (har bir qatnashchiga 3 sekunddan); 

oyoqni chalishtirmang, qo’lni orqada ushlamang, stol, minbarga tayanmang, 
qo’lli imo-ishora qilmang, ruchka, markerni o’ynatmang, yo’zingizni qog’oz 
bilan yelpimang va shu kabilar; 

har bir javob va taklifni doimo rag’batlantiring. 
Talabalar tomonidan bajarilgan mustaqil ishlarni taqdimotida quyidagilarga amal 
qilish talab qilinadi: 
chiqish reglamentiga rioya qilish; 
chiqish navbatiga rioya qilish; 
gurux a’zolari o’rtasida vazifalarni aniq taqsimlash va ular xatti-xarakatida 
kelishuvga erishish; 
ma’lumotlar grafik ko’rinishida (sxema, jadval, grafik) taqdim etilishi lozim 
bo’ladi
; 
har qanday grafik ko’rinishidagi ma’lumot sharhlanishi talab etiladi. 
Talabalar tomonidan bajarilgan mustaqil ishlar taqdimotida quyidagilarga 
holatni tasvirlash va uni qayta so’zlab berishga; 
ishtirokchilarning so’zga chiqishlaridagi qarama-qarshiliklarga; 
tushunarsiz, noaniq, o’rinsiz iboralarga yo’l qo’yilmaydi.